Een groeiende economie is niet noodzakelijk een betere economie

Presentatie over: "Een groeiende economie is niet noodzakelijk een betere economie"— Transcript van de presentatie:

1 Een groeiende economie is niet noodzakelijk een betere economie
Met een ecologische economie naar echte welvaart Deze presentatie gaat over economie en economische groei. Het gaat over feiten die niet altijd aangenaam zijn om te horen. Maar er is ook goed nieuws, we hebben namelijk geen grotere economie nodig om het beter te hebben. gebaseerd op

2 Er zijn drie hoofdpunten in deze uiteenzetting
Er zijn drie hoofdpunten in deze uiteenzetting. Het eerste punt is dat er grenzen zijn aan economische groei. Dit is een simpel gevolg van een aantal ecologische en fysieke wetten op deze aarde. Mensen die het hebben over grenzen aan de groei worden vaak afgeschilderd als doemdenkers die steeds wijzen naar de storm aan de horizon. We moeten echter eerst de moed hebben om te zien wat voor ons ligt om dan op een slimme manier een andere koers te kunnen kiezen.

3 Punt nummer 1 is dat er grenzen zijn aan de groei
Punt nummer 1 is dat er grenzen zijn aan de groei. Punt nummer 2 is dat er een betere manier is om de economie te doen draaien. We noemen het een ‘steady state economie’, of ook een ecologische economie. Uiteindelijk kan een economie maar op drie manieren evolueren. Groeien, krimpen of stabiel blijven. Exponentieel blijven groeien is een ecologische ramp, maar een krimpende economie zorgt voor een sociaal bloedbad. Op lange termijn is een gezonde en welvarende economie enkel mogelijk via nulgroei. Dit klinkt voor velen onder ons als vloeken in de kerk, maar het is een positieve boodschap, omdat we daardoor zicht krijgen op een uitweg uit de storm rondom ons. by  mattyp

4 Punt 1 is dat er grenzen zijn aan de groei, punt 2 dat er een oplossing is. Het 3de kernpunt is dat de overgang, de transitie naar een nulgroei economie of ecologische economie niet makkelijk zal zijn, maar het biedt wel een uitweg voor grote uitdagingen als piekolie, armoede, klimaatverandering, en behoud van de biodiversiteit. De ecologische economie gaat ingrijpen op de basisoorzaak van deze problemen, namelijk de maniakale zoektocht naar economische groei. De ecologische economie is daarom als een regenboog in een stormachtige omgeving. by treehouse1977

5 Wat is groei Of groei gewenst is, is afhankelijk van...
Van Dale: Toenemen in grootte van levende wezens tot volwassenheid Groter worden van stromingen, verenigingen,… Of groei gewenst is, is afhankelijk van... 1. Over wat gaat het: bvb. menselijk lichaam 2. De context: bvb. welke levensfase 3. Het tempo: bvb. snel, traag, normaal Voor we verder gaan over de drie kernpunten eerst een aantal zaken over GROEI. De eerste definitie van Van Dale impliceert de groei steeds een einde: namelijk volwassenheid. Groei heeft in onze samenleving vooral een positieve betekenis. We spreken ook over persoonlijke groei, terwijl we misschien persoonlijke ontwikkeling bedoelen. De essentie van groei is dus: groter worden. Op zich is dat niet goed of slecht, maar afhankelijk van de drie factoren.

6 Groei is gewenst Context: Kinderen Tempo: Normaal
Dat een lichaam van een kind groeit aan een normaal tempo is gewenst, maar je hele leven blijven groeien lijkt niet zo handig.

7 Groei is ongewenst Context 1: Kind Tempo 1: heel snel
Context 2: Volwassene Tempo 2: Traag Groei is ongewenst De jongen die je links op de foto ziet is Robert Wadlow. De foto is gemaakt in Robert is hier 13 jaar en de grootste scout aller tijden: 2 meter 23 cm. Hij leed aan een ziekte waardoor hij te veel groeihormonen produceerde. Hij stierf op 22 jarige leeftijd toen hij meer dan 2,70 was. Hij kon toen al niet meer lopen, en zijn bloedsomloop was problematisch. De man ernaast groeide alleen nog maar in de brede, hij is ten onder gegaan aan obesitas. Om maar te zeggen, blijven groeien is voor een levend wezen niet wenselijk.

8 Groei van de economie Wat wordt er groter bij economische groei?
Productie en consumptie van goederen en diensten (meer spullen en meer activiteiten). Bruto nationaal product (BNP) , de financiële waarde van al deze goederen en diensten. Bevolking, consumptie per persoon of beiden. Economische groei wordt gemeten door het BNP, de financiële waarde van de geproduceerde goederen en diensten. Ook bevolkingsgroei kan voor een groei van BNP zorgen (zelfs al blijft de consumptie per persoon gelijk).

9 Luxemburg 48 261 $ USA 34 875 $ Nederland 26 153 $ België 25 262 $
Argentinië $ China $ Nigeria $ Congo $ Cijfers 2003 Het BNP is heel belangrijk geworden in de economie. Het was niet echt bedoeld als meetinstrument voor welvaart, maar het wordt wel vaak zo gezien. Via rangschikkingen zien we hoe wij hoe goed we het doen, en groei van BNP wordt als doelstelling voorop gesteld. Stel dat die groei inderdaad zo verdeeld zou worden dat iedereen er beter van wordt valt daar iets voor te zeggen. In realiteit groeit met het BNP ook de tegenstelling tussen rijk en arm én de schade aan de planeet. (de cijfers geven het BNP per hoofd in dollar in 2003)

10 Groei van BNP De snelste manier om het BNP te laten groeien is wellicht straks met de auto tegen een tankwagen rijden. De ziekenhuiskosten, verzekeringen, herstellen van wagens en kosten van rechtzaken verhogen allen het BNP. De olieramp in de golf van Mexico zal het BNP van de VS ten goede komen. Daarom is de vraag of groei van BNP niet soms grotere nadelen heeft dan voordelen. De sociale of ecologische kosten kunnen ervoor zorgen dat we eigenlijk armer worden, en dat soort groei niet-economisch is.

11 De context van BDP groei
Ondertussen kennen we de context van de continu economische groei…

12 Dit is de uiteindelijke ‘economische ruimte’
Dit is de uiteindelijke ‘economische ruimte’. Alle activiteiten vinden hier plaats met hulbronnen van deze planeet en effecten op de planeet. De planeet groeit niet met een groeiende bevolking en een groeiende economie. Dit is onze uiteindelijke grens waar we rekening mee moeten houden.

13 Context: thermodynamische grenzen aan groei
Waste products $$$ Resources Waste Waste products $ Resources Waste De eerste wet van de thermodynamica is de wet van ‘behoudt van energie’ en zegt dat er geen energie kan bijkomen of verdwijnen. Beweging kan worden omgezet in bvb warmte, de totale energie blijft gelijk. De energie en grondstoffen die gebruikt worden komen ergens vandaan en gaan ergens naar toe. De tweede wet zegt dat energie bij elke omzetting verliest aan kwaliteit. Een motor kan nooit 100% efficient zijn, staal gaat roesten en wij worden ouder. In de economie verlies je dus ook energie en kwaliteit doorheen de verschillende processen.

14 Context: Ecologische grenzen van groei
D Totale draagkracht van de planeet Natuurlijk kapitaal beschikbaar voor de economie Natuurlijk kapitaal beschikbaar voor de natuur BNP E c o n o m i s c h e g r o e i Als de economie groeit wordt dus natuurlijk kapitaal omgezet of opgeslorpt door de economie en blijft er minder over voor de natuur. Tijd

15 Context: geluk en groei
Reëel inkomen per per persoon V.S. Percentage echt gelukkig Percentage Echt gelukkig Nog een manier om te laten zien dat de groei niet automatisch zorgt voor meer levenskwaliteit. Bron: Layard (2005)

16 Context: groei en tewerkstelling
Zinvol en gezond werk. Tenminste dit is wat steeds gekoppeld wordt aan economische groei. De realiteit is dat groei niet per definitie banen schept en zeker niet per definitie zinvolle banen. Groei zorgt voor steeds grotere competitie voor jobs en het zoeken naar beperken van kosten. Bijvoorbeeld door productie uit te besteden naar lage loon landen, vaak met veel minder strenge gezondheids en milieu-normen.

17 Context: groei en armoede
De bijna continu wereldwijde economische groei sinds de tweede wereldoorlog heeft de armoede niet kunnen uitroeien. De voorbije jaren stijgt het aantal armen opnieuw, ook in zogenaamd rijke landen zijn er steeds meer mensen op of onder de armoede grens. 40 miljoen Amerikanen maken gebruik van de voedselbank. 15% van de Belgen leeft op of onder de armoedegrens. Tegelijk is het aantal miljonairs overal ter wereld toegenomen. Economische groei zorgt dus ook voor een groeiende kloof tussen arm en rijk.

18 Hoe wenselijk is groei Het NBP groeit: de productie en consumptie van goederen en diensten Wat is de context: ecologische en fysische limieten, grotere kosten voor mens en milieu, afname van levenskwaliteit, toename ongelijkheid Hoe zit het met het groeitempo? Een verdubbeling van de economie om de 20 jaar tot 25 jaar. . Besluit: dit soort groei is misschien niet wenselijk en ook niet vol te houden, niet duurzaam.

19 Maar dus, er is licht aan het einde van de tunnel
Maar dus, er is licht aan het einde van de tunnel. Het is mogelijk een goed draaiende economie op te bouwen die niet groeit, niet krimpt, maar stabiel blijft. Een duurzame ecologische economie goed voor mens en milieu. by  mattyp

20 Ecologische Economie: beter niet groter
Uitgangspunten van ecologische economie Constante (of licht fluctuerende) bevolking Constante(of licht fluctuerende) consumptie per persoon Constant (en duurzaam) gebruik van energie en hulpbronnen Doelen van een ecologische economie Duurzame (lokale) schaal Eerlijke verdeling opbrengst Efficient gebruik hulpbronnen Hoge levenskwaliteit

21 Hoe ziet ecologische economie er uit?
De juiste maat voor alles Einde van bevolkingsgroei Veerkrachtige gemeenschappen Kortere werkweken Meer natuur Minder status gebonden goederen Gezonde voeding Verstandig gebruik van technologie Meer lokale economie Minder taks op arbeid, meer op kapitaal, energie en grondstoffen Minder schulden (overheid en privé) Minder productie, meer onderhoud en herstellen Het beeld dat we hier zien komt erg dicht bij het transitiebeeld van een duurzame toekomst. Het begrip veerkracht speelt een belangrijke rol. Door te kiezen voor de juiste maat worden de grenzen van een systeem gerespecteerd.

22 Hoe ziet een ecologische economie er uit?
...en meer van dit. Minder van dit...

23 Hoe ziet een ecologische economie er uit?
...en meer van dit minder hiervan...

24 Hoe ziet een ecologische economie er uit?
...en meer van dit Minder van dit...

25 Hoe ziet een ecologische economie er uit?
...en meer hiervan. Minder van dit...

26 Hoe ziet een ecologische economie er uit?
...en meer hiervan. Minder van dit...

27 Hoe ziet een ecologische economie er uit?
...en meer hiervan. Minder van dit...

28 Het derde punt was en is: de transitie naar een ecologische economie zal niet makkelijk zijn. Het is echter een kans om een hele reeks problemen bij de oorzaak aan te pakken. Daarvoor moeten we een afscheid nemen van het huidige paradigme, gebaseerd op exponentiële groei, competitie en concurrentie. by treehouse1977

29 De Transitie van groei naar ecologische economie
Start met de huidige toestand. Graduele omvorming. Politieke keuzes. Beperken van inkomensongelijkheid Veel aandacht voor natuurbehoud Limiteren/rantsoeneren gebruik van grondstoffen Ecologische belastinghervorming Uitbouwen van collectieve en coöperatieve sectoren Gebruiken van andere meetinstrumenten De kar niet voor het paard spannen. Een groot draagvlak is nodig voor deze veranderingen. Er moet nog veel denkwerk gebeuren rond het nieuwe paradigma. We moeten de consequenties onder ogen zien van de huidige situatie. De economische crisis heeft de groei vertraagd, maar weredlwijd is die weer aan het aantrekken. Als de economie stokt omwille van olietekorten of financiële problemen is dit natuurlijk niet hetzelfde als een ecologische economie. Een revolutie of pijnlijke crash van het economisch systeem is niet echt wenselijk, omwille van de grote sociale gevolgen. We willen liever een geleidelijke en democratische transitie. Sommige van die thema’s staan op de agenda: de CO2 taksen, tobin-taks of taks op financiële transacties, vermogensbelasting, striktere controle van de banken. De voorstellen worden niet makkelijk goedgekeurd, maar ze staan nu toch op de agenda Er is een groot draagvlak nodig om de schift te maken van groei naar duurzaamheid. Peter Victor, auteur van Managing without Growth, “Het dilemma voor politiekers is dat de schaal en de tijdshorizon van de veranderingen die nodig zijn veel groter zijn dan de periode waarin politici hun mandaat krijgen. Zelfs al het in vraag stellen van bvb groei is politieke zelfmoord.”

30 Kiezen voor het juiste doel
Deze economische omslag vraag ook een culturele omslag. Weg van de huidige vooronderstelling rond welvaart en rijkdom. Het doel is niet langer groei en materiële welvaart maar lange-termijn welvaart in functie van de levenskwaliteit.

31 Behoud natuurlijk kapitaal
Copyright: The Onion

32 Hoe de transitie starten
Toen Martin Luther King, Jr iets wou doen aan de verschrikkelijke discriminatie en wantoestanden, wat vertelde hij? Hij erkende en had ervaring met de ongelijkheid, het geweld en vernederingen. Maar hij sprak niet over een nachtmerrie. Hij sprak over zijn droom. We moeten de feiten met moed onder ogen zien, ons wapenen met informatie en in actie komen. Onze droom in een economisch model dat duurzaam en eerlijk is voor allen. Bob Adelman, Magnum Photos

33 Wat kunnen we doen? Denken en handelen vanuit het nieuwe paradigma.
Verstandig gebruik maken van hulpbronnen, je macht als consument en burger dagelijks gebruiken. Kiezen voor de juiste doelen in je eigen leven, de gedachte verder verspreiden, je bevrijden van de consumentendwang.