UIT DE TWEEDE HELFT VAN DE 19 de EEUW ?

Presentatie over: "UIT DE TWEEDE HELFT VAN DE 19 de EEUW ?"— Transcript van de presentatie:

1 UIT DE TWEEDE HELFT VAN DE 19 de EEUW ?
IN DE SOCIOLOGIE AAN HET BEGIN VAN DE 21ste EEUW : EEN HEROPLEVING VAN HET EVOLUTIONISME UIT DE TWEEDE HELFT VAN DE 19 de EEUW ? WOUT ULTEE RADBOUD UNIVERSITEIT NIJMEGEN THEORIEËNSEMINAR van DE REGT en WILTERDINK MASTEROPLEIDING SOCIOLOGIE, UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM 15 SEPTEMBER 2010

2 HET NEO-EVOLUTIONISME WAART AL BIJNA 50 JAAR ROND
IN DE INTERNATIONALE SOCIOLOGISCHE LITERATUUR : LENSKI, POWER AND PRIVILEGE, 1966 LENSKI, HUMAN SOCIETIES, 1970 LENSKI, ECOLOGICAL-EVOLUTIONARY THEORY, 2005

3 HET NEO-EVOLUTIONISME IS ER OOK AL LANGER IN DE NEDERLANDSE SOCIOLOGIE :
ULTEE, ARTS & FLAP, SOCIOLOGIE, 1992 UAF ONTWIKKELT EEN ‘TECHNOLOGISCH-IDEOLOGISCH EVOLUTIONISME’ DAT IS DAAR EEN SYNTHESE VAN TRADITIES IN DE SOCIOLOGIE DIE SYNTHESE BEOOGT DE DRIE GROTE VRAGEN OVER SAMENLEVINGEN VAN DE STICHTERS VAN DE SOCIOLOGIE TE BEANTWOORDEN : HET ONGELIJKHEIDSPROBLEEM HET COHESIEPROBLEEM HET RATIONALISERINGSPROBLEEM

4 MAAR HET IS WAAR : ANNO NU ZIJN ER TALRIJKE NEODARWINIAANSE BIOLOGEN DIE ZICH BEZIG HOUDEN MET VRAGEN DIE VAN OUDSHER DOOR SOCIOLOGEN ZIJN AANGEPAKT Edward O. WILSON, SOCIOBIOLOGY, 1975 DIAMOND, THE THIRD CHIMPANZEE, 1991 BLACKMORE, THE MEME MACHINE, 1999 CAVALLI-SFORZA, GENES, PEOPLES AND LANGUAGES, 2001 David Sloan WILSON, DARWIN’S CATHEDRAL, 2002 DAWKINS, THE GOD DELUSION, 2006

5 ANNO NU KOMEN MEER SOCIOLOGEN MET THEORIEËN VOOR DE DAG
OOK WAAR : ANNO NU KOMEN MEER SOCIOLOGEN MET THEORIEËN VOOR DE DAG DIE TERUGGRIJPEN OP NEODARWINIAANSE THEORIEËN UIT DE HEDENDAAGSE BIOLOGIE RUNCIMAN, THE SELECTIONIST PARADIGM AND ITS IMPLICATIONS FOR SOCIOLOGY, SOCIOLOGY, 1998 RUNCIMAN, THE THEORY OF CULTURAL AND SOCIAL SELECTION, 2009 RUNCIMAN HAD NOTA BENE POWER AND PRIVILEGE IN DE PAN GEHAKT IN THE BRITISH JOURNAL OF SOCIOLOGY VAN 1968

6

7 IK SCHEMATISEER NU LENSKI’S ECOLOGISCH EVOLUTIONISME
EEN BETERE NAAM VOOR POWER AND PRIVILEGE IS OVERIGENS RESOURCES AND LIFE CHANCES IN 1974 BESTEMPELDE GOUDSBLOM IN BALANS VAN DE SOCIOLOGIE LENSKI’S POWER AND PRIVILEGE ALS EEN TAMELIJK RECHTLIJNIG TECHNOLOGISCH DETERMINISME DAT VOORBIJ GAAT AAN DE BIJDRAGE VAN ZELFBEHEERSING EN MAATSCHAPPIJBEHEERSING AAN NATUURBEHEERSING

8 ALS DE BESTAANSTECHNOLOGIE VAN EEN SAMENLEVING MEER ONTWIKKELD IS,
POWER AND PRIVILEGE ZOEKT EEN ANTWOORD OP DE ONGELIJKHEIDSVRAAG UIT DE SOCIOLOGIE DAARTOE TOETST LENSKI DE HYPOTHESE : ALS DE BESTAANSTECHNOLOGIE VAN EEN SAMENLEVING MEER ONTWIKKELD IS, ZIJN DE ONGELIJKHEDEN TUSSEN DE LEDEN VAN DIE SAMENLEVING GROTER DEZE RECHTLIJNIGE HYPOTHESE WORDT AAN HET EIND VAN POWER AND PRIVILEGE WEERLEGD DAT GEBEURT NA EEN VERGELIJKING VAN BEVINDINGEN OVER ONGELIJKHEDEN IN AGRARISCHE EN INDUSTRIËLE SAMENLEVINGEN

9 LENSKI’S TYPOLOGIE VAN SAMENLEVINGEN, LIEVER GEZEGD EEN TYPOLOGIE VAN BESTAANSTECHNOLOGIEËN
DE VERSIE UIT 1966

10 DE VERSIE VAN DE TYPOLOGIE UIT 2005
DE NATUURLIJKE OMGEVING ALS VERKLARING VAN BIJPADEN

11 OMDAT ER SPREIDING ROND DE LIJN IS, GEEN DETERMINISME
ONDERSTAANDE FIGUUR UIT POWER AND PRIVILEGE VERBEELDT DE WEERLEGGING VAN DE TECHNOLOGIEHYPOTHESE IN POWER AND PRIVILEGE HEET DEZE BEHOORLIJK KROMME LIJN ‘THE REVERSAL OF A BASIC TREND’ DEZE FIGUUR VORMDE EEN PUZZEL VOOR TALRIJKE THEORETISCH-EMPIRISCHE ARTIKELEN IN DE INTERNATIONALE SOCIOLOGIE OMDAT ER SPREIDING ROND DE LIJN IS, GEEN DETERMINISME

12 ZIJN DE ONGELIJKHEDEN ER KLEINER
AAN HET EIND VAN POWER AND PRIVILEGE OPPERT LENSKI ALS VERKLARING VAN DE OMKERING VAN DE TREND DE INHOUD VAN DE IDEOLOGIEËN DIE IN INDUSTRIËLE SAMENLEVINGEN OPGANG MAKEN LENSKI KOMT DAN NIET MET EEN TYPOLOGIE VAN IDEOLOGIEËN UAF BEVAT WEL EEN TYPOLOGIE VAN IDEOLOGIEËN DIE TYPOLOGIE IS INGEBED IN EEN HYPOTHESE , WAARMEE HET TECHNOLOGISCH EVOLUTIONISME EEN TECHNOLOGISCH-IDEOLOGISCH EVOLUTIONISME WORDT: ALS DE LEDEN EN HEERSERS VAN (INDUSTRIËLE) SAMENLEVINGEN ER EEN ACTIVISTISCHER STAATSBEELD OP NAHOUDEN , ZIJN DE ONGELIJKHEDEN ER KLEINER

13

14 TOETSING IDEOLOGIEHYPOTHESE MET GEGEVENS VOOR INKOMENSONGELIJKHEDEN :
ZOWEL AANTAL JAREN DEMOCRATIE ALS AANTAL JAREN SOCIAAL-DEMOCRATIE VERMINDERT INKOMENSAANDEEL TOPGROEPEN

15

16 WAT HEEFT HET ONGELIJKHEIDSPROBLEEM UIT DE SOCIOLOGIE
TE MAKEN MET DE VRAGEN DIE BEANTWOORD WORDEN DOOR NEODARWINIAANSE THEORIEËN UIT DE BIOLOGIE ?

17 ELKE MENSENMAATSCHAPPIJ IS EEN POPULATIE
EN POPULATIES HEBBEN MEER OF MINDER REPRODUCTIEF SUCCES REPRODUCTIEF SUCCES SLAAT OP MEERDERE VERSCHIJNSELEN TEGELIJK DIT LAATSTE IS GEEN BEZWAAR TEGEN NEODARWINIAANSE THEORIEËN UIT DE BIOLOGIE : EVOLUTIE KAN ZICH LANGS MEERDERE LIJNEN VOLTREKKEN

18 REPRODUCTIEF SUCCES VAN EEN POPULATIE MENSEN :
HOGERE GEMIDDELDE LEVENSSTANDAARD LANGERE GEMIDDELDE LEVENSDUUR BEVOLKINGSGROEI

19 DE LEDEN VAN EEN MENSENPOPULATIE VOEREN EEN ‘STRIJD OM HET BESTAAN’
MET ALS TEGENSTANDER(S) : ‘DE OMGEVING’ ZOWEL ANDERE MENSEN UIT DEZELFDE POPULATIE ALS ANDERE MENSENPOPULATIES EVENALS ‘DE NATUUR’

20 DIE STRIJD HEEFT EEN MEER OF MINDER ONGELIJKE UITKOMST
DIE MATE VAN ONGELIJKHEID VALT AF TE METEN AAN ZAKEN ALS VERMOGENSVERHOUDINGEN INKOMENSONGELIJKHEID ONGELIJKHEID VOOR DE DOOD VERSCHILLEN TUSSEN BEWONERS VAN EEN LAND IN AANTAL (KLEIN)KINDEREN

21 HET NEO-EVOLUTIONISME MAAKT VRAGEN OVER INKOMENSONGELIJKHEID MINDER BELANGRIJK
HET NEO-EVOLUTIONISME MAAKT VRAGEN OVER LEVENSDUURONGELIJKHEID (ONGELIJKHEID VOOR DE DOOD) BELANGRIJKER

22 HOE HOGER DE GINI, DES TE MEER ONGELIJKHEID
MET DE STERFTETAFELS VOOR EEN LAND VALT DE LEVENSDUURONGELIJKHEID TE BEREKENEN HOE HOGER DE GINI, DES TE MEER ONGELIJKHEID PARAMETERS VAN MULTIPELE LINEAIRE REGRESSIEMODELLEN : ECONOMISCHE ONTWIKKELING LEIDT TOT MINDER LEVENSDUURONGELIJKHEID, COMMUNISME LEIDT TOT MEER LEVENDUURONGELIJKHEID, SOCIAAL-DEMOCRATIE LAAT DE LEVENSDUURONGELIJKHEID ONBEROERD (VERGELEKEN MET DE REST VAN DE LANDEN) ULTEE, DE GRAAF & VAN PUIJENBROEK, TIJDSCHRIFT VOOR GEZONDHEIDSZORG, 1988

23

24 DE VERKLARING VAN DE BEVOLKINGSOMVANG VAN EEN SAMENLEVING
VOOR HET NEO-EVOLUTIONISME ZIJN IN DE SOCIOLOGIE DE BELANGRIJKSTE VRAGEN : DE VERKLARING VAN DE BEVOLKINGSOMVANG VAN EEN SAMENLEVING EN DE VERKLARING VAN DE BEVOLKINGSDICHTHEID VAN EEN LAND

25 WAT VERANDERT ER MET HET NEO-EVOLUTIONISME AAN HET RATIONALISERINGSPROBLEEM VAN DE SOCIOLOGIE, ZOALS GESTELD DOOR WEBER ?

26 BIJ DE VRAAG NAAR STIJGENDE WELVAART EN VRIJERE ECONOMIEËN MOET DE VRAAG NAAR BEVOLKINGSDICHTHEID KOMEN WEBER ZETTE ZICH AF TEGEN HET OUDE EVOLUTIONISME : DE WEINIGE INDIANEN BIJ HET ZOUTMEER IN UTAH ZIJN NET ZO GOED OF SLECHT AANGEPAST AAN HUN OMGEVING ALS DE KINDERRIJKE MORMONEN DE HAMVRAAG VAN HET NEO-EVOLUTIONISME IS NIET AANPASSING, MAAR REPRODUCTIEF SUCCES ER WONEN MEER MORMONEN OP EEN VIERKANTE KILOMETER DAN INDIANEN

27 MOOR, ULTEE & NEED, SOCIOLOGIE, 2007
VOLGENS GEGEVENS VOOR DE 186 VOOR-INDUSTRIËLE SAMENLEVINGEN UIT DE ETNOGRAFISCHE ATLAS HEEFT HUN TECHNOLOGISCH PEIL MEER INVLOED OP HUN BEVOLKINGSDICHTHEID DAN HUN GODSBEELD

28 HET NEO-EVOLUTIONISME MAAKT EEN BESLECHTING MOGELIJK
VAN DE ALOUDE STRIJDVRAAG IN DE SOCIOLOGIE VAN HET PRIMAAT VAN DE ONDERBOUW (DE TECHNOLOGIE) VERSUS HET PRIMAAT VAN DE BOVENBOUW (DE HOGERE IDEEËN)

29

30 HET NEO-EVOLUTIONISME GAAT OVER DE STRIJD OM HET BESTAAN
WAT DOET HET NEO-EVOLUTIONISME MET HET COHESIEPROBLEEM VAN DE SOCIOLOGIE ? HET NEO-EVOLUTIONISME GAAT OVER DE STRIJD OM HET BESTAAN MAAR WELKE HYPOTHESEN HEEFT HET NEO-EVOLUTIONISME OVER DE HOEVEELHEID EN DE AARD VAN GEWELD VAN MENSEN TEGEN MENSEN ?

31 DE HEDENDAAGSE EVOLUTIONAIRE PSYCHOLOGIE ZEGT WEINIG OVER COHESIE
HET STELT A-HISTORISCHE VRAGEN HET STELT VERKEERDE VRAGEN ROSSANO, SUPERNATURAL SELECTION, 2010 WAAROM ZIJN MENSEN AARDIG VOOR ELKAAR ? WU: ZIJN DE MENSEN AARDIG VOOR ELKAAR IN DE VERENIGDE STATEN IN 2010 ?! WU: WAAROM DOET ROSSANO ZO ONVRIENDELIJK OVER DAWKINS ?!

32 DE HEDENDAAGSE EVOLUTIONAIRE BIOLOGIE ZEGT WEINIG OVER COHESIE
HET STELT A-HISTORISCHE VRAGEN HET STELT VERKEERDE VRAGEN David Sloan WILSON, ‘THE ECOLOGY OF HUMAN PRO-SOCIALITY’ , EVOLUTIE & GEDRAG WAAROM DOEN MENSEN IETS VOOR ANDERE LEDEN VAN HUN GEMEENSCHAP ? WU: ALS HET OM PRO-SOCIAAL GEDRAG GAAT , MOET HULP AAN MENSEN BUITEN DE EIGEN GEMEENSCHAP WORDEN VERKLAARD ! DE BELANGRIJKSTE GELIJKENIS VAN JEZUS IN HET NIEUWE TESTAMENT GING OVER DE BARMHARTIGE SAMARITAAN !

33 DE BARMHARTIGE SAMARITAAN
VAN GOGH DE BARMHARTIGE SAMARITAAN OMSLAG VAN DE SWAAN ZORG EN DE STAAT, 1988

34 DE HEDENDAAGSE EVOLUTIONAIRE ECONOMIE ZEGT WEINIG OVER COHESIE
HET STELT A-HISTORISCHE VRAGEN HET STELT VERKEERDE VRAGEN FISCHBACHER, ‘HUMAN RECIPROCITY’, EVOLUTIE & GEDRAG HEDENDAAGSE SAMENLEVINGEN HEBBEN EEN GROTE BEVOLKINGSOMVANG EN EEN HOGE BEVOLKINGSDICHTHEID , HOE IS HET MOGELIJK DAT HUN LEDEN MET ELKAAR SAMENWERKEN ?

35 WU: IN DE 20STE EEUW WAREN ER WERELDOORLOGEN EN VOLKENMOORDEN :
MAZOWER, DARK CONTINENT, EUROPE’S TWENTIETH CENTURY, 1998 WEITZ, A CENTURY OF GENOCIDE, 2003 WASSERSTEIN, BARBARISM AND CIVILIZATION, 2007 WU: WERKEN DE LEDEN VAN ÉÉN GROTE SAMENLEVING SAMEN, OMDAT GROTE SAMENLEVINGEN ELKAAR TEGENWERKEN ?

36

37 GROTE PUZZELS VOOR HET NEO-EVOLUTIONISME :
DE VERKLARING VAN VOLKENMOORDEN DE VERKLARING VAN VERSCHILLEN IN ZELFDODING TUSSEN SAMENLEVINGEN

38 ELKE EVOLUTIONAIRE THEORIE HOUDT STAANDE DAT MENSEN EEN OVERLEVINGDRANG HEBBEN
TOCH STERFT IN NEDERLAND 1 OP DE 100 MENSEN DOOR DE HAND AAN ZICHZELF TE SLAAN IK KEN GEEN EVOLUTIONAIRE THEORIE DIE VERSCHILLEN TUSSEN LANDEN IN ZELFDODINGSCIJFER VERKLAART

39 VOLGENS UAF TELT HET COHESIEPROBLEEM TWEE ONDERDELEN :
STRIJD EN ONTHECHTING DE VRAAG NAAR ZELFDODING IS EEN SPECIFIEK GEVAL VAN DE ONTHECHTINGSVRAAG

40

41 WAT IS ANNO NU DE GROOTSTE PUZZEL VOOR HET NEO-EVOLUTIONISME?
DE VERKLARING VAN GODSDIENST DAWKINS KAN OP HET EERSTE GEZICHT NIET VERKLAREN DAT ZOVEEL SAMENLEVINGEN ÉÉN OF ANDERE RELIGIE HEBBEN HOE IS HET MOGELIJK DAT MENSEN BLIJVEN GELOVEN IN IETS DAT NIET BESTAAT ? HOE KAN DE ALOMTEGENWOORDIGHEID VAN GODSDIENST WORDEN VERKLAARD ALS GODSDIENST TOT ZOVEEL GEWELD LEIDT ?

42 WAAROM HEBBEN ZOVEEL SAMENLEVINGEN ÉÉN OF ANDERE RELIGIE ?
DE VRAAG WAAROM HEBBEN ZOVEEL SAMENLEVINGEN ÉÉN OF ANDERE RELIGIE ? KAN OP DE KOP WORDEN GEZET DAT DEED HUME AL IN 1757: WAAROM VERSCHILLEN VOORSTELLINGEN OVER ONZICHTBARE INTELLIGENTE MACHTEN NAAR PLAATS EN TIJD ?

43 LENSKI’S EMPIRISCH ANTWOORD UIT 1970
GODSBEELDEN NAAR TECHNOLOGISCH TYPE VOLGENS HET ETNOGRAFISCH ATLAS

44 MENSEN DENKEN IN ANALOGIEËN
MIJN HERSCHRIJVING VAN LENSKI’S ANTWOORD : ALS HET TECHNOLOGISCH PEIL VAN EEN SAMENLEVING HOGER IS GRIJPT GOD MEER IN DE WERELD EN DE SAMENLEVING IN OF : WANNEER MENSEN MEER GREEP HEBBEN OP DE NATUUR GRIJPT GOD MEER IN DE SAMENLEVING IN MENSEN DENKEN IN ANALOGIEËN

45

46 HEDENDAAGSE EVOLUTIONAIRE BIOLOGIE BLIJFT VAAG OVER ZO’N BEVINDING :
PINKER 1991 BESTEMPELT DENKEN IN ANALOGIEËN ALS EEN ‘HUMAN UNIVERSAL’ , MAAR BEDOELT DAT HET IN ELKE SAMENLEVING VOORKOMT David Sloan WILSON 2002 DURKHEIM HEEFT GELIJK DAT GODSDIENST AAN GROEPSVOORTBESTAAN BIJDRAAGT , MAAR WILSON NEEMT AAN DAT HET IDEE VAN EEN GOD DOOR BLINDE VARIATIE IS ONTSTAAN , TERWIJL DURKHEIM ZEGT DAT DIT IDEE OP EEN ANALOGIEREDENERING BERUST DAWKINS 2006 HET WAANBEELD VAN EEN WELDADIGE EN ALMACHTIGE GOD ALS EEN BIJPRODUCT VAN DE TENDENS OM ACHTER ELK GEBEUREN ÉÉN OF ANDER DOEL TE ZIEN

47 BETERE BEDENKSELS BUITEN DE BIOLOGIE
HUME 1757 ANTROPOMORFISME: HET IDEE DAT MENSEN VAN GOD HEBBEN IS HET EVENBEELD VAN HENZELF DURKHEIM 1912 SOCIOCENTRISME : MENSEN KUNNEN ZICH DE WERELD ALLEEN VOORSTELLEN ALS EEN AFBEELDING VAN DE SAMENLEVING WAARIN ZE LEVEN

48 BESTE BEDENKSEL BUITEN DE BIOLOGIE: TOPITSCH 1954
MENSEN BEGRIJPEN HET ONBEKENDE NAAR ANALOGIE MET HET BEKENDE SEKSUELE HANDELINGEN ALS EERSTE BEKENDE - BIOMORFISME TECHNISCHE VONDSTEN ALS TWEEDE BEKENDE - TECHNOMORFISME MAATSCHAPPELIJKE INSTELLINGEN ALS DERDE BEKENDE – SOCIOMORFISME ONBEKENDE : OORSPRONG EN EINDE VAN DE WERELD

49 EEN PROBLEEMVERSCHUIVING IN DE EVOLUTIONAIRE GODSDIENSTSOCIOLOGIE :
ALS MENSEN HET ONBEKENDE MET HET BEKENDE VERKLAREN GAAT HET ER NIET OM TE VERKLAREN WAAROM EEN SAMENLEVING EEN GOD HEEFT (DIE SOMS DE WERELD SCHIEP) MAAR GAAT HET EROM TE VERKLAREN WAAROM IN OORSPRONGSVERHALEN SOMS EEN SCHEPPERSGOD VOORKOMT

50

51 VAN VRAGEN OVER GODSBEELDEN
NAAR VRAGEN OVER VERHALEN AANGAANDE DE OORSPRONG VAN DE WERELD MOOR, ULTEE, NEED, CROSS-CULTURAL RESEARCH, 2009 IN DE HUMAN RELATIONS AREA FILE VOOR 116 VAN DE 186 VOOR-INDUSTRIËLE SAMENLEVINGEN VAN DE ETNOGRAFISCHE ATLAS EEN OORSPRONGSVERHAAL GEVONDEN

52 HYPOTHESEN : KOPPELING LENSKI EN TOPITSCH Subsistence technology
Analogies in a society’s origin stories Hunting and gathering – Spontaneous creation analogies, sexual reproduction analogies – Kinship analogies, female influence analogies Fishing – Spontaneous creation analogies, sexual reproduction analogies – Kinship analogies, female influence analogies Simple horticulture – Sexual reproduction analogies – Kinship analogies, female influence analogies Advanced horticulture – Sexual reproduction analogies – Technical analogies – Kinship and ruler analogies, female influence analogies Agriculture – Technical analogies – Ruler analogies, male dominance analogies Herding

53 Percentages (absolute aantallen tussen haakjes)
EERSTE TOETSING AANWEZIGHEID VAN EEN VROUWELIJKE SCHEPPER IN OORSPRONGVERHALEN VOOR 116 VOORINDUSTRIËLE SAMENLEVINGEN NAAR HUN BESTAANSTECHNOLOGIE Percentages (absolute aantallen tussen haakjes) Subsistence technology Female creator present Female creator not present hunting and gathering/fishing (15) 64 (27) simple horticulture (3) 77 (10) advanced horticulture (9) 71 (22) agriculture/herding 10 ** (3) 90 (27)

54 percentages (absolute aantallen tussen haakjes)
TWEEDE TOETSING AANWEZIGHEID VAN EEN OUDER-SCHEPPER EN HEERSER-SCHEPPER IN OORSPRONGVERHALEN VOOR 116 VOORINDUSTRIËLE SAMENLEVINGEN NAAR HUN BESTAANSTECHNOLOGIE percentages (absolute aantallen tussen haakjes) Subsistence technology Parent Ruler YES NO hunting and gathering/fishing (17) 59 (25) 17 (7) 83 (35) simple horticulture (4) 69 (9) 8 (1) 92 (12) advanced horticulture (8) 74 (23) 23 (7) 77 (24) agriculture/herding 13 ** (4) 87 (26) 77 (23)

55 percentages (absolute aantallen tussen haakjes)
DERDE TOETSING AARD VAN DE OORSPRONG IN OORSPRONGVERHALEN VOOR 116 VOORINDUSTRIËLE SAMENLEVINGEN NAAR HUN BESTAANSTECHNOLOGIE percentages (absolute aantallen tussen haakjes) Subsistence technology Spontaneous creation Sexual reproduction Technical achievement Command yes no hunting and gathering/ fishing 21 (9) 79 (33) 33 (14) 67 (28) 14 (6) 86 (36) simple horticulture 23 (3) 77 (10) 46 (6) 54 (7) 39* (5) 61 (8) advanced horticulture 10+ (3) 90 (28) 32 (10) 68 (21) 26 (8) 74 (23) 23 +(7) 77 (24) agriculture/ herding 23 (7) 77 (23) 13* (4) 87 (26) 30 (9) 70 (21) 30* (9)

56 SECULARISERING ANNO NU?
EVOLUTIONAIRE GODSDIENSTSOCIOLOGIE : NEERGANG VAN ALOUDE ANALOGIEËN IN INDUSTRIELANDEN DOOR DE OVERGANG VAN AKKERBOUW NAAR INDUSTRIE VERWATEREN ANALOGIEËN MET VOORTPLANTING EN AMBACHTEN DEMOCRATISCHE IDEOLOGIEËN TASTEN HEERSERANALOGIEËN AAN DOOR INDUSTRIALISERING EN DEMOCRATISERING NIEUWE ANALOGIEËN ? OF EEN VERVANGING VAN HET GODSDIENSTIGE WERELDBEELD DOOR HET WETENSCHAPPELIJKE WERELDBEELD ? LEHR & ULTEE, RELIGIE & SAMENLEVING, 2009

57

58 DEZE PRESENTATIE STAAT OP DE WEBSITE VAN WOUT ULTEE
TIK IN GOOGLE ‘WOUT ULTEE’ DE EERSTE HIT IS MIJN WEBSITE, KIJK ONDER ‘PRESENTATIES’ ONDER ‘HEDENDAAGSE SOCIOLOGISCHE THEORIEËN’ STAAT MATERIAAL OVER HET TECHNOLOGISCH-IDEOLOGISCH EVOLUTIONISME EN WILTERDINKS INTERDEPENDENTIE EN ONGELIJKHEID UIT 1993

59

60 TERUG NAAR HET ONGELIJKHEIDSPROBLEEM IN DE SOCIOLOGIE
RUNCIMAN: ER IS NATUURLIJKE, CULTURELE EN SOCIALE SELECTIE HEDENDAAGSE STRATIFICATIESOCIOLOGEN VERDUISTEREN DE MATE WAARIN IN EEN SAMENLEVING WELKE VORM VAN SELECTIE DAN OOK OPTREEDT

61 LEIJTEN, VROON, ULTEE, ‘EEN SCHOOLLOOPBAAN MODEL MET IQ VAN VADER ÉN ZOON’, MENS EN MAATSCHAPPIJ, 1983

62 DE LIJN VAN IQ VADER NAAR IQ ZOON STAAT VOOR DE OVERDRACHT VAN GENEN
DE LIJN VAN OPLEIDING VADER NAAR OPLEIDING ZOON STAAT VOOR DE OVERDRACHT VAN MEMEN DE EENHEDEN VAN DEZE MODELLEN ZIJN ZONEN DAT BETEKENT DAT PERSONEN ZONDER ZONEN BUITEN EEN MODEL BLIJVEN EN DAT VADERS MEER KANS HEBBEN OM IN EEN MODEL TERECHT TE KOMEN ALS ZE MEER ZONEN HEBBEN VERWEKT DAT ZIJN VERSCHIJNSELEN WAARVAN VOLGENS HET NEO-EVOLUTIONISME JUIST DE OMVANG MOET WORDEN VASTGESTELD !

63 MAAR TOEN LIET IK DUS ALLEENSTAANDEN BUITEN BESCHOUWING !
HET MEEST OPVALLENDE AAN DE FIGUUR VAN ZONET WAS DAT MOEDERS BUITEN BESCHOUWING BLEVEN IK HEB TROUWPATRONEN (EN SOMS PATRONEN VAN ONGEHUWD SAMENWONEN) WAT BETREFT OPLEIDING EN WAT BETREFT GODSDIESNT BESTUDEERD MAAR TOEN LIET IK DUS ALLEENSTAANDEN BUITEN BESCHOUWING ! ULTEE & LUIJKX, EUROPEAN SOCIOLOGICAL REVIEW, 1990, WIE IS GETROUWD MET WIE WAT BETREFT ONDERWIJS IN 18 INDUSTRIELANDEN

64

65 ER MOET REKENING WORDEN GEHOUDEN MET GELOOFSAFVAL !
ONDERWIJSTROUWTABELLEN LATEN ALTIJD DE ALLEENSTAANDEN BUITEN BESCHOUWING HET GAAT OOK NIET OM DE HUWELIJKSVRUCHTBAARHEID VAN MENSEN MET DE ENE OF ANDERE GODSDIENST HET GAAT OM HET AANTAL VOLWASSEN KINDEREN VAN OUDERS MET EEN BEPAALDE GODSDIENST DAT DEZELFDE GODSDIENST ALS HUN OUDERS HEEFT (EN ZELF WEER KINDEREN HEEFT) ER MOET REKENING WORDEN GEHOUDEN MET GELOOFSAFVAL !

66 ER MOET MET GELOOFSAFVAL REKENING WORDEN GEHOUDEN !
HET GAAT OOK NIET OM DE HUWELIJKSVRUCHTBAARHEID VAN MENSEN MET DE ENE OF DE ANDERE GODSDIENST HET GAAT OM HET AANTAL VOLWASSEN KINDEREN VAN OUDERS MET EEN BEPAALDE GODSDIENST DAT DEZELFDE GODSDIENST ALS HUN OUDERS HEEFT ER MOET MET GELOOFSAFVAL REKENING WORDEN GEHOUDEN !

67

68

69 DIE TYPOLOGIE VERGELIJKT
DE TYPOLOGIE VAN UAF BOUWT VOORT OP WEBERS TYPOLOGIE VAN (GODSDIENSTIGE) WERELDBEELDEN IN ONTWIKKELDE AKKERBOUWSAMENLEVINGEN DIE TYPOLOGIE VERGELIJKT INDIA, CHINA EN HET MIDDELEEUWSE ZUID-WEST EUROPA MET NOORD-WEST EUROPA NA DE ONTDEKKING VAN AMERIKA

70 Streek Wereld-godsdienst Heilsdoel Heils-middel elite Heils-middel volk Wereldbeeld en mensbeeld Sterkte effect op efficiënt handelen en groei economie India Hindoeïsme Terugkeer in hogere kaste, opgaan in Nirvana Mystische contem-platie Reinheids-geboden Wereld als een om zichzelf draaiend rad en mens als onderdeel rad van bestaan - China Confucianisme Lang en gezond leven Zelfvervol-making door literair- filosofische vorming Eerbied voorouders Wereld is harmonisch, verhouding mens en wereld als die tussen tonen in muziek, mens kan zich aan de wereld aanpassen + Zuid-West Europa eind Middel-eeuwen Katholicisme Leven na de dood Bid en werk Biecht, aflaat Mens past in de wereld als een orgaan in een lichaam Noord-West Europa 16-17de eeuw Protestantisme Je beroep is je roeping Mens als bewerker en beheerder van de wereld ++ 20e eeuwse Westen Materialisme Hogere levens-standaard/ consumeren Presteren door ondernemen en studeren Mens als meester van de wereld +++ 21e eeuwse Westen ?? Post-materialisme ?? Herstel evenwicht mens en natuur Consuminderen Als de mens meester van de wereld wil worden, vernietigt hij de natuur ?? Arabië 8e eeuw Islam Hemeltuin Vijf zuilen van de islam De mens kan met het zwaard over de wereld heersen