Ontkooien van ouderen 17 november 2011 Prof. dr. Hans Kasper Etil bv

Presentatie over: "Ontkooien van ouderen 17 november 2011 Prof. dr. Hans Kasper Etil bv"— Transcript van de presentatie:

1 Ontkooien van ouderen 17 november 2011 Prof. dr. Hans Kasper Etil bv
Witmakersstraat 10, 6211 JB Maastricht Postbus 1016, 6201 BA Maastricht T 0031 (0) F 0031 (0) E I Prof. dr. Hans Kasper Etil bv Universiteit Maastricht

2 Doel van de bijeenkomst
Bekend en vertrouwd raken met inzichten over het consumentengedrag van senioren, oudere werknemers, hun gezondheid en hun economische positie Vooroordelen ontkooien Uitdagingen voor het MKB in Parkstad

3 50+, 65+ en 80+ in Parkstad Limburg

4 Senioren?

5 Senioren?

6 Senioren?

7 Senioren?

8 Senioren?

9 Senioren?

10 Ouderen: algemeen en doelgroepen
Iedereen boven pensioengerechtigde leeftijd? Iedereen boven 65, 60, 55, 50 (45, 40 arbeidsmarkt)? Feitelijke leeftijd versus cognitieve leeftijd: - hoe oud voel je je? - hoe oud zou je willen zijn? Leeftijd, leefstijl of gebeurtenissen? Willen zich niet oud voelen noch op oud zijn aangesproken worden: zijn gewone mensen die niet willen dat over hen (en zonder hen) beslist wordt: senioren >< ouderen

11 Oudere consumenten: kansen
Zijn meer ervaren en dus meer loyaal? Houden van producten en diensten met een hoge(re) kwaliteit, verwachten meer service Hebben een voorkeur voor gezonde(re) producten, minder zout, kleinere porties, makkelijker te openen (ook medicijnen en kleding) Gebruiken de auto eerder dan de trein (vanwege onafhankelijkheid en comfort) Willen grotere displays en knoppen, geen stigma echter; kennis en ervaring met ICT groeit Houden niet van flitsende commercials met veel muziek en praten tegelijk; liever echte informatie en kinderen (vrouwen) Lastiger te overtuigen, demanding, meer sceptisch In verwarring door teveel keuze: confused by over choice?!

12 Oudere consumenten: kansen (Sikkel en Keehnen, 2004)
Velen zijn welvarend, velen niet Zelfbeeld: esthetiek en goed verzorgd Veiligheid, zekerheid Bewust dat een einde komt aan het leven, maar nog veel te doen Gezonde voeding en weinig cholesterol Woonvoorkeuren, aanpassingen, verhuizen Kleding: zelfexpressie, gebeurtenissen, vrije tijd Speelgoed: voor hen zelf en voor kleinkinderen Boodschappen doen en winkelen (run en fun) Auto: sociale contacten, winkelen, vakantie Verweg vakanties en dagje uit

13 Gebruik informatiebron
Cognitieve capaciteiten verminderen -> effect op informatieverwerking Meer persoonlijke bronnen als familie, vrienden, kleinkinderen (ook minder) Meer interne bronnen als eigen ervaring of eerder verkregen informatie; nu zelf minder interne bronnen a.g.v. zelf slechter herinneren -> Motivatie, capaciteit en gelegenheid om communicatie tot zich te nemen?

14 Oudere werknemers Imago: veel ziek, langzaam, niet-productief, kan niet mee met nieuwste ontwikkelingen, minder flexibel, minder bestaand tegen werkdruk, et cetera In werkelijkheid: belangrijk voor organisatie, mensenkennis, ervaring, coaching, (nog) in bloei van hun leven, geen lage productiviteit, niet vastgeroest, niet zorgenkindje; wat rustiger aan doen Hebben veel vaker een passende baan dan jongere werknemers (baan-> baan; werkloos -> baan); blijven dus eerder en minder switch kosten Vaker horizontale mobiliteit t.o.v. vorige baan

15 Oudere consumenten en werknemers
Zijn alle ouderen het zelfde?

16 Zelfredzaamheid De zelfredzaamheid betreft de zelfmanagement vaardigheden en middelen die mensen hebben om hun leven, welzijn en welvaart te sturen/bepalen/beheersen Kan dat een basis voor segmentatie van de markt zijn?

17 Kwetsbaarheid De mate waarin problemen zich voordoen die veroorzaakt worden door een achteruitgang in het fysieke, perceptuele, cognitieve, maatschappelijke, economische of mentale functioneren van mensen (gebaseerd op Schuurmans, 2005) Omgaan met kwetsbaarheid hangt af van de ‘reserve capaciteit’ die ouderen hebben om met de nadelen en teleurstellingen als gevolg van belangrijke gebeurtenissen in het leven, om te gaan (= zelfredzaamheid)

18 Algemene indeling naar segmenten
Op basis van Economische dimensie: kansrijk – kansarm Gezondheidsdimensie: vitaal – niet vitaal ontstaan ook vier groepen die verschillen in zelfredzaamheid en kwetsbaarheid; en in veel andere opzichten

19 Uitdaging: vergrijzing
Niet-vitaal Vitaal Kansarm Kansrijk

20 Uitdaging: vergrijzing
Niet-vitaal Vitaal Kansarm Kansrijk

21 Uitdaging: vergrijzing
Niet-vitaal Vitaal Kansarm *amper zelfredzaam *weinig reserve-capaciteit *zeer kwetsbaar Kansrijk *zeer zelfredzaam *veel reserve-capaciteit *niet kwetsbaar

22 Uitdaging: vergrijzing
Niet-vitaal Vitaal Kansarm *amper zelfredzaam *weinig reserve-capaciteit *zeer kwetsbaar *zelfredzaam in gezondheids-perspectief Kansrijk *zelfredzaam in economisch perspectief *zeer zelfredzaam *veel reserve- capaciteit *niet kwetsbaar

23 Uitdaging: vergrijzing – GGD-ZL
55+ in Limburg Niet-vitaal Vitaal Kansarm 36% 21% Kansrijk 17% 25%

24 Uitdaging: vergrijzing – GGD-ZL; zelfredzaamheid
55+ in Limburg Niet-vitaal Vitaal Kansarm Man/vrouw /55% Tot 65/boven /72% Goede alg. gezondheid % Gezonde manier van leven % Geen overgewicht % Minder 2 chron. ziekten % Geen gevoel eenzaamheid % L risico angst/depressie % Geen moeite rondkomen % Man/vrouw /59% Tot 65/boven /64% Goede alg. gezondheid % Gezonde manier van leven % Geen overgewicht % Minder 2 chron. ziekten % Geen gevoel eenzaamheid % L risico angst/depressie % Geen moeite rondkomen % Kansrijk Man/vrouw /41% Tot 65/boven /59% Goede alg. gezondheid % Geen overgewicht % Minder 2 chron. ziekten % Geen gevoel eenzaamheid % L risico angst/depressie % Geen moeite rondkomen % Man/vrouw /46% Tot 65/boven /47% Goede alg. gezondheid % Geen overgewicht % Minder 2 chron. ziekten % Gevoel eenzaamheid % L risico angst/depressie % Geen moeite rondkomen %

25 Tien waardendimensies
Macht Iets bereiken Hedonisme Stimulatie Zelf bepalen Universalisme Wederkerigheid Traditie Conformiteit Zekerheid

26

27 Waarden oudere Limburgse consumenten (1-7)

28 Vier segmenten en hun waarden
jarigen in Limburg Niet-vitaal Vitaal Kansarm Universalisme 6,1 Traditie ,7 Conformiteit 5,9 Zekerheid ,3 Traditie ,4 Conformiteit 5,8 Zekerheid ,2 Kansrijk Universalisme 5,8 Traditie ,3 Conformiteit 5,7 Zekerheid ,9 Universalisme 5,9 Traditie ,0 Conformiteit 5,5 Zekerheid ,1

29 Reflectie Niet alle ouderen zijn hetzelfde -> doelgroep specifiek beleid Leefstijl in plaats van leeftijd Mate van zelfredzaamheid of kwetsbaarheid verschilt: of economisch, of medisch, of beide Mate van zelfredzaamheid verschilt: wat kan men (nog) zelf, waarvoor hulp nodig, van wie (professioneel en mantelzorg, vrijwilligers), welke (extra) voorzieningen nodig. Dus eigen competenties en ‘reserve’-capaciteiten die (nog) aanwezig zijn voor ‘quality of life’ en aanwezige talenten voor de samenleving. Wordt men ook steeds meer op aangesproken.

30 Reflectie Kansarme en niet-vitale ouderen kennen meeste problemen van de vier groepen ouderen in economisch, gezondheids- en sociaal perspectief; cognitief? Problemen hangen samen, dus integraal benaderen Hebben minste kansen om uit hun huidige situatie te komen Hebben meeste bescherming nodig, zoeken meeste zekerheid en veiligheid Meest kwetsbare groep, minste zelfredzaamheid; omvat 1/3 tot 4/10 van totale groep 55+ Overgang van andere groepen

31 Reflectie Communiceren is wat anders dan informeren, zeker als veel verandert, voorzieningen minder worden en veiligheid/zekerheid dus vermindert Door minder cognitieve mogelijkheden verminderde capaciteit om (vele) informatie te verwerken, maar ook gelegenheid en motivatie om informatie te verwerken van belang; meer via internet? Meer via print, mondeling en persoonlijk 1:1 Belang van testen van de boodschap om onbegrip, frustratie en weerstand maar ook verspilling te voorkomen en effectiviteit te vergroten

32 Senioren: er zijn er vele

33 Kansen voor MKB in Parkstad Limburg
Veel ouderen, koopkrachtige en niet koopkrachtige, gezonden en niet gezonde Interessant vanuit commercieel en maatschappelijk verantwoord perspectief Innoveren in nieuwe producten en diensten, inspelen op deze markt die zo dichtbij is, direct om je heen Hier experimenteren om daarna naar hele land uit te rollen