Communicatie en dementie

Presentatie over: "Communicatie en dementie"— Transcript van de presentatie:

1 Communicatie en dementie

2 voor ik het vergeet….. introductie film

3 Paul Hermans Hanne Bollen
even voorstellen Paul Hermans Hanne Bollen

4 inhoud wat is communicatie wat zijn gangbare communicatiekanalen?
bijzondere eigenschappen van deze kanalen Hoe veranderen deze communicatiekanalen bij dementie dementering: een chaos in de gevoels- en gedachtenwereld doel van communicatie met dementerenden hoe communiceer je met beginnend, gevorderd en zwaar dementerende mensen tips en besluit

5 wat is communicatie? een dubbel probleem. Ten eerste geraken de communicatiekanalen, waar we als gezond persoon probleemloos over beschikken, geblokkeerd. Maar daarnaast wordt ook de gedachtenstroom steeds chaotischer. Gedachten en gevoelens zonder enige samenhang overspoelen de dementerende. Communicatie betekent dat mensen gevoelens en gedachten meedelen aan elkaar. 'Ik voel me verdrietig'. 'Ik zal je vanavond om acht uur aan het station opwachten.' Deze communicatie kan verschillende gedaanten aannemen. Een gewone mededeling, zoals een afspraak, kan je gemakkelijk meedelen via woorden.

6 . communicatie: gevoelens en gedachten aan elkaar meedelen
feiten woorden gevoelens non-verbale communicatie

7

8 communicatiekanalen woorden gebaren lichaamstaal houding nabijheid aanrakingen

9 woorden gebaren lichaamstaal houding nabijheid aanrakingen
van feitenboodschappen naar gevoelsboodschappen bewustzijn van verschillen per volk naar universele taal

10 woorden gebaren lichaamstaal houding nabijheid aanrakingen
hoe veranderen deze communicatiekanalen bij dementie

11 veranderingen bij dementie
woorden gebaren lichaamstaal houding nabijheid aanrakingen

12 dementering: een chaos in de gevoels- en gedachtenwereld

13 veranderingen

14 doel van communicatie met dementerenden
hen laten weten dat ze niet alleen zijn contact

15 verstandelijk gesprek niet langer mogelijk.
Communicatie met dementerenden : aanpassing per stadium van dementering verstandelijk gesprek niet langer mogelijk. wel mogelijk: overbrengen gevoelens via intonatie, houding en aanraking geruststellend gevoel geven. verstandelijk gesprek, gericht op feiten, niet langer mogelijk. wel mogelijk gevoelens over te brengen de zorgdrager kan via intonatie, houding en aanraking de demente het gevoel geven dat er iemand in de buurt is die hem wil troosten of geruststellen.

16 Hoe communiceer je met een beginnend dementerende?
kenmerken taal bij beginnende dementie: verstandelijke stoornissen maken angstig of boos minder woorden, woordvindingsmoeilijkheden geheugenstoornissen problemen met “spelregels” van gesprek

17 Hoe communiceer je met een beginnend dementerende?
Praat over eenvoudige, concrete dingen, die belang hebben Neem de leiding van het gesprek Wees geduldig geef de tijd om te reageren. Praat steeds over één onderwerp. Gebruik korte zinnen en eenvoudige woorden. Ondersteun je woorden met gebaren, wijs voorwerpen aan... Beperk het aantal deelnemers aan het gesprek. Zorg dat de demente steeds je gezicht ziet terwijl je hem aanspreekt. Oogcontact is heel belangrijk. Spreek met een lage stem, doe je stemhoogte dus NIET stijgen zoals je tegenover een klein kind doet. Houd rekening met de gevoelsboodschap

18 Hoe communiceer je met een gevorderd dementerende?
heden en verleden, realiteit en fantasie lopen door elkaar geen vat meer op gedachten en gevoelens die overvallen voor de omgeving wordt het allemaal onbegrijpelijk belangrijk dat de dementerende het gevoel behoudt dat er iemand is die hem begrijpt en wil steunen Bij gevorderd dementerenden lopen heden en verleden, realiteit en fantasie door elkaar geen vat meer op de gedachten en de gevoelens die hem overvallen Voor de omgeving wordt het allemaal onbegrijpelijk belangrijk dat de dementerende het gevoel behoudt dat er iemand is die hem begrijpt en wil steunen

19 Hoe communiceer je met een gevorderd dementerende?
aandacht voor gevoelsboodschap gevoelens afleiden uit het gedrag onvoorwaardelijk gevoelsmatig reageren als je het niet kunt begrijpen: constateer gewoon het gevoel en reageer kalmerend of troostend, luisterend veel aandacht voor de gevoelsboodschap ook gevoelsboodschap achter de woorden (vb. ik wil naar huis) gevoelens afleiden uit het gedrag onvoorwaardelijk gevoelsmatig reageren als je het niet kunt begrijpen: constateer gewoon het gevoel en reageer kalmerend of troostend, luisterend bij toename dementering wordt gevoelscommunicatie belangrijker. intonatie, houding en nabijheid

20

21

22 Communiceren met zwaar dementerende mensen: kan dat nog?
chaos bedreigend verstarren, vluchten of vechten communicatiemiddelen bijna volledig geblokkeerd. Meestal spieren (en dus lichaamshouding) erg gespannen. Bijna geen beweging, geen taal en geen gelaatsuitdrukking. chaos bedreigend verstarren, vluchten of vechten De communicatiemiddelen zijn bijna volledig geblokkeerd. Meestal zijn de spieren (en dus lichaamshouding) erg gespannen. Bijna geen beweging, geen taal en geen gelaatsuitdrukking.

23 Communiceren met zwaar dementerende mensen: kan dat nog?
Contact betekent hier gewoon de ervaring 'dat men niet alleen is'.

24 tips voor de communicatie met mensen met dementie
rustige omgeving neem de tijd voor een gesprek maak contact door aan te raken maak oogcontact beperk het aantal deelnemers aan een gesprek praat zelf rustig en duidelijk spreek in korte, eenvoudige zinnen geef de tijd om te begrijpen en te antwoorden; zoveel mogelijk gesloten vragen stellen praat over concrete dingen

25 tips voor de communicatie met mensen met dementie
steeds over 1 onderwerp praten blijf niet doorvragen/stimuleren gebruik non-verbale communicatie kijk goed naar non-verbaal gedrag noem personen bij naam maak gebruik van concrete hulpmiddelen benut geheugensteuntjes probeer keuzen te vermijden beter om de vraag te splitsen reageer op het gevoel heb geduld en begrip

26