Klankleer 1 College 3 Transcriptiepracticum

Presentatie over: "Klankleer 1 College 3 Transcriptiepracticum"— Transcript van de presentatie:

1 Klankleer 1 College 3 Transcriptiepracticum

2 []

3 Wat staat hier? ghoti

4 Wat staat hier? ghoti Met de <gh> van enough; de <o> van women en de <ti> van nation []

5 Transcriptie De volledige set met transcriptiesymbolen voor dit college: IPA

6                                   
bilabial labiodental dental alveolar postalveolar retroflex palatal velar uvular pharyngeal glottal plosive          nasal      trill   tap or flap fricative          lateral fricative approximant w    lateral approximant  front central back close        close-mid   open-mid     open

7 Practicum transcriptie
Gebruik het IPA Vergeet niet je transcriptie(s) binnen vierkante haken te plaatsen (om duidelijk te maken dat het om een 'fonetische' i.p.v. een ‘fonemische’ transcriptie gaat) //: je mag zelf een keuze maken welke variant van het Nl. je aanneemt in je transcripties, maar wees wel consistent. De veiligste keuze is natuurlijk om overal [] of om overal [] te gebruiken Geen hoofdletters, interpunctie, en spaties overnemen in je transcriptie

8 Practicum transcriptie
Vergis je niet in de klankwaarde van bepaalde digrafen zoals <eu> en <oe> die (in de meeste gevallen) voor monoftongen, niet voor diftongen, staan Idem voor met twee grafemen gespelde consonanten zoals de <ff> in blaffen In veel varianten van het NL wordt de wel gespelde [] na een sjwa op woordeindes niet uitsgesproken, behalve in het lidwoord een (vgl. de uitspraak van regen, bloemen, gouden, open) Let op assimilatieverschijnselen

9 Notatie is abstractie spraakklanken als continu verschijnsel: articulatie Why did Ken set the soggy net on top of his deck?

10 Assimilatie Assimilatie is een (fonologisch) aanpassingsproces dat tot gevolg heeft dat naburige klanken die in andere contexten verschillende kenmerken hebben, één of meerdere kenmerken gaan delen

11 Assimilatie Progressieve assimilatie: opzet, afzien, afval
Regressieve assimilatie: asbak, bruikbaar, inpakken

12 Assimilatie Progressieve assimilatie: opzet, afzien, afval
Regressieve assimilatie: asbak, bruikbaar, inpakken Assimilatie van plaats: inpakken, aanjagen, inkopen Assimilatie van stem: ijsbeer, zakdoek, leefbaar

13 Assimilatie Progressieve assimilatie: opzet, afzien, afval
Regressieve assimilatie: asbak, bruikbaar, inpakken Assimilatie van plaats: inpakken, aanjagen, inkopen Assimilatie van stem: ijsbeer, zakdoek, leefbaar Volledige assimilatie: inmaken, soeppan, opbod Partiële assimilatie: ijsbeer, inpakken, opzet

14 Assimilatie Progressieve assimilatie: opzet, afzien, afval
Regressieve assimilatie: asbak, bruikbaar, inpakken Assimilatie van plaats: inpakken, aanjagen, inkopen Assimilatie van stem: ijsbeer, zakdoek, leefbaar Volledige assimilatie: inmaken, soeppan, opbod Partiële assimilatie: ijsbeer, inpakken, opzet Interne Assimilatie: ijsbeer, opzet, inpakken Externe Assimilatie (Sandhi): lees dat, op zee, in Parijs

15 Coarticulatie Coarticulatie is een meer geleidelijk uitgevoerde strategie om energie te besparen: de articulatiebewegingen worden minder abrupt (omdat het systeem voortdurend in beweging mag zijn) en minder groot (omdat er variatie in de doelposities voor segmenten is toegestaan)

16 [] zonder coarticulatie

17 [] met coarticulatie

18 Reductie Reductie is een verkleining van de articulatorische 'ruimte' en tijd die eveneens tot energiebesparing leidt vanwege de geringere duur, grootte en kracht van de articulatiebewegingen patat, ballon, mijn broer

19 Reductie () () ()       () ()  ()   front
central back close () () ()     close-mid   () ()  () open-mid   open

20 Zoek de fout [] [] [] [] <bus> []
[] [] [] [] [] [] [] [] <bus> [] <bos> [] <wekker> [] [:] [] [] [] <kuur>

21 Zoek de fout [] [] [] [] [] []
[] [] [] [] [] [] [] [] [] [] [] [] [] [] [] [] [] [] [] [] [] [] [] [] [] [] [] [] [:] [:] [] [] [] []

22 Transcriptie 1 Het onderwijs aan de medische faculteit van de universiteit Maastricht moet op de schop.

23 Transcriptie 1 Het onderwijs aan de medische faculteit van de universiteit Maastricht moet op de schop. [b

24 Transcribeer het verschil
schouder - scheider look – lok bek – beek tak – taak boer – buur gebit – gebied kuiken - keuken en – een – één pijn – puin nut - neut bang – bank chloor – gloor vee – fee douche – does veer – weer haar – aar station – stadion kool – goal vannacht – Van Agt live – jive bouwen - bouten Oplossing

25 Transcriptie Transcribeer de volgende zinnen (ontleend aan een schaakcolumn van Tim Krabbé in het AD) Toen ik onlangs W.F. Hermans' 'De Tranen der Acacias' herlas, was ik verbaasd daarin een schaakscene aan te treffen. Niet alleen omdat ik die dus vergeten was, maar ook omdat Hermans nooit van belangstelling voor schaken blijk heeft gegeven. Oplossing

26 Transcribeer (let op assimilatie!)
Onweer Opbellen Afval Afgrijselijk Ongein Grafzerk IJsbeer Wasdroger Opdat Waszeep Uitzet Lopen (op z’n Gronings) Gasbel Wanvertoning Oplossing

27 Schrijf orthografisch
[] Oplossing

28 Geef het woord en de transcriptie
alveolaire stemloze fricatief alveolaire stemloze plosief geronde open-midden achtervocaal alveolaire tril bilabiale nasaal centrale middenvocaal alveolaire nasaal toegift Oplossing

29 Transcribeer het verschil
schouder – scheider [] – [] look – lok [] - [] bek – beek [] - [] tak – taak [] - [] boer – buur [] - [] gebit – gebied [] - [] kuiken – keuken [] - [] en – een – één [] - [] – [] pijn – puin [] - [] nut – neut [] - [] bang – bank [] - [] chloor – gloor [] - [] vee – fee [] – [] douche – does [] - [] veer – weer [] - [] haar – aar [] - [] station – stadion [] - [] kool – goal [] - [] vannacht–Van Agt [] - [] live – jive [] - [] bouwen – bouten [] - []

30 Transcriptie Toen ik onlangs W.F. Hermans' 'De Tranen der Acacias' herlas, was ik verbaasd daarin een schaakscene aan te treffen. Niet alleen omdat ik die dus vergeten was, maar ook omdat Hermans nooit van belangstelling voor schaken blijk heeft gegeven. [hhkzhtfm:ht]

31 Transcribeer (let op assimilatie!)
Onweer [] Opbellen [] Afval [] Afgrijselijk [] Ongein [] Grafzerk [] IJsbeer [] Wasdroger [] Opdat [] Waszeep [] Uitzet [] Lopm [] Gasbel [] Wanvertoning []

32 Schrijf orthografisch
[] Toen ik jong was, verslond ik de boeken van Karl May over Winnetou en Old Shatterhand. Ik had geen idee dat de schrijver een Duitser was, en al helemaal wist ik niet dat hij nooit in de Verenigde Staten was geweest. (Uit AVRO-Column, 15 september 2007, door Arjan Peters)

33 Geef het woord en de transcriptie
alveolaire stemloze fricatief – alveolaire stemloze plosief – geronde open-midden achtervocaal – alveolaire tril – bilabiale nasaal – centrale middenvocaal – alveolaire nasaal. [] <stormen>

34 rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr-vraag
Eens in ‘t jaar, dan droom je zo raar… Hoe spreek je in het Nederlands eigenlijk die laatste klank in jaar en raar uit? Met je tongpunt bij de tandkas van je boventanden Met het achterste gedeelte van je tong in de buurt van je huig Met de tong een beetje teruggetrokken 4 Dat kan op verschillende manieren en dit is het langste antwoord en als je bij multiple-choice niet zeker van jezelf bent, moet je altijd het langste antwoord kiezen

35 rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr-antwoord
Eens in ‘t jaar, dan droom je zo raar… Hoe “moet” je in het Nederlands eigenlijk die laatste klank in jaar en raar uitspreken? Met je tongpunt bij de tandkas van je boventanden Met het achterste gedeelte van je tong in de buurt van je huig Met de tong een beetje teruggetrokken 4 Dat kan op verschillende manieren en dit is het langste antwoord en als je bij multiple-choice niet zeker van jezelf bent, moet je altijd het langste antwoord kiezen [] [] []

36 Auditieve Transcriptie
Reclametekst VPRO Hoeks dialect

37 Auditieve Transcriptie
zeker r ?? VPRO rond r uur r