Radiologie van het cervicaal trauma

Presentatie over: "Radiologie van het cervicaal trauma"— Transcript van de presentatie:

1 Radiologie van het cervicaal trauma
Dr. E Geusens E

2 Cervicale letsels Frequent na ernstig trauma
Bij ouderen soms zelfs na mineur trauma Zijn op standaardopnamen gemakkelijk te missen! Ondanks waarde van CT blijft standaard RX (voorlopig nog) belangrijk.

3 beoordeling CWZ(ATLS)

4 Waarop letten bij beoordeling CWZ
Alle wervels zichtbaar? Tussenwervelruimten? Facetgewrichten? Prevertebrale weke delen? Dens? Verplaatsing wervellichamen ?

5 Waarop letten bij beoordeling CWZ
Proc. spinosi? Interpediculaire afstand? Curve? Fractuurlijn? C0-C1-C2!

6 Alle wervels zichtbaar? belang visualisatie C7!

7 Tussenwervelruimten Kinderen: elke TWR is +/- even breed
Volwassenen: lichte progressieve verbreding TWR

8 Tussenwervelruimten Tussenwervelruimte kan: Verbreden : extensietrauma
Vernauwen: flexie- en rotatietrauma

9 Tussenwervelruimten

10 Tussenwervelruimte

11 Verbreding TWR

12 Interfacettaire gewrichten
Positioneel: Goede profiel: alle facetgewrichten zijn vrij (uitz.: C2-C3) Slechte opname: alle facetgewrichten zijn parallel geroteerd Trauma: Plotse rotatie op 1 niveau = rotatoire subluxatie met locked facet V-vormig aspect op 1 niveau: lig. instabiliteit

13 INTERFACETTAIRE GEWRICHTEN: GOEDE RX

14 Interfacettaire gewrichten: positioneel

15 Facetgewrichten: verbreding

16 Facetgewrichten: verbreding

17 Facetgewrichten: rotatie (unilaterale facetluxatie)

18 Interfacettaire gewrichten: V-vormig
flexie extensie

19 Pas op met flexie/extensie !!! Voor flexie na flexie

20 Prevertebrale weke delen
C1 - C4: Dicht tegen het wervellichaam geen bulging Geen verplaatsing C5: trapstand (oesophagus): 1,5 cm! Niet bruikbaar na intubatie!!

21 Prevertebrale weke delen
Opzetting is fractuur tot bewijs tegendeel!! MAAR: Is NIET STEEDS aanwezig bij fractuur Is niet steeds betrouwbaar bij kinderen (vals+): Opname in flexie of tijdens slikken geeft pseudoverbreding

22 Prevertebrale weke delen
Wat is pathologisch? Kinderen: > 7 mm. boven glottis > 14 mm. onder glottis Volwassenen: > 5 mm. op niveau C3 Elke plotse kalibersprong Anterieur convex worden C1-C3

23 Prevertebrale weke delen

24 Prevertebrale weke delen

25 Prevertebrale weke delen
Cave: pseudoverbreding: Opname in flexie Opname in expiratie Lymphoidhyperplasie Cave: intubatie!

26 Dens Axis ring Atlanto-dentale afstand Dens centraal?

27 Axis ring Samengestelde schaduw
Onderbroken bij lage (type 3) dens fractuur

28 Axis ring

29 Axis ring

30 Atlanto-dentale afstand
Volwassenen: Normaal: 2 mm. Verdacht: 2-5 mm. Zeker pathologisch: > 5 mm. Kinderen: Normaal tot 5 mm.

31 Atlanto-dentale afstand
Verbreding = ruptuur lig. transversum C1 Traumatisch: rotatoire (sub)luxatie C1-C2; Jefferson burst fractuur, … Niet traumatisch: R.A., congenitale hypoplasie dens, …

32 Atlanto-dentale afstand

33 Asymmetrie atlanto-dentaal
Door ROTATIE Positioneel Spasme Rotatoire subluxatie

34 Asymmetrie: houding (as kin = as C1)

35 Dens centraal?

36 Dens centraal?

37 Dens centraal? (Jefferson’s fracture)

38 Jefferson’s fractuur: zelfde patiënt CT

39 Verplaatsing wervellichamen
Verplaatsing 1 wervellichaam tov. onderliggende wervel: INSTABIEL !! Doch CAVE: fysiologische mobiliteit bij kinderen

40 Verplaatsing wervellichamen

41 Posterieure cervicale lijn
Posterieure laminaire lijn C2 MOET <1.5 mm. van spinolaminaire lijn C1-C3 liggen < 1.5 mm.: fysiologische trapstand > 2 mm.: zeker dislocatie >1.5 mm. en < 2 mm.: borderline

42 Posterieure cervicale lijn

43 Processi spinosi Interspineuze afstand Laterale deviatie
Normale contour? (fractuur)

44 Interspineuze afstand
Verbreding op profiel: ruptuur posterieure ligamenten (whiplash) CAVE: is normaal C1-C2 Op face: verbreding = (sub)-luxatie in facetgewrichten

45 Interspineuze afstand: normaal

46 Toename interspineuze afstand

47 Toename interspineuze afstand

48 Laterale deviatie proc. spinosi
Normaal: alignatie op middenlijn Rotatie door houding: progressieve deviatie naar contralaterale zijde Rotatoire subluxatie: abrupte deviatie

49 Fractuur proc. spinosus

50 Toename interpediculaire afstand
Verbreding op face-incidentie is teken van BURST fractuur!!! Gepaard met lateraalwaartse verplaatsing van de proc. uncinati

51 Toename interpediculaire afstand

52 Verlies van curve Normaal: profielopname = lordose Afwijkingen Spasme
Vrijwillig Beenderig / ligamentair letsel

53 Verlies van normale curve

54 Verlies van normale curve

55 Zichtbare fractuur Fractuurlijn botschilfer

56 Zichtbare fractuur

57 Basismechanismen trauma CWZ
Hyperflexie trauma Hyperextensie trauma Rotatie trauma Axiale compressie trauma

58 Hyperflexie letsels Anterieure subluxatie Bilaterale facet luxatie
Perched vertebra (locked facet) Wigvormige compressiefractuur Clay shovelers fractuur Flexie teardrop

59 Anterieure subluxatie
Toename intespineuze afstand bij flexie Eventueel verplaatsing wervellichaam tot 1-3 mm. Gelocaliseerde hyperkyphose = vaak onderliggend ligamentair letsel!

60 Anterieure subluxatie

61 Anterieure subluxatie

62 Anterieure subluxatie

63 Anterieure subluxatie

64 Bilaterale facetluxatie
Luxatie van beide facetgewrichten INSTABIEL! Soms met kleine impactiefracturen

65 Bilaterale facetluxatie

66 Bilaterale facetluxatie

67 Bilaterale facetluxatie

68 Perched vertebra Tussen anterieure subluxatie en bilaterale facetluxatie Face: interspineuse afstand vergroot Profiel: lichte anterieure verplaatsing ¾: verstoren normale ‘dakpannenstructuur ’

69 Perched vertebra

70 Perched vertebra vs facetluxatie

71 Wigvormige compressiefractuur
Impactiefractuur van de dekplaat met intacte grondplaat Soms gepaard met distractie posterieure ligamenten Eenvoudige compressiefractuur is stabiel

72 Wigvormige compressiefractuur

73 Wigvormige compressiefractuur

74 Wigvormige compressiefractuur

75 Wigvormige compressiefractuur

76 Clay shovelers fractuur
Avulsiefractuur van processus spinosus of van de lamina. Meestal C6, C7 of D1. stabiel

77 Clay shovelers fractuur

78 Clay shovelers fractuur

79 Flexie teardrop Verschillende opinies in de literatuur:
van avulsie ALL: los fragmentje aan de grondplaat Tot compressie met verplaatst fragment ALTIJD instabiel !!!

80 Flexie teardrop

81 C5 flexie teardrop: meer dan banale avulsie: is zeer INSTABIEL!

82 Hyperextensie trauma Hyperextensie dislocatie Extensie teardrop
Laminafractuur Traumatische spondylolisthesis (hangman)

83 Hyperextensie dislocatie
Meestal enkel weke delen zwelling RX: meestal reeds spontane reductie: Prevertebrale weke delenzwelling Evt verbreding TWR Vaak met myelumletsel

84 Hyperextensie dislocatie

85 Hyperextensie dislocatie

86 Hyperextensie dislocatie

87 Extensie teardrop Avulsiefractuur door tractie ALL. Meestal op niveau:
C2 bij oudere, osteoporotische patienten Lager niveau bij jongere patienten RX: Prevertebrale weke delenzwelling Los driehoekig botfragmentje

88 Extensie teardrop

89 Laminafractuur C2

90 Traumatische spondylolisthesis
= Hangman fractuur: Bilateraal fractuur pars interarticularis C2 Frequent met anterieure verplaatsing wervellichaam Evt met facetluxatie

91 Traumatische spondylolisthesis

92 Traumatische spondylolisthesis

93 Hyperextensie met disscociatie C0 - C1
basion - dental interval 12 mm

94 Hyperextensie met disscociatie C0 - C1

95 Rotatieletsels: locked facet
RX Profiel: Abrupte verandering alignatie facetgewrichten Wervellichaam een weinig naar anterieur verplaatst Lichte vernauwing TWR

96 Locked facet

97 Rotatoire subluxatie C1-C2
Asymmetrie atlanto-dentaal Asymmetrie massa lateralis

98 Rotatoire subluxatie C1-C2

99 Rotatoire subluxatie

100 Rotatoire (sub)luxatie C1-C2

101 Verticale compressie (axial load)
Jefferson burst fractuur Burstfractuur van andere wervellichamen

102 Jefferson burst fractuur
Bilateraal lateraalwaartse verplaatsing van de massa lateralis Verbreding atlanto-dentaal

103 Jefferson burst fractuur

104 Burstfractuur Toename interpediculaire afstand
Van grond- naar dekplaat Retropulsie posterieure muur

105 Burstfractuur

106 Burstfractuur

107 Densfracturen: indeling
hoge densfractuur lage densfractuur

108 Hoge densfractuur Vaak slechts minimaal verplaatst
Opzetting prevertebrale weke delen Face: open mond Bij kinderen: vaak doorheen de synchondrose

109 Hoge densfractuur

110 Hoge densfractuur

111 Lage densfractuur Bevat craniale gedeelte corpus C2
Profiel: onderbreking axis ring +/- weke delen Anterieur tilten van de dens

112 Lage densfractuur: axis ring

113 Lage densfractuur

114 Lage densfractuur

115 Opgepast: rigid spine!

116 Conclusie CWZ letsels zijn frequent Worden gemakkelijk gemist
Maar wie weet naar wat hij/zij zoekt… … ziet (vaak) ook de pathologie! Belang van soms subtiele tekens.