Waarover men niet spreken kan Kunstagogiek versus Leren en Instructie

Presentatie over: "Waarover men niet spreken kan Kunstagogiek versus Leren en Instructie"— Transcript van de presentatie:

1 Waarover men niet spreken kan Kunstagogiek versus Leren en Instructie

2 Overzicht “Leren en Instructie” ~ “Kunstagogiek” Ontologie Canon
Bourdieu ~ veld Metafoor Waarheid en kunst

3 Leren en Instructie ~ Kunstagogiek
Kunst: menselijke bedrijvigheid waarbij op een symbolische of esthetische wijze een inhoud wordt gecreëerd die tot een vorm van nadenken over de voorstelling dwingt. Kunstagogiek: leer van de communicatiestrategieën die in kunst besloten liggen en die wachten om te worden gedetecteerd

4 Leren en Instructie ~ Kunstagogiek
Kunst: menselijke bedrijvigheid waarbij op een symbolische of esthetische wijze een inhoud wordt gecreëerd die tot een vorm van nadenken over de voorstelling dwingt. Kunstagogiek: leer van de communicatiestrategieën die in kunst besloten liggen en die wachten om te worden gedetecteerd Vorm van kennis Vorm van kennis

5 Leren en Instructie ~ Kunstagogiek
Kennis: geheel van overtuigingen en inzichten die een mate van “waarheid” hebben Leren: verwerven van kennis Instructie: strategieën om leren te ondersteunen Vorm van kennis

6 Ontologie Kunst ~ kennis
Zijnsleer ~ ontologie: filosofische stroming over de aard van de werkelijkheid en de aard van het zijn Verschillende visies: Objectivisme Empiricisme

7 Ontologie Fysisch object: “Stoel” Begrip: “Stoel” Idee: “Eenzaamheid”

8 Ontologie Fysisch object: “Stoel”

9 Ontologie: objectivisme
Wilson (1997): antieke visie op kennis. Enkel de « goden » kennen alles. Spender (1998): “Knowledge is a thing for which we can gain evidence, and knowledge as such is separated from the knower”.

10 Objectivisme Axioma’s van Peikoff (1997):
“The universe exists independent of consciousness”. De mens kan zijn werkelijkheid ten dele aanpassen aan de eigen behoeften maar uiteindelijk primeert de natuur : "Nature, to be commanded, must be obeyed“ De rol van het menselijk bewustzijn is niet de werkelijkheid creëren, maar wel de werkelijkheid begrijpen, verstaan.

11

12 Empiricisme McQueen (1998): “Knowledge is “Knowing”, “Understanding”.
Empiricisten argumenteren dat kennis geen objectieve vaste waarde heeft. We kunnen de werkelijkheid niet ‘objectief’ kennen.

13 Ontologie Begrip: “Stoel”

14 Ontologie ~ empathie Idee: “Eenzaamheid
Kunnen we kunst dan wel altijd “interpreteren”? Husserl, Merleau-Ponti, Heidegger: Invoelen (empiricistisch) Adorno; Decoderen (objectivistisch)

15 Ontologie Objectivisme versus empiricisme Ander nadruk op instructie
Objectivisme: overdragen, herhalen, imiteren, modellen, nabootsen, memoriseren, … Empiricisme: nadruk op actie, uitlokken ervaringen, reflecteren, cues geven, samenwerken, uitwisselen ervaringen, … Gevolgen kunst en kunstagogiek

16 Canon Lijst kunstwerken: geniaal, subliem, onvergankelijk, diepzinnig, vernieuwend, … Steiner G.: collectieve geheugen, onwrikbare waarheid, universeel, … Welke “kunst” leren kennen? Canon ~ waardenvrij? Universeel ~ China?

17

18

19 Canon en leren en instructie
Canon problematisch Idem “kenniscanon”: welke kennis is belangrijk, noodzakelijk? Wat moet een school als resultaat opleveren?

20

21 Canon kennis: Kliebard

22 Kliebard (1989) Humanisme/Mentale discipline: overdracht wetenschappelijke kennis en cultuur. ‘colonial curriculum’ waarin men vasthoudt aan de traditionele kennisbasis ‘humanistische benadering’ waarin men versneld state-of-the art kennis wil overbrengen (Spoetnik-crisis) Studie van het kind: basis ontwikkelingsverloop kinderen. Curriculum is bepaald door wat opgroeiende kinderen nodig hebben om te ontwikkelen tot volwassene.

23 Kliebard (1989) Sociale efficiëntie: instructie moet helpen om "a coolly efficient, smoothly running society" te realiseren. Lerenden moeten leren vlot participeren aan de samenleving. Sociaal meliorisme: curriculum dient om de maatschappij te verbeteren. Een curriculum moet bijdragen tot en meer rechtvaardige wereld (Freire, Illich).

24 Kenniscanon Universele kennis?
Eenmaal voorbij “literacy”: keuzes wat betreft welke kennis waardevol is. Extremen Van kunstcanon naar democratisering van de kunst: “individuele expressie en emotie”? “Ieder zijn waarheid”?

25 Bourdieu ~ veld Maatschappij: “velden” die naar macht streven
In een veld verwerft men een “dispositie” Dominant veld: bourgeoisie Mens kan in een “ander” veld terecht komen door verwerven van sociaal en cultureel kapitaal

26 Bourdieu en ‘veld’ Canon ~ cultureel kapitaal Van welk veld?

27 Bourdieu en veld “Theater”

28 Bourdieu: cultureel kapitaal
Onderzoek: Vlaamse onderwijs weerspiegelt cultuurkapitaal van middenklasse. Kinderen krijgen cultureel kapitaal mee op basis van hun opvoeding: o.a. taalgebruik, taalvaardigheid, sociale vaardigheden, consumptiepatronen, vrijetijdsbesteding, waardensysteem, de levensstijl, opvattingen en aspiraties (Verhoeven et al., 2000). Lerenden: hoger studiesucces wanneer thuiscultuur overeenkomt met schoolcultuur. Kinderen uit gezinnen met een lage SES halen zwakkere resultaten omdat thuiscultuur niet aansluit bij de dominante schoolcultuur.

29 Metafoor

30 Kunst en metaforen Metaforen: verbinden van dingen, begrippen die weinig of niets met elkaar te maken hebben; vb. “Mens is als een wolf”. Metaforen: “rearranging the furniture of the mind” Kunst: radicale vorm van gematerialiseeerd metaforisch denken

31 Metaforen Metaforen: aanwijzen van een betekenis
Wittgensteun: Zeigen versus Sagen Kunst bevat metaforen, referenten die wijzen naar iets Kunstwerk: gestold symbolencluster

32 Metaforen en leren ~ instructie
Nieuwe inzichten ontstaan door metaforische link tussen bekende en onbekende Metaforen: brengen een stuk theorie als “ervaring” over Probleem: ervaring noodzakelijk Zie empiricisme

33 Waarheid en kunst Kan kunst waarheid aanreiken?
Een geslaagd kunstwerk: het spirituele in materiële vorm (het sublieme) Kunst: Hoe kan in het bewustzijn van een kijker dezelfde ervaring ontstaan al bij de maker? Temporeel. Hoe: Door te beschouwen, “verweilen”, “Gelassenheit”, dralen, …

34 Waarheid en kennis Kennis: Hoe leer ik de volle betekenis van een begrip, idee, redenering, … kennen? Kennis: Hoe kan een lerende denken wat een instructieverantwoordelijke denkt? Hoe: Experiential learning, reflectie, uitwisselen ervaringen, samen werken

35 Waarheid en kennis

36 Tot slot Kunst, kennis, canon, ervaringen, metaforen, waarheid, …
Recente inzichten benadrukken relativiteit van kunst; zie “nomadisme” Kunst gaat verder dan klassieke schoolse kennis: niet vast te pinnen “Kunstleraar” versus “leraar”?

37 Tot slot Nieuwe inzichten rond “zijn”: Deleuze, Derrida, Foucault, … nauwelijks verwerkt. Tegenover “kennis”canon recuperatie-mechanismen (BaMa, PhD ~ kunsten) Ecologie, Islam, derde wereld, …

38 Overzicht “Leren en Instructie” ~ “Kunstagogiek” Ontologie Canon
Bourdieu ~ veld Metafoor Waarheid en kunst

39 Waarover men niet spreken kan Kunstagogiek versus Leren en Instructie