Rob Gründemann TNO Kwaliteit van leven I Hogeschool Utrecht

Rob Gründemann TNO Kwaliteit van leven I Hogeschool Utrecht
NVAB – bijeenkomst Club 25 Leeftijd bewust personeelsbeleid Amsterdam, 1 juni 2010 Rob Gründemann TNO Kwaliteit van leven I Hogeschool Utrecht NVAB - Bijeenkomst Club 25

De toekomst op de arbeidsmarkt en de invloed daarvan op arbeid en gezondheid
Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt Willen en kunnen doorwerken ‘Zware beroepen’ Aanpak arbeidsomstandigheden (Alert) Gezondheid en vitaliteit Samenvatting en conclusies NVAB - Bijeenkomst Club 25 1 juni 2010

Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt
NVAB-bijeenkomst Club 25 1 juni 2010

Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt
De beroepsbevolking in Nederland wordt ouder (en vrouwelijker en kleurrijker) De instroom van jongere werknemers neemt af (in verhouding tot de vervangingsvraag) De potentiële beroepsbevolking wordt kleiner (niet gelijk verdeeld over het land) NVAB-bijeenkomst Club 25 1 juni 2010

Leeftijdsopbouw Nederland 2000 en 2050

Groene en grijze druk van 1950 tot 2050

NVAB-bijeenkomst Club 25
1 juni 2010

Ontwikkelingen in de werkende bevolking in Nederland (1990 – 2008)
mannen vrouwen Totaal (* 1000) index 1990 3686 100 1958 1995 3814 103 2249 115 2000 4215 114 2848 145 2005 3982 108 2937 152 2008 4183 113 3253 166 NVAB-bijeenkomst Club 25 1 juni 2010

Ontwikkeling arbeidsparticipatie 1990, 1995, 2000, 2005, 2007, 2011 bij mannen en vrouwen

Werkende bevolking naar geslacht en arbeidsduur (2008)
Meer dan 35 uur mannen 3,2% 12,2% 84,6% vrouwen 18,1% 51,7% 30,2% Taskforce deeltijd plus NVAB-bijeenkomst Club 25 1 juni 2010

Arbeidsparticipatie vrouwen in 2006

Percentage westerse en niet westerse allochtonen 1996 – 2009

Niet-westerse allochtonen naar gemeente 2005 en 2025

Willen en kunnen doorwerken

Willen en kunnen doorwerken tot 65 jaar (45 plussers) Bron: NEA (Ybema et al, 2009)
NVAB - Bijeenkomst Club 25 1 juni 2010

Willen en kunnen doorwerken tot 65 jaar (2008) Bron: NEA (Ybema et al, 2009)

Arbeidsparticipatie oudere werknemers 2000-2009 (gegevens Statline CBS)

Situatie ouderen (55-65 jaar) in Nederland (2008) (gegevens Statline CBS)

Zware beroepen NVAB-bijeenkomst Club 25 1 juni 2010

Fysiek en emotioneel zwaar werk

Ontwikkeling typen werk naar leeftijd

Levensverwachting op leeftijd van 65 jaar
Laagopgeleid Hoogopgeleid Verschil Mannen 13,9 jaar 17,5 jaar 4,6 jaar Vrouwen 18,2 jaar 21,4 jaar 3,2 jaar Gezonde levensverwachting 7,2 jaar 12, 8 jaar 5,6 jaar 8,1 jaar 14,4 jaar 6,3 jaar

Aanpak arbeidsomstandigheden

Arbobrede beoordeling: Alert welke risico’s staan duurzame inzetbaarheid in de weg?
Fysiek Energetische belasting Tillen/dragen Duwen/trekken Werkhoudingen Hand arm taken Trillingen Fysisch Chemische stoffen Biologische agentia Straling Geluid/lawaai Warmte/Koude Veiligheid Psycho-sociaal Werkdruk Pesten, intimidatie Emotionele belasting Sociale steun Autonomie Uitdaging Volcontinu werken Percept-Mentaal Waarnemingsvermogen Concentratievermogen Verwerkingsvermogen Handelingsvermogen De werkbelasting van functies wordt beoordeeld op 4 belastingsvelden: …. Op basis van de stand der wetenschap, aangevuld met expertoordelen zijn binnen elk van die velden meerdere risicofactoren en bijbehorende gezondheidskundige grenswaarden gedefinieerd; Dit zowel voor de algehele bevolking als voor 55+ ers. NEA bestaande richtlijnen literatuur AI-blad Ouderen & Werk NPR-6070; sturen op duurzame inzetbaarheid (i.o.) NVAB - Bijeenkomst Club 25 1 juni 2010

Rekentool; gewogen oordeel maakt werkgever en werknemer ALERT Blootstelling o.g.v. werkplekonderzoek (metingen, observaties, interviews) Weging: Blootstelling*Effect*Waarschijnlijkheid Factorspecifieke correctie voor 55+ Om u een indruk te geven staat op deze dia een stukje van de tool; op de handout zal deze beter te lezen zijn Aan de linkerkant staan enkele van de risicofactoren binnen het veld fysieke belasting De blootstelling aan die risicofactoren bepalen we op basis van metingen, observaties, interviews en evt vragenlijstenonderzoek (afhankelijk van de gewenste mate van objectiviteit) Vervolgens worden per factor en voor het hele veld risicoscores berekend door naast de blootstelling ook rekening te houden met de ernst van het effect dat kan optreden en de waarschijnlijkheid dat dat effect optreedt Vervolgens wordt per factor een correctie uitgevoerd voor risico’s die oudere medewerkers lopen Risico-classificatie NVAB - Bijeenkomst Club 25 1 juni 2010

Gezondheid en vitaliteit

Welvaartsziekten in Nederland 2006
46% van de volwassenen heeft overgewicht 11% ernstig overgewicht (mannen 10%; vrouwen 11%) Verbetering gezonde leefstijl stagneert (CBS, 2009) Roken 28% (mannen 31%; vrouwen 24%) Alcohol (zware drinkers 10%; mannen 17%; vrouwen 45) Bewegen: 56% voldoet aan Nederlandse Norm Gezond Bewegen (mannen en vrouwen ongeveer gelijk) Werknemers ernstig overgewicht vaker en langer ziek en verzuimen langer Rokende werknemers verzuimen vaker dan niet-rokers en ex-rokers Ongezond gedrag één van de belangrijkste oorzaken van (vermijdbare) ziekte en sterfte in de wereld Sterfte aan kanker is tenminste 50 % te verklaren door ongezond gedrag Totale kosten minstens 3,7 miljard per jaar

Overgewicht Nederland 1981 - 2003

Ernstig overgewicht Nederland 1981 – 2003

Vitaliteit van de Nederlandse beroepsbevolking op basis van de NEA

Verzuim en vitaliteit Nederlandse beroepsbevolking op basis van de NEA

Integraal gezondheidsmanagement

Integraal gezondheidsmanagement is gezond ondernemen
IGM is het systematisch managen van de bedrijfsactiviteiten met als doel gezondheid van mens en bedrijf te bevorderen. Bedrijfsvoering heeft impact op de gezondheid van het personeel Gezondheid en vitaliteit van het personeel hebben impact op bedrijfsvoering  Beide perspectieven zijn belangrijk ! Als het om een goede gezondheid gaat, lopen de belangen van het individu en de directe omgeving parallel. Een gezonde samenleving is in het voordeel van iedereen. Daarom moeten werkgevers ook een rol gaan spelen Minister Klink: Nederlands Congres Volksgezondheid, Rotterdam, 2007. Een goede gezondheid vergroot de kans op een lang leven van goede kwaliteit, op duurzame arbeidsdeelname en op maatschappelijke participatie. Daarom hebben werkgevers en werknemers een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor preventiebeleid (SER-advies: Preventie en Gezondheid, 2009).

Waarom IGM: werkgeversperspectief
Gezonde bedrijven Voorwaarde voor productiviteit en continuïteit Minder kosten: bijdrage aan bedrijfsrendement Imago (arbeidsmarkt en afzetmarkt) Concurrentie voordeel (mentaal) gezonde mensen zijn in staat tot vernieuwing Het moet, druk vanuit stakeholders (zoals bv OR) en wetgeving Investering in menselijk kapitaal Fatsoen/ normen en waarden Goed werkgeverschap De baten en het rendement van gezondheidsbeleid zijn algemeen erkend. Breed preventiebeleid binnen arbeidsorganisaties is een kwestie van gezond verstand (SER-advies; Preventie en gezondheid, 2009) Gezondheid  Strategisch belang voor bedrijven

Waarom IGM: werknemersperspectief
Gezonde mensen Het voelt goed/ gezond zijn is ‘lekker’ Geluksgevoel Angst voor ongezondheid Om er goed uit te zien Omwille van schuldgevoelens (calvinistisch land) Om beschikbaar te blijven (o.m. voor het gezin) Om goed voor jezelf te zorgen Voorkomen van ongemakken Voorkomen van kosten Inkomen genereren Onafhankelijkheid Gezondheid  kernwaarde voor mensen

Zeven ontwikkelingslijnen IGM
Gezondheid als strategisch thema Een gezond primair proces Een gezonde fysieke (werk)omgeving Een gezonde sociale (werk)omgeving Gezonde mensen Een gezonde relatie met de directe werkomgeving Gezonde producten en/of diensten Voor het behoud en de bevordering van de gezondheid en inzetbaarheid van werknemers is het belangrijk dat de aandacht van bedrijven en organisaties voor de gezondheid van werknemers structureel en systematisch is en integraal onderdeel uitmaakt van het totale bedrijfsbeleid (SER-advies; Preventie en gezondheid, 2009)

Gezondheid en vitaliteit
Werknemers moeten worden geholpen om zelf de regie te gaan voeren over hun eigen gezondheid Gaat niet alleen om fysieke maar ook om mentale gezondheid Mentale gezondheid hét arbeidsrisico voor nabije toekomst. Nu al meer dan 25% langdurig ziekteverzuim en arbeids-ongeschiktheid toe te wijzen aan mentale gezondheidsklachten Toekomstverwachting: één op vier werknemers mentale gezondheidsproblemen tijdens loopbaan WHO voorspelt mentale gezondheidsproblemen in 2020 op tweede plaats als oorzaak voor uitval uit het werk NVAB - Bijeenkomst Club 25 1 juni 2010

Campagne “Work in tune with life”
Move Europe Initiatief Europese Netwerk voor Gezondheid op het Werk Europese Campagne in 2010 Gericht op bevordering mentale gezondheid op werk Doel: thema op agenda te zetten bij werkgevers en werknemers Aantal deelnemende landen: 16 Online scan “Hoe scoort uw bedrijf op mentale gezondheid?” Verzamelen van voorbeelden van goede praktijken Brochures voor werkgevers en werknemers Zie: NVAB - Bijeenkomst Club 25 1 juni 2010

Conclusies Demografische ontwikkelingen leiden tot krimp van (potentiële) beroepsbevolking Daarom moeten werknemers meer en langer blijven werken Nog geen derde van de 60 plussers werkt op dit moment Aanzienlijk deel oudere werknemers zegt niet te willen of te kunnen doorwerken Lichter werk kan bijdragen aan langer doorwerken Er is geen éénduidig criterium om ‘zware’ beroepen te duiden Er zijn nog veel mogelijkheden voor preventie door aanpassing omstandigheden van het werk (belasting) en belastbaarheid (gezond en vitaliteit) werknemer Gaat niet alleen om fysieke maar ook om mentale gezondheid Verbetering leefstijl stagneert; welvaartsziekten nemen toe Gezondheidsmanagement een kwestie van gezond verstand Baten (voor werkgever én werknemer) algemeen erkend Gezondheidsbeleid moet integraal onderdeel zijn van algemene bedrijfsbeleid Werknemers moeten zelf regie voeren over eigen gezondheid

Dank voor uw aandacht Wilt u meer weten?
Dr. Rob Gründemann TNO Kwaliteit van Leven - Arbeid Postbus 718 2130 AS Hoofddorp Lector Organisatieconfiguraties en Arbeidsrelaties Hogeschool Utrecht T tno.nl Website: NVAB - Bijeenkomst Club 25 1 juni 2010

Rob Gründemann TNO Kwaliteit van leven I Hogeschool Utrecht

Verwante presentaties

Presentatie over: "Rob Gründemann TNO Kwaliteit van leven I Hogeschool Utrecht"— Transcript van de presentatie:

Verwante presentaties

Over het project

Feedback

Inloggen

Inloggen via een sociaal netwerk:

Rob Gründemann TNO Kwaliteit van leven I Hogeschool Utrecht

Verwante presentaties

Presentatie over: "Rob Gründemann TNO Kwaliteit van leven I Hogeschool Utrecht"— Transcript van de presentatie:

Verwante presentaties

Over het project

Feedback