Gedwongen behandeling

Presentatie over: "Gedwongen behandeling"— Transcript van de presentatie:

1 Gedwongen behandeling
Kan het? En is het ook zinvol?

2 Voorstelling casus Situering van het probleem Wettelijk kader Ethische overwegingen Hoe werkbaar/effectief is het? Bespreking casus

3 Casus 1 Man, 39 jaar Gedwongen opgenomen begin 2011 owv psychose en ernstige zelfverwaarlozing. Weigerde opname en behandeling. Ziekte-inzicht? Verscheidene voorstellen tot medicatie-inname worden afgeblokt Opname verloopt moeilijk maar niet echt problematisch tot hij voedsel weigert.

4 Eerste gedwongen toediening Risperdal consta 37,5mg.
Dit wordt goed verdragen, eerste toediening onder dwang, nadien werkt hij mee. ‘t Gaat redelijk. Eet terug en geen duidelijke symptomen. Neemt kort antidepressiva, gestopt zonder overleg.

5 Medicatieswitch in overleg (Xeplion 100mg)
Resocialisatie en dagtherapie Woont momenteel alleen met begeleiding. Blijvende regressie en wisselende depressieve klachten GO is intussen afgelopen, hij komt nog steeds maar zegt niet veel.

6 Casus 2 Vrouw, 69 jaar. In e gedwongen opname owv psychose en overlast tov buren. Weigerde opname en behandeling. Weigert medicatie. Geen ziekte-inzicht. Opname verloopt moeilijk owv wat eisend gedrag en psychotisch getinte uitbarstingen met storend gedrag (roepen ‘s nachts).

7 Eerste gedwongen toediening Xeplion 100mg
Eerste gedwongen toediening Xeplion 100mg. Geen/onduidelijk effect en (subjectief) veel nevenwerkingen. Matige evolutie. Na 6 maand stop medicatie en plan tot resocialisatie zonder medicatie. “Roepverbod”!

8 Woont alleen met opvolging (tegen haar zin).
Komt alleen als ze moet. Nog steeds GO. Heeft een hondje.

9 Situering van het probleem: Medicatie-ontrouw
30 – 50% van de patiënten Niet innemen van medicatie Niet correct innemen van medicatie - meestal te weinig - soms te veel - verkeerd schema, verkeerde medicijnen Dit kan zeer lang ‘onder de radar’ blijven

10 Verschillende redenen om medicatie niet in te nemen
NEVENWERKINGEN!!!! Ik ben niet ziek, heb geen medicatie nodig Ik wil niet (aan de ziekte herinnerd worden) Ik voel me beter zonder medicatie Ik voel geen effect Vergeten, te veel, te ingewikkeld Stigmatisering “Levenslang?!”

11 Maar… Slechtere evolutie in de ziekte - meer psychosen
- meer negatieve symptomen Meer hospitalisaties Slechter functioneren in de maatschappij Gevaar, voor zichzelf of voor anderen …

12 Wat kan helpen? Begrijpen waarom men medicatie (niet) inneemt
Verschil tussen wel en niet innemen van medicatie kunnen bespreken Werking van medicatie uitleggen, uitgestelde werking uitleggen Gemeenschappelijke doelen vinden

13 Eenvoudig medicatieschema, zo weinig mogelijk pillen
Pillendoos, per dag of per week Toezicht op inname Depotproducten

14 Wat als de patiënt weigert?
Geen behandeling  gedwongen behandeling

15 Wat is gedwongen behandeling?
≠ gedwongen opname Een therapeutische interventie bij een persoon met een psychiatrische stoornis die - niet in staat is om zijn toestemming te geven - wel in staat is om zijn toestemming te geven maar deze niet geeft

16 Wettelijk kader In België is gedwongen behandeling niet expliciet/wettelijk geregeld stigma In tegenstelling tot veel andere landen Wel wet over gedwongen opname en een wet over patiëntenrechten

17 De wet van 22/8/2002 betreffende de rechten van de patiënt
Kwaliteitsvolle dienstverlening Vrije artsenkeuze Informatie Geïnformeerde toestemming Patiëntendossier – inzagerecht Bescherming van de persoonlijke levenssfeer Ombudsdienst

18 … het recht om geïnformeerd, voorafgaandelijk en vrij toe te stemmen met iedere tussenkomst van de arts. … informatie over de tussenkomst (aard, nevenwerkingen, duur, …) en over de gevolgen ingeval van weigering. … het recht om de toestemming te weigeren of in te trekken… het recht op kwaliteitsvolle dienstverlening blijft bestaan

19 Maar… vrije toestemming  wilsonbekwaamheid vertegenwoordiging voorafgaande wilsverklaring

20 Wet op gedwongen opname, 26 juni 1990.
3 criteria Voorziet in opname (ter observatie en verder verblijf), niet expliciet in behandeling Maar: - “… tijdens deze periode wordt de zieke bewaakt (, grondig onderzocht) en behandeld…” - zinvolheid van opname zonder behandeling??

21 Besluit In België is de gedwongen behandeling niet expliciet wettelijk geregeld, in tegenstelling tot verschillende andere landen en het Europees verdrag voor de mensenrechten en biogeneeskunde Wel een impliciete mogelijkheid - vervat in wet op gedwongen opname: bij geestesziekte wilsonbekwaamheid (keuzevrijheid) en gevaar (wet op gedwongen opname).

22 Ethische overwegingen
Afwegen van een aantal (conflicterende) waarden en normen met aandacht voor een aantal grondhoudingen om tot een gefundeerd advies te komen

23 waarden Autonomie vereiste van toestemming Respect voor integriteit Veiligheid - voorzichtigheid Participatie Levenskwaliteit Solidariteit, rechtvaardigheid …

24 grondhouding Ontvankelijkheid Aandacht Mildheid Zelfkritisch Responsabiliserend Integriteit …

25 Raadgevend comité voor bio-ethiek (2003)
Autonomie herstellen => plicht om te behandelen Aandacht en bezorgdheid voor de kwetsbaarheid Solidariteit => plicht te verzorgen Bescherming van derden Vereiste van voorzichtigheid Vereiste van toestemming – respect voor autonomie Respect voor integriteit Grenzen van geneeskunde en wettelijke macht

26 Aanbevelingen Voorwaarden zoals voorzien in de wet op GO - geestesziekte - wilsonbekwaamheid - gevaar Multidisciplinair overleg Dwang als laatste alternatief Minimale dwang/zo kort mogelijk

27 Behandeling moet gericht zijn op het herstellen van de wilsbekwaamheid
Dwang moet in verhouding staan tot de noodsituatie Regelmatige herevaluaties Aanhouden van de dialoog

28

29 Effectiviteit van gedwongen behandeling
Verminderen van de psychose Verminderen van hospitalisaties Verbeteren van sociaal functioneren - werk - relaties - financieel - juridisch - … Levenskwaliteit

30 Moeilijk om aan Belgische gegevens te komen
- gedwongen behandeling is niet duidelijk omschreven - niet geregistreerd

31 Moeilijk te interpreteren en tegenstrijdig
- verminderen van psychose? (termijn?) - herval nadien? - invloed op hospitalisaties/sociaal functioneren? - vertrouwen in hulpverleving?

32 Beperkt maar meestal gunstig effect
- verminderen van psychotische symptomen - minder hospitalisaties - beter functioneren? Licht negatieve invloed op vertrouwen in hulpverlening(?) Belang van blijvende dialoog – uitleg en motivering

33 werkbaarheid Wie moet de medicatie toedienen? - overleg met het team/verpleegkundigen - veiligheid - emotioneel

34 Evaluatie van de casus Wettelijk Ethisch Effectiviteit

35 Casus 1 Man, 39 jaar Gedwongen opgenomen begin 2011 owv psychose en ernstige zelfverwaarlozing. Weigerde opname en behandeling. Ziekte-inzicht? Verscheidene voorstellen tot medicatie-inname worden afgeblokt Opname verloopt moeilijk maar niet echt problematisch tot hij voedsel weigert.

36 Eerste gedwongen toediening Risperdal consta 37,5mg.
Dit wordt goed verdragen, eerste toediening onder dwang, nadien werkt hij mee. ‘t Gaat redelijk. Eet terug en geen duidelijke symptomen. Neemt kort antidepressiva, gestopt zonder overleg.

37 Medicatieswitch in overleg (Xeplion 100mg)
Resocialisatie en dagtherapie Woont momenteel alleen met begeleiding. Blijvende regressie en wisselende depressieve klachten GO is intussen afgelopen, hij komt nog steeds maar zegt niet veel.

38 Casus 2 Vrouw, 69 jaar. In e gedwongen opname owv psychose en overlast tov buren. Weigerde opname en behandeling. Weigert medicatie. Geen ziekte-inzicht. Opname verloopt moeilijk owv wat eisend gedrag en psychotisch getinte uitbarstingen met storend gedrag (roepen ‘s nachts).

39 Eerste gedwongen toediening Xeplion 100mg
Eerste gedwongen toediening Xeplion 100mg. Geen/onduidelijk effect en (subjectief) veel nevenwerkingen. Matige evolutie. Na 6 maand stop medicatie en plan tot resocialisatie zonder medicatie. “Roepverbod”!

40 Woont alleen met opvolging (tegen haar zin).
Komt alleen als ze moet. Nog steeds GO. Heeft een hondje.

41 Bedankt voor uw aandacht!