Download de presentatie
De presentatie wordt gedownload. Even geduld aub
1
Hygiënische maatregelen in de primaire productieketen
Prof. Filip Van Immerseel Universiteit Gent, Faculteit diergeneeskunde, Vakgroep Pathologie, Bacteriologie en pluimveeziekten
2
Hygiëne/bioveiligheid
Dierhygiëne is een deel van diergeneeskunde dat verband houdt met het onderhouden van de kwaliteit van de omgeving waarin de dieren leven, op een zodanige manier dat de diergezondheid wordt bevorderd of behouden.
3
Hygiëne/bioveiligheid
Slachthuishygiëne is een deel van diergeneeskunde dat verband houdt met het onderhouden van de kwaliteit van de omgeving waarin de dieren worden getransporteerd en geslacht, op een zodanige manier dat de humane gezondheid wordt behouden na consumptie. Preventie transmissie pathogenen naar voedsel
4
VOLLEDIGE KETEN VERDIENT AANDACHT !!
5
Hygiënische maatregelen op bedrijf : doel
Insleep en verspreiding van pathogenen tegengaan Waarom? Verlaagde frequentie op ziekteuitbraken en pathogeenkolonisatie, dus: Hoger dierenwelzijn Veiliger product (voedselveiligheid!) Betere prestaties dieren: economisch Minder geneesmiddelengebruik Wetgevingsaspecten
7
Doel Insleep en verspreiding van pathogenen tegengaan
8
Doel Insleep en verspreiding van pathogenen tegengaan
9
Hoe kan de gezondheidstoestand van een dier worden beïnvloed?
Ingrijpen kan op iedere schakel van de driehoek Agens (toxisch of infectieus) Management Gastheerfactoren Omgevingsfactoren
10
Hoe kan de gezondheidstoestand van een dier worden beïnvloed?
Ingrijpen kan op iedere schakel van de driehoek Agens (toxisch of infectieus) Management Gastheerfactoren Omgevingsfactoren
11
Gastheerfactoren Leeftijd (neonataal)
Hormonale veranderingen (legrijpheid, einde leg, rui) Anders stressperiodes (vangen, transport, …)
12
Gastheerfactoren Hygiënische principes beïnvloeden gastheerfactoren niet Maar: gastheerfactoren sturen wel het hygiëneplan Meer maatregelen neonataal …
13
Hoe kan de gezondheidstoestand van een dier worden beïnvloed?
Ingrijpen kan op iedere schakel van de driehoek Agens (toxisch of infectieus) Management Gastheerfactoren Omgevingsfactoren
14
Omgevingsfactoren Groepdensiteit (aantal dieren per opp.)
Huisvestingsfactoren: Temperatuur Vochtigheid Ventilatie (~luchtkwaliteit) Voeding Drinkwater
15
Groepdensiteit Densiteit ~ contact ~ spreiding
17
Hoe kan de gezondheidstoestand van een dier worden beïnvloed?
Ingrijpen kan op iedere schakel van de driehoek Agens (toxisch of infectieus) Management Gastheerfactoren Omgevingsfactoren
19
Enkele belangrijke vragen voor opstelling preventieplan
Wat is reservoir van agens? Wat is het gemak van blootstelling van gevoelige dieren? Welke condities bevoordelen/inhiberen spreiding? Wat is het uitscheidingspatroon? Hoe gebeurt uitscheiding? Wat is de infectiedosis en uitgescheiden dosis? Zijn er vectoren en wat beïnvloedt overleving van de vectoren? Wat is omgevingsoverleving van agens? Bestaan er vaccins? Komt de aandoening voor in subklinische vorm?
20
Spectrum van ziektebeeld in groep dieren
Subklinisch : ziektetekenen kunnen niet worden gedetecteerd op eenvoudige wijze, onopgemerkt en economisch zeer relevant Zoönotische agentia (Salmonella, campylobacter) veroorzaken geen symptomen
21
Hygiënische maatregelen: algemeen
22
Bedrijfsconcept: open vs gesloten
Gesloten systeem: Geen aanvoer dieren, geboorte op bedrijf Open systeem: aan- of afvoer dieren Bij pluimvee: open bedrijven
23
Open bedrijven Zo weinig mogelijk aanvoer dieren
Zo weinig mogelijk verschillende leveranciers (‘gesloten kring’) Oorsprongsbedrijven met hoge gezondheidsstatus All-in, all out
24
Toegangsbeperking Enkel indien noodzakelijk Logboeken
Bioveiligheidsborden
25
Persoonshygiëne Douchen, handhygiëne, … Voorgaand contact met dieren
28
Voetbaden met desinfectans :
Herinnert mensen aan hygiëne ! (evt. omkleden, …) Bij iedere ingang Voldoende groot Voldoende diep (10cm) Regelmatig verversen T° minstens 15°C Laarzen eerst reinigen Dikwijls bron van besmetting ipv bescherming
30
Bedrijfseigen materiaal
Kledij Instrumenten Gereedschap
32
Andere bioveiligheidsmaatregelen
Omheining Stalafdichting Verharde laad- en losplaats Kadaveropvang Kledij schoeisel Insecten en knaagdierenbestrijding Nabijheid andere huisdieren beperken Reiniging/desinfectie …
33
Reiniging en desinfectie
Doel : Garanderen van reinheid van stal Creëren en onderhouden van een ‘kiemarme’ omgeving Verhinderen van insleep van pathogene agentia Elimineren van pathogene agentia
34
Procedure / werkvolgorde
Losse materiaal verwijderen, reinigen en ontsmetten Droge reiniging Voor-/inweken Hoofdreiniging Spoelen Ontsmetten
39
Wat is het ideale desinfectans ?
Breedspectrum Snelwerkend Niet geremd door omgevingsfactoren Niet toxisch voor mens en dier Niet corrosief Penetrerend Stabiel in pure en verdunde vorm Oplosbaar in water, weinig onderhevig aan inactivatie in hard water Niet kleurend Geurloos of aangename geur Gemakkelijk in gebruik Goedkoop
40
Types chemische desinfectantia
Veel types, zeer verscheiden Chemische structuur Doel Activiteit : spectrum, mechanisme Toxiciteit ...
43
Evaluatie R&O Visueel ATP-metrie Proteïnetest Hygiënogram
Score-interpretatie: • 0 kve score: 0 • kve score: 1 • kve score: 2 • kve score: 3 • +400 kve score: 4 • ontelbaar score: 5
47
Resistentie? ANTIBIOTICA DESINFECTANTIA Nauw spectrum Breed spectrum
Specifieke werkingsmechanismen Zeer algemene werking Resistentie-opbouw uitgesproken Vooral intrinsieke resistentie Niet toxisch voor gastheer Toxisch voor gebruiker DESINFECTANS Drastische effecten op macromoleculen suikers, proteïnen, lipiden, DNA celwand, celmembraan, virusenveloppe, DNA
48
RESISTENTIE VAN MICRO-ORGANISMEN
Intrinsiek! Microbiële structuur (celwand, enveloppe, …) Groeifaseresponsen Biofilmen Dormante stadia Herstelmechanismen
49
MEEST GEVOELIG VIRUSSEN BACTERIËN, SCHIMMELS EN ANDERE MICRO-ORGANISMEN Mycoplasma’s Gram-positieven Met enveloppe Gram-negatieven Zonder enveloppe Schimmelspores Zuurvaste bacteriën (mycobacterium) Bacteriële spores Coccidiën Prions MEEST RESISTENT
50
Biofilmen Dichte, gestructureerde opeenstapeling van micro-organismen in een laag van gesecreteerde producten op biotische en abiotische oppervlakken Nutriëntvoorziening en afvoer producten via ‘kanalen’ Heterogeen, multispecies Slijmlaag, EPS (vooral polysacchariden, ook eiwitten) Nodig : quorum sensing, flagellen, fimbriae, secretie eiwitten en polysacchariden (vb. cellulose)
51
Biofilmen
56
Biofilmen Minder gevoelig aan ontsmettingsmiddelen
Verminderde penetratie Verlaagde metabolische activiteit Stationaire groeifaseresponsen Gewijzigde genexpressie (efflux)
57
Illustratie : effect NaClO op biofilm
Planktonisch
58
Hygiënische aspecten van transport
59
Infectiedruk en besmettingsrisico
TRANSPORT STRESS BESMETTING / UITSCHEIDING INFECTIEDRUK TOCHT TEMPERATUUR-SCHOMMELINGEN DIEREN VAN VERSCHILLENDE OORSPRONG DIEREN IN NAUW CONTACT
60
Farm Pooled faeces N=5 Mixed dust N=1 Cloacal swabs (n=40) 1 0/5 0/1 0/40 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
61
Cloacal swabs after transport
Farm Pooled faeces N=5 Mixed dust N=1 Cloacal swabs (n=40) Cloacal swabs after transport (n=100) Caeca N=100 1 0/5 0/1 0/40 3/100 6/100 2 0/100 3 4 5 6 7 10/100 8 1/100 14/100 9 10 4/100 7/100 11 12 13 14 15 16 2/100 5/100
62
The process of catching and putting chickens
in crates significantly increases the chance of contamination with Campylobacter Slader J., Domingue G., Jorgensen F., McAlpine K., Owen R.J., Bolton F.J. and Humphrey T.J. Applied and Environmental Microbiology 68, , 2002 Carriage of Salmonella typhimurium is significantly higher among birds placed in clean crates than among the uncrated controls Rigy C.E. and Pettit J.R. Canadian Journal of Comparative Medicine 44, , 1980
63
Op de karkassen In de caeca Op het bedrijf na het In de slachten
transport kratten L. Herman, M. Heyndrickx, K. Grijspeerdt, D. Vandekerchove, I. Rollier, L. De Zutter Epidemiology and Infection 131, , 2003
64
voor transport na transport
M. Heyndrickx, D. Vandekerchove, L. Herman, I. Rollier, K. Grijspeerdt, L. De Zutter Epidemiology and Infection 129, , 2002.
Verwante presentaties
