De rol van de huisarts bij kinderen met overgewicht/obesitas

Presentatie over: "De rol van de huisarts bij kinderen met overgewicht/obesitas"— Transcript van de presentatie:

1 De rol van de huisarts bij kinderen met overgewicht/obesitas
Hans Budde, kinderarts LOVAH

2 Wat moet er dit uur besproken worden om aan het einde te concluderen dat je blij bent dat je voor deze workshop hebt gekozen?

3 Stelling: Als huisarts ben je, als je heel eerlijk bent, eigenlijk machteloos bij de aanpak van overgewicht/obesitas 3

4 Mohammed (7 jaar) komt op het inloopspreekuur vanwege keelklachten
Mohammed (7 jaar) komt op het inloopspreekuur vanwege keelklachten. Er is sprake van een tonsillitis. Hij maakt een wat adipeuze indruk. Doe je hier wat mee?

5 Gewicht: 34 kg Lengte: 125 cm BMI: 22

6 Dat valt dus toch nog mee, namelijk onder de BMI grens van 25.

7 7

8 Aantal kinderen met overgewicht

9

10 Percentage 5-jarigen met overgewicht per stadsdeel 2010
obesitas Osdorp 19,8 7,9 Geuzenveld/Slotermeer 18,8 8,5 Bos en Lommer 16,4 7,4 Noord 15,8 Zuidoost 14,4 7,7 Slotervaart/Overt. Veld 15,9 5,3 De Baarsjes 14,2 6,9 Zeeburg 14,8 3,9 Zuideramstel 12,2 4,0 Oud-West 11,5 3,8 Oost/Watergraafsmeer 11,8 3,4 Westerpark 7,3 6,5 Amsterdam Oud-Zuid 10,8 2,2 Centrum 8,8 1,3 Amsterdam 14,1 5,4 Percentage 5-jarigen met overgewicht per stadsdeel 2010

11 Risicogroepen: Turkse en Marokkaanse kinderen Lage SES
Dikke ouders (nature en nurture) Niet-borstgevoede kinderen

12 TNO onderzoek : allochtone kinderen en obesitas
Meer tv op de slaapkamer. Minder fietsen en meer gebruik openbaar vervoer. Beloningssysteem met zoetigheid. Culinaire gastvrijheid Opvoedingsstijl met andere manier/tijdstip van grenzen stellen.

13 Stelling: In 10% van de gevallen is er sprake van een hormonale of syndromale oorzaak voor overgewicht/obesitas 13

14 Oorzaak: Endogene obesitas (< 5%) Exogene obesitas Hormonaal
Chromosomaal Syndromaal Exogene obesitas

15 Endogene oorzaak Normaal uiterlijk Normale groeicurve
Normale intelligentie Dan endogene oorzaak onwaarschijnlijk

16 Exogene oorzaken Energie-inname Energie-verbruik Slaap
Veranderde voedingsgewoontes Meer (vetrijke) tussendoortjes, minder fruit en groente, minder vaak ontbijt, vaker frisdrank en vruchtensappen Energie-verbruik Minder lichamelijke activiteit m.n. door toename tv- Video-kijken en computerspelletjes Slaap

17 Evolutionair gezien is het niet vreemd dat we steeds dikker worden
17

18 Health risks in (pediatric) obesity

19 Psycho-sociale gevolgen
Discriminatie Stigmatisering Pesten Lage zelfwaardering Minder hechte vriendschappen, isolatie Emotionele en gedragsproblemen

20 Stelling: Obesitas is geen medisch, maar een maatschappelijk probleem
20

21

22 Gewichtsvermindering
Kwaliteit van leven verbetert !!! 5% Kans op type 2 diabetes 50% gereduceerd Verbetering van suikerhuishouding Verbetering van triglyceriden 10% Daling van cholesterol

23 Vele protocollen/adviezen
Signalerings protocol JGZ CBO richtlijn obesitas bij volwassenen en kinderen NHG standaard obesitas Partnerschap Overgewicht Nederland JOGG Lokale initiatieven zoals Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht

24 Conclusie normaal gewicht of OVERGEWICHT Verwijzing naar huisarts
BMI hoger dan afkappunt voor obesitas JGZ-protocol BMI boven afkapwaarde overgewicht maar onder afkapwaarde obesitas Conclusie OBESITAS Klinische blik Nieuw consult Bij geen positieve verandering Conclusie normaal gewicht of OVERGEWICHT Verwijzing naar huisarts

25

26

27

28 NHG-Standaard Obesitas
RICHTLIJNEN DIAGNOSTIEK De huisarts verricht diagnostiek bij: Kinderen die zelf (of bij wie ouders/verzorgers) ondersteuning vragen bij gewichtsvermindering die in verband met obesitas verwezen zijn door de jeugdgezondheidszorg of een andere eerstelijnsvoorziening waarbij pathologie/risicofactoren zijn vastgesteld waarbij een hoog lichaamsgewicht een rol kan spelen die obees ogen, ongeacht waarvoor ze op het spreekuur komen

29 Behandeling van kinderen met obesitas in de huisartsenpraktijk
De behandeling van kinderen met obesitas kan in de huisartsenpraktijk plaatsvinden, mits voldaan is aan een aantal randvoorwaarden. De werkgroep heeft in overleg met de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK) gekozen het beleid bij kinderen met obesitas alleen te laten plaatsvinden in huisartsenpraktijken waar een aantal gestructureerde praktijkvoeringaspecten aanwezig is en multidisciplinaire afspraken zijn. Tevens vereist de aanpak van obese kinderen een specifieke deskundigheid, zoals het interpreteren van groeicurven om onderliggende aandoeningen te diagnosticeren.

30

31

32

33

34 De rol van de huisarts Signaleren Triage / risico inschatting
Behandelplan 34

35 35

36 De rol van de huisarts Signaleren Triage / risico inschatting
Behandelplan 36

37

38

39 De rol van de huisarts Signaleren Triage / risico inschatting
Behandelplan 39

40 Wat is er nodig om obese kinderen in de huisartsenpraktijk te behandelen?

41 Wat is er nodig om obese kinderen in de huisartsenpraktijk te behandelen?
Enthousiasme Kennis van zaken Interventie strategieën Multidisciplinair team Ketenzorg Geduld Financiële compensatie

42 Het kind en zijn 3 domeinen
Familie School Buurt

43 Gedragsverandering is moeilijk. Wees reëel!
DOE, WAT JE TOCH MOET DOEN, ZO GEZOND MOGELIJK!

44 Dingen die effect hebben (I)
Alleen borstvoeding tot 6 maanden Maximaal 1 glas vruchtensap of ander gezoete drank Minimaal 3 porties groente of fruit per dag Verdeling op bord: ½ groente, ¼ rijst, pasta etc en ¼ vlees, vis Maximaal 1 keer per week fast-food

45 Dingen die effect hebben (II)
Structuur in eetpatroon: 3 hoofdmaaltijden en 2 tussendoortjes Gezamenlijk aan tafel eten, pas na 20 minuten weer opnieuw op scheppen Minder grote porties, geen pannen op tafel

46 Dingen die effect hebben (III)
Lopend of met fiets naar school Minimaal 1 uur bewegen per dag

47 Dingen die effect hebben (IV)
Minder TV kijken voor tweede jaar geen TV na tweede jaar maximaal 2 uur geen TV op de slaapkamer Afspraken over smartphone en computer Afspraken over slaaptijd Opvoedingsstylen: Duidelijk, maar warm 3.4% Autoritair % Verwaarlozend 9.8%

48 Leeftijd Hoeveel uur slaap 0 - 2 maanden uur maanden uur 1 - 3 jaar uur 3 - 5 jaar uur jaar 11 - 9¾ uur jaar 9¾ - 9¼ uur jaar 9¼ - 9¾ uur jaar 8¾ - 9¾ uur jaar 8½ - 9½ uur volwassenen 7 - 9 uur

49

50

51 Oplossingsgerichte Gespreksvoering
Als je een schip wilt bouwen trommel dan geen mensen op om hout te verzamelen Ga geen werk verdelen en geef geen orders Leer hen in plaats daarvan te verlangen naar de eindeloze zee lid V K J P , s u p e r v i s o r e n o p l e i d e r V K J P , li d N V R G , N V P , N V V P Maste r S o l u ti o n F o c u s e d T h e r a p y , C e r ti fi e d C D O I t r a i n e r , Esthe r d e W o l f , G Z p s y c h o l o o g / p s y c h o t h e r a p e u t B I G Nove m b e r / d e c e m b e r – j a n u a r i – a p r il Inco m p a n y c u r s u s S l o t e r v a a r t Z i e k e n h u i s , a f d e li n g K i n d e r g e n e e s k u n d e , A m s t e r d a m

52 Construeren van de situatie

53 Cijfers geven

54 Wat is er nodig om obese kinderen in de huisartsenpraktijk te behandelen?
Enthousiasme Kennis van zaken Interventie strategieën Multidisciplinair team Ketenzorg Geduld Financiële compensatie

55 Conclusies Onder allochtonen komt obesitas meer voor
Een hoog opleidingsniveau werkt beschermend Obesitas gaat vaak gepaard met comorbiditeit De richtlijnen over de rol van de huisarts bij obesitas behandeling zijn niet eenduidig Je bezig houden met obesitas vereist veel enthousiasme, inzet, samenwerking en geduld Ketenzorg is essentieel bij de GLI-behandeling van obesitas Oplossingsgerichte therapie lijkt een succesvolle behandelings-optie

56 Stelling: Als huisarts ben je, als je heel eerlijk bent, eigenlijk machteloos bij de aanpak van overgewicht/obesitas 56