Landelijke ontwikkelingen Asbestbeleid

Presentatie over: "Landelijke ontwikkelingen Asbestbeleid"— Transcript van de presentatie:

1 Landelijke ontwikkelingen Asbestbeleid
InfoMil >> Als het gaat om milieu en leefomgeving

2 Inhoud Situatie in Nederland Gezondheidsraadadvies Reactie Kabinet
Van vergunning naar AMvB Stimuleringsregeling Voorlichting 2011 >> Als het gaat om milieu en leefomgeving

3 Grote diversiteit aan toepassingen
De grote diversiteit aan toepassing van asbest maakt het >> Als het gaat om milieu en leefomgeving

4 Effecten in Nederland Mesothelioom: 2011: 400 sterfgevallen/jaar
In periode 2000 – 2028: sterfte van mensen Longkanker: Schatting 900 sterfgevallen/jaar Bron: rapport Gezondheidsraad Ter vergelijking: Het aantal sterfgevallen is > hoger dan het aantal verkeersdoden/jaar in Nederland 16 x meer dan het aantal dodelijke arbeidsongevallen/jaar! >> Als het gaat om milieu en leefomgeving

5 De regelgeving In 1978 werd het verspuiten van asbest verboden – In 1993 werd het toepassen van asbest verboden. Alle asbesthoudende materialen in de leefomgeving is ca. 10 jaar of ouder. – ondanks strenge regelgeving zijn de risico’s op blootstelling aan asbest in de leefomgeving nog steeds onvoldoende onder controle. >> Als het gaat om milieu en leefomgeving

6 Naleving regelgeving >> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Bevindingen van de inspectie en regionale handhavingsteams maken duidelijk dat de naleving van asbestregelgeving moet verbeteren om de risico’s beheersbaar te maken. Niet alleen de uitvoerende overheden moeten aan de slag. Ook wordt op landelijk niveau gewerkt om de regelgeving te vereenvoudigen en de uitvoering te verbeteren. Achtergrond informatie/Voorbeeld: Onderzoek in de Provincie Noord-Holland 2010 – rapport Asbestketen ontrafeld Uit het onderzoek blijkt dat 50-80% van het asbestafval een herkomst heeft die aanleiding geeft om nader onderzoek in te stellen en mogelijk door de free-riders wordt verwijderd, vervoerd en gestort. Deze stroom komt niet aan het licht via bijvoorbeeld bouw- en sloopvergunningen en asbestinventarisaties. Naast deze concrete cijfers maakt het onderzoek duidelijk dat het toezicht op regelgeving op het gebied van asbest versnipperd is. Uit de onderzoeksresultaten blijkt dat de asbestregelgeving theoretisch weliswaar sluitend is, maar onvoldoende is toegesneden op de dagelijkse praktijk. Belangrijke oorzaak is dat het toezicht vooral leunt op het aanvragen van een sloopvergunning. Indien dit niet gebeurt, en dat is veelal het geval, dan heeft het bevoegd gezag nauwelijks aangrijpingspunten om in actie te komen. Gevolg is een aanzienlijke stroom van illegaal asbest dat zijn weg naar de stortplaats vindt. Om deze illegale praktijk toch effectief aan te pakken biedt samenwerking tussen de partners bij thematische ketenhandhaving aanzienlijke meerwaarde ten opzichte van het uitoefenen van de individuele bevoegdheden. De krachtenbundeling leidt tot een efficiëntere en effectievere inzet van menskracht en middelen, met name bij het aanpakken van niet-inrichting gebonden activiteiten die zich in ketens voordoen. Verder blijkt dat de regionale expertiseteams goed hebben gewerkt wat betreft het formuleren van onderzoeksdoelstellingen, het coördineren van de uitvoering en het opstellen van de interventiestrategie. De wet- en regelgeving zelf, die de basis vormt voor het bestrijden van illegale activiteiten in de asbestketen, zorgt eveneens voor problemen. In theorie is de regelgeving sluitend, maar achilleshiel is het aanvragen van een sloopvergunning door of namens de opdrachtgever. Juist dit blijkt in de praktijk veelvuldig achterwege te blijven. >> Als het gaat om milieu en leefomgeving

7 Advies gezondheidsraad
Verzoek Gezondheidsraad evaluatie asbestnormen Advies Gezondheidsraad Asbest - juni 2010 TNO/RIVM "Praktische consequenties van het advies van de Gezondheidsraad inzake asbest 2010" - september 2010 Kabinetsreactie - februari 2011 Strenger en intensiever beleid noodzakelijk >> Als het gaat om milieu en leefomgeving

8 detectielimiet >> Als het gaat om milieu en leefomgeving
Nieuwe onderzoekgegevens en meetanalyse Milieunormen factor 30 tot 40 lager afhankelijk van het soort asbest Advies TNO/RIVM Arbeidnormen Strengste risiconiveau een factor 5 tot 20 lager afhankelijk van het soort asbestvezel Advies SER Milieu- buitenlucht (Maximaal toelaatbaar risico – MTR) 1 op de 104 kans om te overleden aan kanker als gevolg van levenslange blootstelling aan asbest Chrysotiel (vezels/m3) Amfibool (vezels/m3) Huidig MTR GR voorstel (Verwaarloosbar Risico - VR) 1 op de 106 kans om te overleden aan kanker als gevolg van levenslange blootstelling aan asbest Huidig VR GR voorstel detectielimiet >> Als het gaat om milieu en leefomgeving

9 Kabinetsreactie >> Als het gaat om milieu en leefomgeving

10 Consequenties normen in Nederland
Milieunormen asbest Achtergrondconcentratie Huidige beleid is gebaseerd op huidige VR Geen formele aanpassing huidige beleidsnorm huidige norm is 2,8 x strenger dan het nieuwe MTR voor buitenlucht Arbonormen asbest SER advies in voorbereiding Asbest is nog gevaarlijker dan gedacht, heeft de Gezondheidsraad geconstateerd. Daarom wil het kabinet op voorstel van staatssecretaris Joop Atsma (Infrastructuur en Milieu) onderzoeken hoe nog meer asbest op een verantwoorde wijze uit de leefomgeving kan worden verwijderd. Tegelijkertijd moeten gemeenten, burgers en bedrijven worden gestimuleerd de regels voor asbestverwijdering beter na te leven. Dit blijkt uit de brief die staatssecretaris Atsma mede namens zijn collega’s van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en van Veiligheid en Justitie vandaag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Sinds 1994 is het gebruik van asbest in Nederland verboden. In tal van gebouwen en objecten is echter nog asbest van voor die tijd aanwezig. Het asbestbeleid is vooral gericht op het voorkomen van blootstelling aan asbest. Asbestwegen Asbestwegen en asbestdaken zijn grote bronnen van asbestdeeltjes in de lucht. Juist daarom is de afgelopen jaren ingezet op actieve sanering van met asbest verontreinigde wegen. Op dit moment is de laatste fase van sanering van asbestwegen in de omgeving van Hof van Twente en Harderwijk in volle gang. De verwachting is dat medio 2012 alle asbestwegen zijn gesaneerd en deze wegen niet langer bron kunnen zijn voor asbestvezels in de lucht. Asbestdaken Door slijtage kunnen asbestdaken in toenemende mate een bron zijn voor verspreiding van asbestdeeltjes. Om het vervangen van asbestdaken te stimuleren geldt voor bedrijven sinds maart 2010 de mogelijkheid van Milieu Investeringsaftrek en Vrije afschrijving. Dit heeft inmiddels geleid tot een investering van meer dan 8 miljoen euro in vervanging van asbestdaken. Omdat de technische levensduur van asbestplaten ongeveer 30 jaar is, wil staatssecretaris Atsma onderzoeken wat de gevolgen zijn van een mogelijk verbod op het nog voorhanden hebben van asbestdaken of asbestgolfplaten vanaf 2024 voor zowel particulieren als bedrijven. Toezicht Het advies van de Gezondheidsraad onderstreept nog eens het belang van het verantwoord verwijderen van asbest. Daarom moeten gemeenten, burgers en bedrijven bewust gemaakt blijven worden van de gevaren van asbest en hoe daar op een verantwoorde wijze mee om te gaan. Daarbij doet de overheid nadrukkelijk een appèl op de eigen verantwoordelijkheid van bedrijven en burgers voor de eigen gezondheid en de gezondheid van anderen. De staatssecretaris zal waar nodig het toezicht op de naleving van asbestregels versterken. Het nog dit jaar te ontwikkelen Landelijk Asbestvolgsysteem zal een belangrijke informatiebron zijn voor toezicht en handhaving. In dit systeem, dat op initiatief van gemeenten en woningcorporaties in 2009 is getest, worden alle handelingen met asbest bijgehouden. Gebouweigenaren, gemeenten, opdrachtgevers, asbestinventariseerders, asbestsaneerders en particulieren kunnen in dit systeem het asbest van stap tot stap volgen: van asbestinventarisatie, via vergunning, melding tot en met de vrijgave. >> Als het gaat om milieu en leefomgeving

11 Consequenties beleid Toezicht Landelijk asbestvolgsysteem (LAVS)
Meerjaren notitie VROM Inspectie in voorbereiding Certificaat intrekken op basis van gegevens AI Ondersteuning gemeentes NL kennisnetwerk Voorbeeldproducten Bevorderen samenwerking tussen gemeenten en handhavingspartners Regionale uitvoeringdiensten LAVS Het landelijk uitrollen van het Landelijk asbestvolgsysteem met als doel de asbestketen sluitend te maken. Actoren in de keten krijgen de verplichting om informatie over een en dezelfde locatie in het LAVS op te nemen. Zoals het asbestinventarisatierapport, de melding bij de AI en de melding/vergunning bij de gemeente, de asbestvrijgave en de afvoergegevens. persbericht Toezicht Het advies van de Gezondheidsraad onderstreept nog eens het belang van het verantwoord verwijderen van asbest. Daarom moeten gemeenten, burgers en bedrijven bewust gemaakt blijven worden van de gevaren van asbest en hoe daar op een verantwoorde wijze mee om te gaan. Daarbij doet de overheid nadrukkelijk een appèl op de eigen verantwoordelijkheid van bedrijven en burgers voor de eigen gezondheid en de gezondheid van anderen. De staatssecretaris zal waar nodig het toezicht op de naleving van asbestregels versterken. Het nog dit jaar te ontwikkelen Landelijk Asbestvolgsysteem zal een belangrijke informatiebron zijn voor toezicht en handhaving. In dit systeem, dat op initiatief van gemeenten en woningcorporaties in 2009 is getest, worden alle handelingen met asbest bijgehouden. Gebouweigenaren, gemeenten, opdrachtgevers, asbestinventariseerders, asbestsaneerders en particulieren kunnen in dit systeem het asbest van stap tot stap volgen: van asbestinventarisatie, via vergunning, melding tot en met de vrijgave. >> Als het gaat om milieu en leefomgeving

12 Asbest in het milieu Bron Bijdrage Asbestdaken +++
Incidenten asbesthoudende bouwconstructies ++ Sanering asbesthoudende bouwconstructies Asbest in bodem (regio’s goor en Hardewijk) Asbest in bodem (rest van Nederland) + Stortplaatsen Puinbrekers Verkeer Demi: ik snap wel wat jou opbouw is maar deze sheet past beter bij de bespreking van situatie in Nederland ik zou het naar voren brengen voor of na de sheet over het GR rapport Bron: rapport TNO/RIVM >> Als het gaat om milieu en leefomgeving

13 Verminderen van asbest in de leefomgeving
Asbestwegen medio 2012 alle asbestwegen gesaneerd Asbestdaken financiële stimuleringsmaatregel (MIA/Vamil) Verbod in 2024 Voorlichting Bewust maken van/ verantwoord omgaan met de gevaren Burgers & Bedrijven Persbericht 15/2 Asbestwegen Asbestwegen en asbestdaken zijn grote bronnen van asbestdeeltjes in de lucht. Juist daarom is de afgelopen jaren ingezet op actieve sanering van met asbest verontreinigde wegen. Op dit moment is de laatste fase van sanering van asbestwegen in de omgeving van Hof van Twente en Harderwijk in volle gang. De verwachting is dat medio 2012 alle asbestwegen zijn gesaneerd en deze wegen niet langer bron kunnen zijn voor asbestvezels in de lucht. Asbestdaken Door slijtage kunnen asbestdaken in toenemende mate een bron zijn voor verspreiding van asbestdeeltjes. Om het vervangen van asbestdaken te stimuleren geldt voor bedrijven sinds maart 2010 de mogelijkheid van Milieu Investeringsaftrek en Vrije afschrijving. Dit heeft inmiddels geleid tot een investering van meer dan 8 miljoen euro in vervanging van asbestdaken. Omdat de technische levensduur van asbestplaten ongeveer 30 jaar is, wil staatssecretaris Atsma onderzoeken wat de gevolgen zijn van een mogelijk verbod op het nog voorhanden hebben van asbestdaken of asbestgolfplaten vanaf 2024 voor zowel particulieren als bedrijven. >> Als het gaat om milieu en leefomgeving

14 Asbest in scholen Gemeentebesturen en schoolbesturen primair verantwoordelijk voor gezondheid van werknemers en gebruikers. Motie Tweede Kamer: In juli 2012 moeten alle scholen over een asbestbeheersplan beschikken. (Aangehouden) Persbericht 15/2 Scholen Ook blootstelling aan asbest in scholen moet worden voorkomen. Onlangs hebben de Vereniging van Nederlands gemeenten (VNG) en de onderwijsraden (PO- en VO-raad) vanuit hun verantwoordelijkheid voor schoolgebouwen, daarom hun leden geadviseerd om de aanwezigheid van asbest in scholen nauwkeurig in kaart te brengen. Een asbestbeheersplan – maakt duidelijk waar in een bouwwerk asbest aanwezig is en wat de risico’s zijn voor de gebruikers. De toepassingen van asbesthoudende materiaal worden beoordeeld door een asbestdeskundige. In de beoordeling weegt mee het soort asbest, de staat waarin het materiaal verkeerd, de locatie waar het asbest is toegepast, De invloeden waaraan het materiaal blootgesteld wordt de wijze waarop de ruimte en materiaal wordt gebruikt, (kruipruimte of klaslokaal?) wie die gebruiker is (kind, volwassenen) > het risico Op basis van deze informatie wordt een termijn bepaald waarbinnen de toepassing uit het bouwwerk verwijdert moet zijn. Het advies kan zijn direct of pas op het moment van sloop of renovatie afhankelijk van het risico. Daarnaast moet er aandacht zijn aan voorlichting van gebruikers en mensen die onderhoudswerkzaamheden uitvoeren. >> Als het gaat om milieu en leefomgeving

15 Problemen zijn zichtbaar
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving

16 Verdere ontwikkelingen
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving

17 Verdere ontwikkelingen
Op de ontwerptafel: Bouwbesluit Melding vervangt vrijwel alle omgevingsvergunning bij slopen Asbestinventarisatierapport blijft verplicht Uniforme voorschriften - uniforme handhaving Planning inwerking treden 2012 Asbestverwijderingsbesluit 2005 Evaluatie door I&M in 2011 Handhaafbaarheid voorschriften Consultatie betrokken partijen (o.a. VNG) Bouwbesluit Gemeente beoordeeld binnen een gestelde termijn na ontvangst de melding. Bij de melding moet een SC540 asbestinventarisatierapport van het te slopen bouwwerk. De algemene voorschriften zijn vergelijkbaar met de voorschriften in een omgevingsvergunning. Huidige problemen voor handhaving ontstaan door slechte kwaliteit sloopvergunning. AVB 2005 Het besluit is 5 jaar oud tijd voor een Evaluatie Verhouding AVB en de AMvB Bouwbesluit Heroverweging van de vrijstellingen voor pariculieren en bedrijven VNG en andere ketenpartijen worden geconsulteerd. >> Als het gaat om milieu en leefomgeving

18 Stimuleringsmaatregelen voor ondernemers
>> Als het gaat om milieu en leefomgeving

19 Stimuleringsmaatregelen voor ondernemers
Milieu-investeringsaftrek (MIA) / Vrije Afschrijving Milieu-investeringen (Vamil) voordelig vervangen van asbestdaken en andere fiscale voordelen voor ondernemers ter voorkoming van asbestemissie Demi: als je niet de sheet met andere asbestgerelateerde mia/vamil regelingen (zie suggestie voor extra sheet over asbestcontainer, Stofemissievrije denatureringsinstallatie voor asbesthoudend afval en/of asbesthoudende grond etc.) Dan is deze sheet overbodig. Mijn suggestie is om de andere extra regeling wel te noemen maar daar geen parate sheet van te maken. Dit om te benadrukken dat de overheid via verschillende wegen verantwoord omgaan met asbest stimuleert. De asbestdaken is daar slechts een van. >> Als het gaat om milieu en leefomgeving

20 MIA/Vamil vervanging asbest daken
Doel: Vervanging asbestdaken stimuleren Vereiste: Verwijdering volgens de regelgeving Doelgroep: Belastingplichtige ondernemers Code - A 9309 in de Milieulijst asbestinventarisatie, sloopvergunning, deskundige verwijderaar en gescheiden afvoer Mia/Vamil is een grote regeling over alles en nog wat. De vervanging asbestdaken is er een van. Voor andere Mia/Vamil regelingen gelden bovendien andere percentages (volgende 2 sheets). 20 >> Als het gaat om milieu en leefomgeving

21 Milieu-investeringsaftrek 2011 vervanging asbest daken
Kenmerken : Aftrek van winst voor belasting 27% in (was 30% in 2010) Netto voordeel o.a. afhankelijk van percentage IB Voorbeeld 0% MIA 27%MIA Winst bedrijf € € Investering € € MIA-aftrek € Belastingbaar bedrag € 33 % IB 52% IB € € € € Netto voordeel MIA € 8.910 € Demi: Goed om te weten dat de verlaging van het percentage van 30% naar 27% voor de MIA en van 100% naar 75% voor Vamil (volgende sheet) tijdelijk is (van 2011 – 2013). Door het verlagen van de percentages wordt een afbouwregeling van de Groenfinanciering bekostigd. Vanaf 2014 worden de percentages weer op het oorspronkelijke niveau gebracht. >> Als het gaat om milieu en leefomgeving

22 Vrije Afschrijving Milieu-investeringen 2011 vervanging asbest daken
Kenmerken : Tot 75% willekeurige afschrijving van bedrijfsmiddel (was 100% in 2010) Gemiddeld voordeel ongeveer 3% Demi: zie opmerking vorige sheet >> Als het gaat om milieu en leefomgeving

23 Welke kosten komen in aanmerking?
verwijderen van de asbesthoudende dakplaten de nieuw aan te schaffen niet-asbesthoudende dakplaten de montage van deze nieuwe dakplaten Niet in aanmerking komen: het afvoeren en storten van de asbesthoudende dakplaten het slopen van de stal, loods of schuur voor het bouwen van een nieuwe voorziening vervanging van asbestdaken door particulieren vervanging van asbestdaken in woningen >> Als het gaat om milieu en leefomgeving

24 MIA/Vamil verwijdering asbestdaken
Start regeling: april 2010 Maximum van € 40 / m2 netto dakoppervlak Op 28 februari 2011 was in totaal € 14,6 miljoen gemeld (778 meldingen) Eenvoudige aanvraag (Meldingsformulier) Melding binnen drie maanden nadat de koopovereenkomst is getekend Mogelijk te combineren met de Energie Investeringsaftrek (EIA) Voor meer info: Helpdesk - MIA\Vamil (088) op werkdagen van 8:30 uur tot 12:30 uur in het budget MIA en Vamil is geen onderverdeling gemaakt voor bepaalde onderwerpen. 14,6 miljoen aan investeringen komt neer op een budgetbeslag van ongeveer 1 miljoen op de MIA en een half miljoen op de Vamil, rekening houdend met een MIA-voordeel van 30% en een belastingtarief van 25%. Totaal budget in 2011: 101 miljoen euro beschikbaar voor MIA en 24 miljoen euro voor Vamil. In principe worden de regelingen niet meer gesloten wanneer de budgetten zijn uitgeput, maar kan overgebleven budget van voorgaande jaren worden aangesproken. Demi: neem hier info op over de mia/vamil helpdesk en eventueel de (belachelijk lange!) link naar de website >> Als het gaat om milieu en leefomgeving

25 Voorlichting 2011 >> Als het gaat om milieu en leefomgeving

26 Voorlichting 2011 NL kennisnetwerk Asbest Informatieproducten (flyer)
Ondersteunen van regionale voorlichtingsbijeenkomsten in 2011 Asbestwegwijzer Helpdesk Kenniscentrum InfoMil Infomil.nl/asbest >> Als het gaat om milieu en leefomgeving