Wereldoriëntatie op de kaart gezet

Presentatie over: "Wereldoriëntatie op de kaart gezet"— Transcript van de presentatie:

1 Wereldoriëntatie op de kaart gezet
Conferentie na de peiling wereldoriëntatie (domeinen tijd, ruimte, maatschappij en brongebruik) in het basisonderwijs Schaarbeek 23 mei 2012

2 Programma voormiddag 9.30 - Opening
Wat heb je vandaag op school geleerd? Toelichting bij de peilingsresultaten en de consultatieronde 10.00 – Hoe kan het beter?

3 Programma namiddag 12.45 - Middagpauze met broodjes en infobeurs
Debat in groepen Overzicht aanbevelingen Receptie

4 Wat heb jij vandaag op school geleerd?
Peilingsresultaten WO Peilingsresultaten in perspectief Consultaties Enquêtes 23 mei 2012

5 De resultaten voor WO Colloquium: Brussel, 7 juni 2011 23 mei 2012

6 Informatie over (o.a.) Onderzochte domeinen
Bijkomende steekproef Brussel 23 mei 2012

7 Resultaten 23 mei 2012

8 Inhoudelijke analyse: maatschappij
Wel inzicht in ‘nabije’ maatschappelijke verschijnselen en mechanismen Verkeersregels Invloed van reclame op consumentengedrag Rechten van het kind Moeite met ruimere maatschappelijke verschijnselen Principe van vraag en aanbod Abstracte begrippen (democratie, federale structuur van België,…) 23 mei 2012

9 Inhoudelijke analyse: persoonlijke tijd
Gebruik kalender en agenda Tijdsduur van vertrouwde activiteiten schatten Eenvoudige tabellen lezen (openings- en sluitingstijden) => Aanzienlijke groep al problemen Moeilijker met combineren en selecteren van informatie Misleiden door irrelevante informatie Gebruik tijdslijn ligt moeilijk 23 mei 2012

10 Inhoudelijke analyse: historische tijd
Notie van volgorde en evolutie Geen goed beeld van de vier grote historische periodes Moeilijkheden met het werken met een (historische) tijdsband Onderscheid mening en feit voor nog veel leerlingen moeilijk 23 mei 2012

11 Inhoudelijke analyse: oriëntatie en kaartvaardigheid
Elementaire opdrachten met kompas, atlas en eenvoudige kaarten onder de knie Afstand inschatten lukt, maar… Exact berekenen afstand lukt minder goed (lijnschaal/breukschaal) Topografische kennis van wereld, Europa en België is soms beperkt 23 mei 2012

12 Inhoudelijke analyse: ruimtegebruik en verkeer en mobiliteit
Herkennen van landschapselementen en –kenmerken lukt Relatie zien tussen de mens en zijn omgeving is voor veel leerlingen nog moeilijk Uitstippelen route met openbare vervoer Zeer eenvoudige routes lukt Meer problemen met complexere, realistische plannen 23 mei 2012

13 De peilingsresultaten in perspectief

14 1. Perceptie van eindtermen en ontwikkelingsdoelen
OBPWO 2009 Websurvey en focusgroepen Wat vinden leerkrachten en directie van de ET en OD? (aantal, inhoud, moeilijkheidsgraad …)

15 Algemene tevredenheid van leerkrachten over de eindtermen en ontwikkelingsdoelen

16 Tevredenheid van leerkrachten over de eindtermen en ontwikkelingsdoelen wereldoriëntatie

17 Domeinen tijd, ruimte, maatschappij:
Haalbaarheid en belang van OD en ET tijd en ruimte hoger ingeschat dan die van maatschappij Inschatting belang hoger bij doelen die dicht bij leefwereld leerlingen liggen (cf. resultaten) Inschatting haalbaarheid hoger bij concrete doelen (cf. resultaten) Belang en haalbaarheid hangen samen, soms ook samenhang met peilingsresultaten

18 2. De Grote Verkeerstoets
Instrument van VSV Online toets voor leerlingen 5de leerjaar Leerkrachten / scholen krijgen meteen de resultaten

19

20 3. Nederlandse periodieke peilingen van het onderwijsniveau (PPON)
Vergelijkbaar met peilingen in Vlaanderen Kerndoelen WO: geschiedenis, aardrijkskunde, natuuronderwijs (biologie, natuurkunde, techniek) Drie niveaus: minimum, voldoende en gevorderd Voldoende: 70 tot 75% (streefdoel)

21 Geschiedenis Percentage leerlingen dat de standaard voldoende haalt voor de verschillende onderdelen van de peiling geschiedenis in Nederland van 2008.

22 Percentage leerlingen dat in opeenvolgende geschiedenispeilingen de standaard Voldoende haalt in Nederland.

23 Vlaanderen vs. Nederland:
Resultaten liggen laag Namen van de tijdvakken Toetsen Nieuwe tijdvakindeling Tijdsbesef Prehistorie Tijd van jagers en boeren Oudheid Tijd van Grieken en Romeinen Middeleeuwen Tijd van monniken en ridders Tijd van steden en staten Nieuwe tijd: de Republiek Tijd van ontdekkers en hervormers Tijd van regenten en vorsten Tijd van pruiken en revoluties Nieuwste tijd: 19e eeuw Tijd van burgers en stoommachines Nieuwste tijd: 20e eeuw Tijd van wereldoorlogen Tijd van televisie en computer

24 Geschiedeniscanon Overzicht van de 14 hoofdlijnen van de Nederlandse geschiedeniscanon

25 Aardrijkskunde Percentage leerlingen dat de standaard voldoende haalt voor de verschillende onderdelen van de peiling aardrijkskunde in Nederland van 2008

26 Percentage leerlingen dat in opeenvolgende aardrijkskundepeilingen de standaard Voldoende haalt in Nederland.

27 Vlaanderen vs. Nederland
Kaartlezen: elementaire vaardigheden maar slechter voor complexe opdrachten Topografie: niet goed voor zowel Vlaanderen / Nederland, Europa als wereld Nederlandse standaardlijst voor topografie

28 Maatschappij 2008: onderzocht als onderdeel van peilingen geschiedenis, aardrijkskunde en burgerschap 1991 en 1995: globale peilingen met specifieke onderdelen politieke verschijnselen, sociaal-culturele verschijnselen en economische verschijnselen Percentage leerlingen dat in de peiling wereldoriëntatie algemeen van 1995 de standaard Voldoende haalt in Nederland voor de onderdelen politieke verschijnselen, sociaal-culturele verschijnselen en economische verschijnselen

29 4. TIMSS: Vlaanderen in de wereld
Trends in International Mathematics and Science Study: studie die de leerlingprestaties voor wiskunde en wetenschappen internationaal in kaart brengt Bij leerlingen uit vierde en achtste jaar (4 BaO en 2 SO) Aardrijkskunde

30

31 Consultatie na de peiling WO
Reacties van Inspectie Lerarenopleiders Scholen Pedagogisch begeleiders 23 mei 2012

32 Wat valt op in de resultaten?
Leraren geven niet graag WO Lerarenopleiders zien dezelfde problemen bij studenten Parallellen tussen tijdsbesteding – resultaten Parallellen met OVSG-toets 23 mei 2012

33 Waar kan het aan liggen? Eindtermen (concreet; leefwereld)
Visie methoden te weinig gevolgd Verankering, inoefening, evaluatie Te veel of te weinig aandacht voor kennis? Te weinig aandacht voor WO (lerarenopleiding, lager onderwijs) 23 mei 2012

34 Wat kan er beter? didactische aanpak
Ook cursorisch opgebouwde lessen Synthesemomenten, reflectie Spontane leersituaties Aandacht voor proces bij brongebruik inhouden aansluiten bij schoolomgeving, het leer- en leefmilieu van de kinderen Werken in de diepte > werken in de breedte Differentiatie 23 mei 2012

35 Wat kan er beter? leermiddelen
Link eindtermen - leerplandoelen Basispakket en differentiatiemogelijkheden Spontane leersituaties Variatie in leermiddelen 23 mei 2012

36 Wat kan er beter? eindtermen
Concreter formuleren Te hoog gegrepen? (maatschappij) Absurd? (memoriaal, tijdsperioden) 23 mei 2012

37 Wat kan er beter? leerplannen
Verder dan de eindtermen. Nuttig? Aantal doelen mag krimpen Positief: nieuwe leerplannen zijn meer gesloten. 23 mei 2012

38 Wat kan er beter? lerarenopleiding
Voldoende studiepunten en contacturen. 'instroom' verhogen Volgorde: cursorisch, thematisch, projectmatig. Opgesplitst of niet? Teamwork: vakinhoudelijke en pedagogische expertise Praktijkervaring Samenwerking 23 mei 2012

39 Wat kan er beter? Begeleiding-nascholing
Aanvangsbegeleiding Didactische navormingen Uitwisselen goede praktijkvoorbeelden Teamgerichte nascholing 23 mei 2012

40 Wat kan er beter? inspectie
Kijk in de diepte > kijk in de breedte 23 mei 2012

41 Wat kan er beter? schoolbeleid
Investeren in leerlijnen projecten evaluatie vakexperten? 23 mei 2012

42 Wat kan er beter? Overheid
Beperken aantal eindtermen Taalbeleid Opsplitsing directie: pedagogisch -administratieve/organisatorische directeur Peilingsonderzoek Paralleltoetsen: 23 mei 2012

43 Enquêtes Leraren Studenten lerarenopleiding 23 mei 2012

44 Twaalfjarigen zijn niet wereldwijs “Voor geen enkele leraar is
— Helft haalt eindtermen ‘maatschappij’ voor wereldoriëntatie niet — “Voor geen enkele leraar is wereldoriëntatie het favoriete vak”

45 Doe mee aan de wo-enquête Leraren lager onderwijs:
Ben je student in het laatste jaar van de lerarenopleiding of leraar in het basisonderwijs? Geef jij ook niet graag wereldoriëntatie? Of is wereldoriëntatie net jouw lievelingsvak? Vul de korte vragenlijst in via curriculum/peilingen/consultaties. Het kost slechts vijf minuten van je tijd. Leraren lager onderwijs: Studenten 2e – 3e jaar lerarenopleiding:

46 Doe mee aan de wo-enquête Leraren lager onderwijs: 218
Ben je student in het laatste jaar van de lerarenopleiding of leraar in het basisonderwijs? Geef jij ook niet graag wereldoriëntatie? Of is wereldoriëntatie net jouw lievelingsvak? Vul de korte vragenlijst in via curriculum/peilingen/consultaties. Het kost slechts vijf minuten van je tijd. Leraren lager onderwijs: 218 Studenten 2e – 3e jaar lerarenopleiding: 231

47 Geven leerkrachten en studenten graag WO?
Peiling: 27 procent geeft niet graag WO

48 Geven leerkrachten en studenten graag WO?
Peiling: 27 procent geeft niet graag WO

49 De verschillende domeinen van WO
Welke zijn de (minst) favoriete domeinen van leerkrachten? Aan welke domeinen besteden leerkrachten het meeste tijd in de lessen? Welke domeinen zijn voor leerlingen het moeilijkst volgens leerkrachten?

50 leerkrachten leerlingen graag geven tijds- besteding moeilijkheids-graad Natuur 1 Tijd 2 4 Ruimte 3 Mens Maatschappij 5 Brongebruik 6 Techniek 7

51 WO als leergebied Leraren en aspirant leraren:
Wereldoriëntatie is een leergebied waarin ik mijn creativiteit kan uitleven In de lessen wereldoriëntatie weet ik mijn leerlingen te boeien Wereldoriëntatie vind ik als leergebied minder belangrijk dan taal of rekenen

52 WO als leergebied

53 handboeken en het didactisch materiaal
Leraren en aspirant leraren: Voor een les WO heb je meer voorbereidingstijd nodig dan voor een les wiskunde Handboeken bieden een goede ondersteuning bij het geven van lessen WO Ik geef liever WO met een zelfgemaakte bundel dan met een kant-en-klaar handboek Leraren: Ik beschik over genoeg didactisch materiaal om de verschillende domeinen van wereldoriëntatie te behandelen in de klas

54 handboeken en het didactisch materiaal

55 Voldoende onderlegd om WO te geven?
Leraren en aspirant leraren: Ik voel me inhoudelijk veilig als ik wereldoriëntatie geef Leraren: Vanuit de lerarenopleiding en navorming ben ik goed voorbereid om de lessen WO op een geïntegreerde manier aan te pakken Aspirant leraren: Vanuit de lerarenopleiding ben ik goed voorbereid om lessen WO te geven Ik kan de verschillende domeinen van WO op een geïntegreerde wijze aanbrengen

56 Voldoende onderlegd om WO te geven?

57 Aangepast aan ontwikkelingsniveau leerlingen
Leraren: De verwachtingen voor wereldoriëntatie zijn onvoldoende afgestemd op de leeftijd van de leerlingen.

58 Aangepast aan ontwikkelingsniveau leerlingen

59 Leerplannen, leerlijnen
Studenten: In mijn stagescholen word ik geïnformeerd over de leerlijn voor wereldoriëntatie. Leraren: De leerlijn over de verschillende domeinen van WO voor de 6 jaren van het lager onderwijs is duidelijk. Elke leraar weet hoe ver hij moet gaan in zijn leerjaar. Studenten: Leerplannen geven een goede ondersteuning bij het geven van de lessen wereldoriëntatie,

60 Leerplannen, leerlijnen

61 ondersteuning collega’s
Leraren: Voor wereldoriëntatie kan ik rekenen op ondersteuning en goede voorbeelden van collega’s

62 ondersteuning collega’s

63 WO en taal Leraren en aspirant leraren:
Wereldoriëntatie is vaak gericht op taalsterke leerlingen

64 WO en taal

65 Stagescholen als oefenplek voor de didactische visie vanuit de lerarenopleiding?
Aspirant leraren: In mijn stagescholen krijg ik de kans om de didactische visie de hogeschool mij aanleerde toe te passen

66 Stagescholen als oefenplek voor de didactische visie vanuit de lerarenopleiding?

67 De evaluatie van wereldoriëntatie
Leraren: Om wereldoriëntatie te evalueren, stel ik vooral kennisvragen

68 De evaluatie van wereldoriëntatie