Delier.

Presentatie over: "Delier."— Transcript van de presentatie:

1 delier

2 Opbouw presentatie Quiz en antwoorden Wat is een delier? voorbeeld
Voortekenen van een delier Soorten delier Symptomen van een delier Wat moedigt een delier aan Oorzaken van een delier Hoe herken je een delier? Gevolgen van een delier Tips om met delier om te gaan Een delier. En nu? Specifieke aandachtspunten Vragen

3 Nursing heeft een quiz gemaakt om je kennis van een delier te testen
Nursing heeft een quiz gemaakt om je kennis van een delier te testen. Er volgen 8 meerkeuzevragen. quiz

4 1. Bij een klassiek geval van delier is de cliënt:
A. Continu onrustig B. 's Ochtends onrustiger dan 's avonds C. 's Avonds onrustiger dan 's ochtends

5 2. Als je cliënt een delier heeft...
A. is het goed als hij/zij zoveel mogelijk bezoek ontvangt B. Kun je het beste maximaal twee bezoekers per keer laten komen C. Kun je de prikkels het best verminderen door geen bezoek toe te laten

6 3. Het bezoek van de delirante cliënt kan het best...
A. bij de deur gaan zitten. B. om de cliënt heen gaan zitten. C. aan één kan het van het bed van de cliënt gaan zitten

7 4. Wat is het grootste verschil tussen een delier en dementie?
A. Een delier ontstaat plotseling, terwijl dementie zich langzaam ontwikkelt B. Er zijn geen verschillen C. Bij een delier gaat de cliënt klappertanden, bij dementie niet

8 5. Wat is niet waar? A. Hoe ouder de cliënt, des te groter de kans op een delier B. Een delier kan vanzelf overgaan C. Als iemand een delier heeft gehad, is de kans groter op nóg een delier

9 6. Wat is het grootste verschil tussen een stil delier en een depressie?
A. Bij een depressie staart de cliënt voor zich uit, bij een delier naar de grond B. Bij een depressie heeft de cliënt geen zin meer om te leven, bij een delier wel C. Bij een depressie zit de cliënt het liefst binnen, bij een delier wil hij/zij naar buiten

10 7. Hoe kun je het beste reageren als een delirante cliënt hallucineert?
A. Begrip tonen, maar wel zeggen dat jij die dingen niet ziet B. De cliënt duidelijk maken dat de hallucinaties niet echt zijn, zodat hij meer in het heden leeft C. Het laten begaan

11 8. Kan de cliënt doodgaan door een delier?
A. Alleen in de meest ernstige gevallen B. Nee, maar wel aan de onderliggende lichamelijke oorzaak van het delier C. Dat komt inderdaad regelmatig voor

12 Wat is een delier? Een plotseling optredende, ernstige verwardheid.
Of, completer geformuleerd: Een acuut, in de loop van een etmaal in ernst variërende psychische stoornis t.g.v. een lichamelijke aandoening, intoxicatie of onthouding van middelen die de stofwisseling van de hersenen ernstig ontregelen.

13 voorbeeld Meneer Dijkstra is 71 jaar. Hij heeft een kophalsprothese door een heupfractuur. Hij heeft leefregels. Hij heeft een catheter omdat hij pijn heeft en daardoor slecht mobiliseert. Hij slaapt de hele nacht niet, ligt in een vreemd bed en is rusteloos. Om 5 uur ’s morgens is hij er zat van. Hij wil eruit, want hij wil weer jagen wat hij altijd heeft gedaan. Hij ziet vanuit het raam ganzen lopen. Zonder bril (ligt op een vreemde kast) stapt hij uit bed en valt.

14 Voortekenen van een delier
Wat zie je vaak voordat een delier begint? Verstoord waak/slaapritme Rusteloosheid Nachtmerrie Lichte desoriëntatie Volgens onderzoek: 10%-30% van zkh-patiënten krijgt een delier. Rapport IvG: in tot in het zkh. Maar er worden geen cijfers bijgehouden. Mede omdat de stille vorm gemakkelijk te missen is. (bron: IvG)

15 Soorten delier 2 soorten delier:
Apathisch/stil (hypoactief) Onrustig (hyperactief) Delier kan snel ontstaan: zelfs binnen enkele uren Vraag voor jezelf: zou jij een stil delier herkennen?

16 Wat moedigt een delier aan?
Welke factoren moedigen een delier aan? Cognitieve stoornis en dementie Slaapproblemen Slecht zien en horen Verwaarloosde gezondheid Stress (bv door opname) Eerder delier

17 Oorzaken van een delier
Infectie, zoals een UWI of een LWI Een langer bestaande ziekte, zoals hartfalen Medicatie Verhuizing Stoppen met roken, drinken of alcoholgebruik Hogere leeftijd Al deze oorzaken kunnen de stofwisseling in de hersenen dwars zitten.

18 HOE HERKEN JE EEN DELIER?
Concentratieproblemen: snel afgeleid Hallucinaties en wanen: dingen horen/zien die er niet zijn. Bv katten op de kast. Medicatie om mij te vermoorden. Onrustig (hyperactief) Apathisch en stil (hypoactief) Verstoord waak/slaapritme: ’s nachts onrustig en wakker, overdag suf en willen slapen Onsamenhangend praten: kan de draad niet vasthouden, begint er in om te praten om het ergens op te laten lijken.

19 Gevolgen van een delier
25% overlijdt een maand na delier. Grotendeels door onderliggende oorzaak. Dit zijn gegevens van een zkh. 60% overlijdt na 4 jaar. Kans op dementie is na delier 12,5 keer zo groot dan wanneer je geen delier doormaakt.

20 Kan je verwardheid verminderen?
Spreek rustig en in korte zinnen. Zeg wie je bent en wat je komt doen als je de kamer binnenkomt. Herhaal dit indien nodig. Noem de dag en de plaats, en vertel de cliënt waarom hij daar is. Bezoek is erg belangrijk, maar veel personen tegelijk of een lange bezoektijd in één keer is voor de cliënt vermoeiend en verwarrend. Het bezoek hoeft niet steeds te praten, hun aanwezigheid is vaak al genoeg. Laat de familie enkele vertrouwde zaken meenemen, zoals een foto, een klok of een kalender.

21 Kan je verwardheid verminderen?
Let erop dat de cliënt zo nodig zijn bril of gehoorapparaat draagt. Maak het delier bespreekbaar. Sommige cliënten weten wat ze doen en schamen zich er achteraf voor. Zorg voor goede verlichting, open overdag de gordijnen, zorg 's nachts voor een bedlampje of sluimerverlichting. Ga niet mee in hallucinaties of waanideeën. Probeer deze niet tegen te spreken, maar maak duidelijk dat jouw waarneming anders is. Praat over bestaande personen en echte gebeurtenissen. Realiseer je dat iemand met een delier ziek is en zich niet anders kan gedragen dan hij doet, al lijkt het soms alsof de cliënt niet zijn best doet.

22 Een delier. En nu? Samenwerken: Signaleren = arts inschakelen
Duidelijk observeren en rapporteren. Wees in je rapportage concreet en beschrijf feiten: deze kan je collega meten en doorgaan met observeren. Overleg met huiskamerassistent: hoe is het voedingspatroon en aanwezigheid in de huiskamer? Familie: onmiddellijk inlichten na diagnose, maar bij symptomen meteen informeren. Zo voorkom je onbegrip en kan je afspraken maken. Plus: wat kan de familie doen?

23 Een delier. En nu? Interventies
Meest voorkomende beroepsmatige interventies: DOS-score gedurende een aantal dagen. DOS staat voor Delirium Obervatie Screening. 3 maal per dag wordt met punten de bewustzijnstoestand van de patiënt gemeten. Het resultaat is een waarschijnlijk delier. Evt. oorzaak opsporen: UWI? Meten! Mogelijk uitdroging? Diabeet? Retentie? Maar bij dit alles: meestal eerst overleggen met SOG. Medicatie, zoals haldol. Uiteraard pas na voorschrift. Veiligheid creëren: bedhekken?, matrassen, bewegingsmelders, nachtcontroles. Belangrijkste? Meeleven/invoelen! (Pte gilt, wil niet in bed. Bed blijkt voor haar een graf voor te stellen!)

24 Waar let je specifiek op?
Patiënten met een delier hebben een groot zelfzorgtekort. Let dus op: Decubitus, helemaal bij een stil delier Voedingspatroon Waak- en slaapritme Valgevaar. Pas eventueel een bewegingsmelder toe Wassen en kleden in principe overnemen

25 Vragen?

26 Einde