NIEUWE INZICHTEN IN GEZONDE VOEDING: HET VERSCHIL TUSSEN WETEN EN ETEN. Greet Vansant.

Presentatie over: "NIEUWE INZICHTEN IN GEZONDE VOEDING: HET VERSCHIL TUSSEN WETEN EN ETEN. Greet Vansant."— Transcript van de presentatie:

1 NIEUWE INZICHTEN IN GEZONDE VOEDING: HET VERSCHIL TUSSEN WETEN EN ETEN.
Greet Vansant

2 EET-EN LEEFGEWOONTEN IN BELGIE: TOEKOMSTPERSPECTIEVEN
Enquète ULB (centre de psychosociologie de l’opinion): met voeding verbonden gedragingen en levensstijlen 610 personen 47% mannen, 53% vrouwen Vragenlijsten April-mei 2005 Gerapporteerd gedrag!!

3 EET-EN LEEFGEWOONTEN IN BELGIE: TOEKOMSTPERSPECTIEVEN
Een studie van de standpunten van het publiek over overgewicht, obesitas en voeding Een onderzoek van de levensstijl in samenhang met de voeding, per categorie van overgewicht

4 EET-EN LEEFGEWOONTEN IN BELGIE: TOEKOMSTPERSPECTIEVEN
BMI KLASSE percentage >18,5 7 18,5-24,9 55,7 25-30 28 >30 9,2 Overgewicht + obesitas 37,2

5 EET-EN LEEFGEWOONTEN IN BELGIE: TOEKOMSTPERSPECTIEVEN
De voornaamste redenen die spontaan worden opgegeven als oorzaken van overgewicht zijn: Slechte voedingsgewoontes, ongezonde voeding (gebrek aan variatie) en onevenwichtige voeding, voeding die te rijk is aan vetten en suikers, te veel (hoeveelheid). Het gebrek aan beweging, sedentariteit, gebrek aan sport, te veel televisie kijken. Verkeerde opvoeding mbt voeding, gebrek aan informatie en gebrek aan kennis over de gevaren van obesitas, gebrek aan respect voor eigen lichaam. Levensstijl, problemen met stress (met inbegrip van de gezondheidstoestand, erfelijkheid en ziekte).

6 EET-EN LEEFGEWOONTEN IN BELGIE: TOEKOMSTPERSPECTIEVEN Algemene standpunten betreffende voeding
De consumenten zijn verantwoordelijk voor hun voeding en voor hun levensstijl. 91,8 De reclame zet kinderen aan tot eten van dingen die niet altijd gezond zijn. 89,0 Overgewicht en obesitas zijn een probleem voor de toekomst van onze maatschappij. 88,9 De toename van het aanbod van voedingsproducten in de winkels stelt ons in staat om een gevarieerde en evenwichtige voeding samen te stellen. 88,3 De keuze van onze voeding moet vrij blijven, en de overheid moet niet proberen die te beïnvloeden. 81,6 Vetten en vette producten zijn slecht voor de gezondheid. 76,1

7 EET-EN LEEFGEWOONTEN IN BELGIE: TOEKOMSTPERSPECTIEVEN Algemene standpunten betreffende voeding
De fastfoodrestaurants zijn de oorzaak van de toename van obesitas. 75,1 De toename van het voedingsaanbod heeft ons ertoe aangezet om meer te eten dan in het verleden. 72,6 De reclame voor voeding zet ons aan meer te eten dan nodig. 64,1 Het is de voedingsindustrie die verantwoordelijk is voor de toename van obesitas in onze maatschappij 64,0 Drankenverdeelautomaten en automaten met tussendoortjes zetten ons aan om overal en altijd te eten en te drinken. 63,9 Suiker is slecht voor de gezondheid. 56,1

8 EET-EN LEEFGEWOONTEN IN BELGIE: TOEKOMSTPERSPECTIEVEN Algemene standpunten betreffende voeding
Voedingsmiddelen die niet verdikken, zijn duurder. 51,4 Lightproducten zijn goed voor de gezondheid. 38,2 Als de belastingen op energierijke producten zouden stijgen, zouden de mensen minder verdikken 16,3

9 Obesen hebben de indruk dat ze soms te veel en soms te weinig eten.
EET-EN LEEFGEWOONTEN IN BELGIE: TOEKOMSTPERSPECTIEVEN Algemene standpunten betreffende voeding Hoe hoger de BMI, hoe minder tijd besteed wordt aan het bereiden van maaltijden. Hoe hoger de BMI, hoe meer men snoept reeds voor de maaltijd (ongeduld om te eten). Obesen hebben de indruk dat ze soms te veel en soms te weinig eten. Geen verschillen voor fast-food restaurants en aankoop van kant-en klaar gerechten voor thuis. Obesen gebruiken gemiddeld meer glazen alcohol/week.

10 Ze hebben al meermaals een dieet gevolgd.
EET-EN LEEFGEWOONTEN IN BELGIE: TOEKOMSTPERSPECTIEVEN Algemene standpunten Obesen geven aan dat typische gebeurtenissen in het dagelijks leven een invloed hebben op hun gewicht. Ze hebben al meermaals een dieet gevolgd. Ze doen minder aan sport, wandelen, trappen lopen etc. In het algemeen geven ze ook aan minder hobby’s te hebben in vergelijking met personen met normaal gewicht.

11 EET-EN LEEFGEWOONTEN IN BELGIE: TOEKOMSTPERSPECTIEVEN Conclusies
De oorzaken van obesitas zijn individueel; behalve genetische en gezondheidsproblemen zijn individuen zelf verantwoordelijk voor hun overgewicht. Er worden verschillende gedragingen waargenomen tussen personen met obesitas en personen met normaal gewicht. Als er maatregelen moeten worden genomen, gaan die in de zin van voorlichting, opvoeding en responsabilisering van de mensen.

12 DE NATIONALE VOEDSELCONSUMPTIEPEILING
: eerste voedselconsumptiepeiling Onderzoek naar verschillen in: Maaltijdpatronen Energie-inname Inname van voedingsmiddelen en nutriënten Verschillende subgroepen van de bevolking Socio-demografische variabelen Leeftijdsvariabelen

13 DE NATIONALE VOEDSELCONSUMPTIEPEILING
Steekproef van alle inwoners van België 3200 personen Leeftijd vanaf 15 jaar Mondelinge vragenlijst + computer-gestuurd interview + voedselfrequentievragenlijst Referentie om trends in de gezondheidstoestand van de Belgische bevolking te kunnen opvolgen en te vergelijken met andere Europese lidstaten

14 Inname van voedingsstoffen: ENERGIE (kcal/d)/VCP 2004-2005

15 Inname van eiwitten (energie%)/VCP 2004-2005

16 Inname van koolhydraten (energie%)/VCP 2004-2005

17 Inname van vetten (energie%)/VCP 2004-2005

18 Inname van vet in drie subcategorieën van vetzuren (energie%)/VCP 2004-2005
Mannen Vrouwen

19 Inname van calcium (mg/dag)/VCP 2004-2005

20 Inname van ijzer (mg/dag)/VCP 2004-2005

21 DE NATIONALE VOEDSELCONSUMPTIEPEILING
12-18% van de bevraagde populatie gebruikt minder dan eens per week melk of melkproducten Amper 30 tot 50% gebruikt dagelijks fruit % van de ondervraagde bevolking eet zelfs minder dan 1x/week een stuk fruit Er is een dagelijkse gebruiksfrequentie van zoute of zoete snacks bij 50-66% van de volwassen bevolking en tot 75% van de jongere groep (15-18 jaar) Ongeveer 10% van de bevolking gebruikt voedingssupplementen Vegetarische producten worden slechts sporadisch gebruikt

22 VOEDINGSDRIEHOEK

23 VOEDINGSDRIEHOEK

24 ANNOO 2006 DUIDELIJK VERSCHIL TUSSEN WETEN EN ETEN!!

25 EFFECT VAN EEN GEZONDE LEVENSSTIJL
Willett. Science 2002;296:696.

26 Focus op preventie van ziekten
VOEDING IN DE 20STE EEUW Nieuwe wetenschap Focus op preventie van ziekten

27 UITDAGINGEN VOEDING IN DE 21STE EEUW kosten gezondheidszorg
stijging levensverwachting bewustwording consument technologische vooruitgang voedings-gerelateerde ziekten toepassing recente wetenschappelijke bevindingen in het voedingsonderzoek

28 VERBETERING VAN DE LEVENSVERWACHTING VERBETERING IN LEVENSKWALITEIT
VOEDING IN DE 21STE EEUW VAN VERBETERING VAN DE LEVENSVERWACHTING NAAR VERBETERING IN LEVENSKWALITEIT

29 OPTIMALE VOEDING ter verzekering van: maximaal ‘well-being’
minimaal risico voor ziekten gedurende het ganse leven

30 WERKHYPOTHESE “An optimal nutrition will
control and modulate body functions to optimise them so as to maintain a state of well being and health.”

31 EEN FUNCTIONEEL VOEDINGSMIDDEL
een natuurlijk product (bv. een vrucht) een voedingsmiddel waaraan een component is toegevoegd (pre- en probiotica) een voedingsmiddel waaruit een component is verwijderd (bv. hypo-allergene rijst) een voedingsmiddel waarin de bio-beschikbaarheid van een bepaalde component werd verbeterd (bv. inuline en calcium)

32 Beweringen (claims) Wetenschappelijke onderbouwing Betrekking op:
Verteringsstelsel Bescherming tegen oxidatie Hart- en vaatziekten Psychologische en gedragsfuncties

33 FUNCTIONELE VOEDINGSMIDDELEN
POSITIEVE INVLOED OP FUNCTIES VAN HET ORGANISME FUNCTIES IN VERBAND MET GEZONDHEID EN WELZIJN OF MET VERMINDERING VAN HET RISICO OP ZIEKTEN GEEN GENEESMIDDEL GEEN PREPARATEN ONDER FARMACEUTISCHE VORM

34 VOORBEELD: FUNCTIONEEL VOEDINGSMIDDEL
MARGARINE MET FYTOSTEROLEN FYTOSTEROLEN IN PLANTAARDIGE OLIÊN voedingsmiddel MAGARINE AANGERIJKT MET FYTOSTEROLEN functioneel voedingsmiddel ZUIVERE FYTOSTEROLEN (NIET GENEESMIDDEL) nutraceutical FYTOSTEROLEN ALS GENEESMIDDEL geneesmiddel

35 PREBIOTICA Een prebioticum is een niet-verteerbaar voedingsingrediënt dat de gezondheid van de gebruiker gunstig beïnvloedt doordat het een substraat vormt dat de groei en de metabole activiteit van één of enkele gunstige darmbacteriën stimuleert

36 INULINE EN OLIGOFRUCTOSE
Inuline is een mengsel van oligomeren van fructose. Bronnen: tarwe, banaan, prei, artisjokken, sojabonen, knoflook Industrieel bereid door extractie in water van de chicoreiwortels (raftiline).

37 PRODUCTIEPROCES VAN INULINE

38 EFFECTEN VAN PREBIOTICA OP CALCIUMABSORPTIE

39 PROBIOTICA Een probioticum is een voedseladditief, samengesteld uit levende bacteriën. De opname heeft een positieve invloed op de gezondheid van de verbruiker door de verbetering van de darmflora.

40 PROBIOTICA: POSITIEVE EFFECTEN
Positief effect op de lactosevertering Anti-diarree effect Stimulatie van het immuunsysteem Cholesterolverlaging Anti-tumoreffect Onderzoek is nog empirisch. Meer fundamentele studies lopen nog.

41 CHOLESTEROL-ARME EIEREN
WAT MET OMEGA_EIEREN,

42

43 VETZUURSAMENSTELLING ISOFLAVONEN
SOJA SOJA EIWITTEN VETZUURSAMENSTELLING ISOFLAVONEN VEGETARISCHE VOEDING Sojabonen -isoflavonen

44 ANTIOXYDANTEN

45 DE VIJAND: ONGEPAARDE ELEKTRONEN
PRINCIPE VRIJE RADICALEN DE VIJAND: ONGEPAARDE ELEKTRONEN

46 OVERZICHT VAN VRIJE RADICALEN EN ANDERE REACTIEVE ZUURSTOFMOLECULES
Hydroxylradicaal OH° Superoxyderadicaal O2° Stikstofoxyderadicaal NO° Lipidenperoxyderadicaal LOO° ANDERE REACTIEVE MOLECULES Waterstofperoxyde H2O2 Hypochloorzuur HOCl Ozon O3

47 ANTIOXYDANTEN

48 ANTIOXYDANTEN

49 HYPOTHESE STRESSOR CONSEQUENTIE
GEVOLG: VERHOOGDE VORMING VAN VRIJE RADICALEN TARGET Proteines Lipiden DNA Membraanschade LDL-oxydatie mutaties RESULTAAT Celbeschadiging Atherosclerose …..

50 ANTIOXIDANTEN

51 BIOLOGISCHE ANTIOXYDANTEN IN HET LICHAAM (1)
ENZYMATISCH Superoxyde dismutase (SOD) Katalase Glutathion peroxydase (GSHPx) Fosfolipide GSHPx

52 BIOLOGISCHE ANTIOXYDANTEN IN HET LICHAAM (2)
VETOPLOSBAAR Tocoferolen Carotenoïden Quinonen Bilirubine

53 BIOLOGISCHE ANTIOXYDANTEN IN HET LICHAAM (3)
Wateroplosbaar Ascorbinezuur Urinezuur Transferrine Lactoferrine Albumine ….

54 ANTIOXYDANTEN VITAMINE E VITAMINE C CAROTENOIDEN FLAVONOIDEN
POLYFENOLEN LYCOPEEN ….

55 ONDERZOEK ANNO 2006 CONSEQUENTIES KOMEN PAS TOT UITING OP LANGE TERMIJN STUDIE-OPZET VERSCHILT VAAK GEBRUIKTE DOSIS EN TE METEN PARAMETERS NOG VEEL ONDERZOEK NODIG

56 WAT MOETEN WE DAN NU DOEN?
AANWIJZINGEN VOOR VERHOOGDE BEHOEFTE RESULTEERDE AL IN AANBEVELINGEN BV. VIT C BIJ ROKERS ZORGEN VOOR EEN VOLDOENDE GEVARIEERDE VOEDING EVENTUEEL SUPPLEMENTEN: OVERDAAD SCHAADT!!!

57 OMEGA-3 VETZUREN VOORBEELD BIJ UITSTEK VAN HET DYNAMISME EN
ANDERZIJDS DE COMPLEXITEIT VAN DE VOEDINGSWETENSCHAP

58 FUNCTIONELE VOEDING FUNCTIONELE VOEDINGSMIDDELEN UITEN HUN EIGENSCHAPPEN PAS OPTIMAAL INDIEN ZE DEEL UITMAKEN VAN EEN EVENWICHTIG VOEDINGSPATROON.

59 DE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK