Veronique Meuleman Dermatoloog HAOWL 26 maart 2013

Presentatie over: "Veronique Meuleman Dermatoloog HAOWL 26 maart 2013"— Transcript van de presentatie:

1 Veronique Meuleman Dermatoloog HAOWL 26 maart 2013
“eczeem” “Eczéma” (Fr.) “Ek-zein”: “overkoken, losbreken” (kunstmatig Grieks) Veronique Meuleman Dermatoloog HAOWL 26 maart 2013

2 “eczeem” Aandoening vooral van de epidermis Ontsteking Schilfering
Jeuk Polymorf: erytheem, vesikels, papels, seropapels, schilfering, lichenificatie,…

3 Indeling Etiologie: Atopisch eczeem/constitutioneel eczeem
Seborrheïsch eczeem Contacteczeem: allergisch, ortho-ergisch, irritatief Asteatotisch eczeem Stase-eczeem Nummulair eczeem

4 Indeling Voorkomen, kliniek: acuut: vesikels, erosies, nattend
subacuut chronisch: lichenificatie, zeer droog

5 Atopisch = constitutioneel eczeem
Chronisch recidiverende dermatose gekenmerkt door intense jeuk Er zijn 3 stadia: “infantile”, “childhood”, “adulthood” Typische kliniek, wisselend per stadium Erfelijk bepaald Wordt beschouwd als een immunologische aandoening Prevalentie is hoog, incidentie neemt toe 30% van de zuigelingen 10-20% van de schoolgaande kinderen atopie [abnormale plaatsing van orgaan] {na 1950} < grieks atopia [ongebruikelijkheid], van atopos [niet op zijn plaats, ongebruikelijk], van ontkennend a + topos [plaats]. Etymologiebank.nl

6 Intrinsieke factoren erfelijkheid Atopische dermatitis
Stress Hormonale factoren Voeding Infecties Allergie … erfelijkheid 1 ouder: 50% kans 2 ouders: 80% kans Atopische dermatitis Irritantia Seizoen, zon, pollutie Kledij, wasmiddelen Infecties: viraal, bacteriëel, schimmels Medicatie Extrinsieke factoren

7 Bolognia, Dermatology Third Ed.

8 Bolognia, Dermatology Third Ed.
SELECTED SUSCEPTIBILITY LOCI AND CANDIDATE GENES FOR ATOPIC DERMATITIS Chromosomal location Candidate gene(s) Defective protein(s) Genes encoding epidermal proteins 1q21 (epidermal differentiation complex) FLG Filaggrin (loss-of-function variants; see text) 5q31–q32 SPINK5 Serine protease inhibitor LETKI 11q13.5 (rs SNP) ? (synergistic interaction with FLG null mutations) 19q13 KLK7/SCCE Kallikrein-related peptidase 7/stratum corneum chymotryptic enzyme Genes encoding immunologic proteins 1q23 FCER1A High-affinity IgE receptor, α chain 4q32 TLR2 Toll-like receptor-2 4q34 IRF2 Interferon regulatory factor 2 5q31 IL4 Interleukin-4 IL5 Interleukin-5 IL12B Interleukin-12B IL13 Interleukin-13 GM-CSF Granulocyte–macrophage colony-stimulating factor CD14 Monocyte differentiation antigen CD14 8p23 DEFB1 β-defensin 1 11q13 GSTP1 Glutathione S-transferase P1 11q22 IL18 Interleukin-18 14q11 CMA1 Mast cell chymase 16p12 IL4R Interleukin-4 receptor, α subunit (gain-of-function polymorphisms) 17q11 CCL5/RANTES Chemokine (C-C motif) ligand 5/RANTES (gain-of-function polymorphisms in the promoter region) Bolognia, Dermatology Third Ed.

9 Bolognia, Dermatology Third Ed.

10

11

12 Kliniek van atopische dermatitis
Pityriasis alba

13 Papulosquameus eczeem

14 Keratosis pilaris Hyperlineariteit Cheilitis Lineaire excoriaties

15 “Dennie Morgan” plooi Orbitaal eczeem Diffuus papulosquameus eczeem

16 Head and neck dermatitis
Neurodermisatie Sparen van het “narcosekapje”

17 Juveniele plantaire dermatose

18 Eczema herpeticum Surinfectie met Staf. Aureus Eczema molluscatum

19 Management van atopische dermatitis
Uitleg geven aan patiënt en familie Ondersteunende maatregelen - hygiëne - kledij - emolliëntia - belang van onderhoudstherapie - belang van jeuk management Op zoek gaan naar uitlokkende factoren

20 Investigatie? - Tot IgE - Abs eosinofilie - RAST testen - priktesten
Bloedanalyse: - Tot IgE - Abs eosinofilie - RAST testen Allergietesten: - priktesten - patchtesten

21 Wat met voeding en atopische dermatitis?
Invloed van tyramine, histamine en kleurstoffen Kazen, varkensvlees, schaaldieren, aardbei, sinaasvruchten,chocolade, Alcohol, kruiden, tomaat, spinazie, boonsoorten, noten, yoghurt … Echte voedingsallergie Koemelk, wit van ei, pinda, soja, vis, granen Kruisreacties met pollen (vooral berkenpollen) …

22 Wat met stofallergie? Stofcontrole is zeker nuttig
Rechtstreekse invloed van huisstofmijt op de huid Duidelijke informatie meegeven!!

23 Ondersteunende maatregelen
Belang van emollientia “onderhoudszalf” Hygiëne: badolie Wasmiddelen: geen fosfaathoudende wasmiddelen, geen wasverzachter Kledij: katoen, niet te warm Warmte vermijden, zweten vermijden Barrièrecremes bij zwemmen …

24 Acute behandeling - antiseptische, niet irriterende zepen
Lokale steroiden - opgelet met basis (“droog met droog en nat met nat”) - opgelet met de sterkte - opgelet met de lokalisatie - opgelet met hoeveelheid en duur van applicatie Lokale immunomodulatoren: tacrolimus, pimecrolimus Surinfectie behandelen - fusidinezuur, mupirocine - antiseptische, niet irriterende zepen - zo nodig p.o. antibiotica (flucloxacilline, macroliden) - eczema herpeticum: aciclovir Jeukbestrijding - antihistaminica - lokale therapie

25 Oude term Europeese term TMF Zalf Hydrofobe zalf WV/vl paraf (70/30) Waterabsorb zalf Watervrije emulg zalf Hydrofiele zalf Macrogol 4000/400/aqua 25/55/10 Creme Lipofiele creme w/o Waterhoudende vaseline met sorb sesq (AVA) Waterhoudende vaseline mt glycerolmonostearaat Koelzalf/cold cream Hydrofiele creme o/w Cetomacrogolcreme Anionische hydrof creme Gel Hydrofiel caromeergel Pasta Lipofiele pasta Lipofiele pasta (LP) LP mt glycerolmonostear. Lp mt aardappelzetmeel Vaseline met ZnO Hydrofiele pasta Waterpasta

26 Nat met nat, droog met droog
acuut subacuut chronisch compressen hydrofiele creme lipofiele creme waterpasta zalf stijfselbad!

27 Lokalisatie Plooien: - zinkoxyde associëren
- opletten met surinfectie door schimmels/gisten - ev. doekjes leggen Gelaat: - opletten met sterkere steroiden - hydrocort acet 1%, clobetas but 0.05%, TCA 0.1% - TIMS Scalp: - galeniek: ung. emulsificans cum aqua Beeler basis (cave incompatibiliteiten) cetomacrogolcreme

28 Opgelet voor steroid rosacea en peri-orificiële dermatitis
ook bij “veilige steroiden”

29 Acute behandeling - Cyclosporine A
Systemische therapie: - orale steroiden (korte kuur: “couperen”) - Cyclosporine A - Head and neck dermatitis: orale azoles Lichttherapie: - UVB - UVA 1 - (PUVA)

30 Subacuut stadium Remissiefase Steroiden afbouwen
Combineren of alterneren met TIM’s Combineren met onderhoudszalven Jeukmanagement Remissiefase Onderhoudszalven Jeukmanagement

31 Seborrheisch eczeem Infantiele en volwassen vorm Voorkeursplaatsen:
Scalp Oren Centrofaciaal Bovenste deel van de romp Grote plooien Etiologische links met Seborrhee Abnormale sebumsamenstelling Commensale gist Malassezia Exacerbaties: Seizoen Alcohol Stress Zinkdeficiëntie uitsluiten

32 Seborrheïsch eczeem verband met Malassezia
Geen infectie Commensale flora Malassezia species - M. furfur - M. sympodialis - M. globosa - M. obtusa - M. restricta - M. slooffiae - (M. pachydermatis)

33 Kliniek

34

35 Infantiele vorm

36 “Seborrhiasis” Seborrheïsch eczeem Psoriasis inversa
Eerder onscherp begrensd Oranjerood erytheem Weinig geïnfiltreerd Vette pityriasiforme schilfering “Clues” op andere plaatsen Minder familiaal voorkomen Scherp begrensd Rozerood erytheem Duidelijk geïnfiltreerd Grove “mica” schilfering “Clues” op andere plaatsen Familiale anamnese Eventueel huidbiopt

37 Therapie Oorzakelijk: Symptomatisch Malassezia
Abnormaal talgkliergedrag Therapie Jeuk Schilfering Symptomatisch Erytheem

38 Therapie aanvalsbehandeling Recidieven zijn legio!!
onderhoudsbehandeling

39 Therapie talgkier Malassezia symptomatisch
Hormonaal (vrouwen): cyproterone acetaat Vitamine A derivaten: retinoiden 5 alpha reductase remmers: (dutasteride) Sebum elimineren

40 Antimycotica: Lokaal: Per os:azoles Ketoconazole Itraconazole
hydroxy-pyridones zinkpyrithione seleniumdisulfide salicylzuur piroctone olamine … Per os:azoles Ketoconazole Itraconazole Fluconazole

41 Therapie - symptomatisch
jeuk schilfers roodheid Per os: antihistaminicum Lokaal: teerderivaten crotamiton biozwaveloplossing piroctone olamine zinkpyrithione … salicylzuur teerderivaten zinkpyrithione Biozwaveloplossing azoles calcipotriol steroiden teerderivaten azoles calcipotriol

42 “Dyshidrose” Etiologie: Speciale vormen: atopische diathese pompholyx
‘ide’ reactie: mykide, bacteride contact allergie idiopathisch roken pompholyx dyshidrosis lamellosa sicca

43 Nummulair eczeem Nummulaire dermatitis, microbiële dermatitis/coccogeen eczeem, discoide dermatitis 50-70 jaar oud, mannen>vrouwen muntstuk grote eczeemplekken met gele crustae sterk jeukend chronisch recidiverend verloop onduidelijke etiologie DD: mycose, psoriasis, atopisch eczeem, asteatotisch eczeem, lymfoom, contact allergie, “parapsoriasis”,…

44 Stase-eczeem Te onderscheiden van dermo-epidermitis door stase
Compressietherapie! Vaak associatie aan contactdermatitis zeker als ook ulcera cruris Zo beperkte letsels en geen therapeutische respons ook denken aan: - basalioom - spinocellulair Ca - amelanotisch MM

45 Asteatotisch eczeem Dermatitis sicca Winter itch Eczéma cracquelé

46 Handeczeem ortho-ergisch contactallergie atopie mykide reactie
- Mycologisch onderzoek: voeten! Patchtesten (biopt)

47 What’s new in contact dermatitis?
Nikkel: - 1/3 van de Apple computers bevat grote hoeveelheden nikkel (lap top, muis) - coins! 1 en 2 Euro zitten er vol van Isocyanaten: - juwelen - verf (poly-urethaan) - heat exchangers Acrylaten: - kunstnagels (zetters en dragers) - verven Handschoenen: - additieven in latexvrije handschoenen - nieuwe allergenen in elastomeren, vinyl, PVC, etc - antibacterials (ook zonder poeder!) quaternium

48 What’s new in contact dermatitis?
Biocides are everywhere! Isothiazolinones are everywhere! - cosmetica - wasmiddelen en wasverzachters - poetsproducten airborn contact derm. - WCpapier en vochtige doekjes - strijkwaters  airborn! - verven en lijmen!  airborn! - radiotoren  mechanici! - zepen op het werk - “sanitized” matrassen, beschermers etc. - water in waterbed! Limoneen, linalool: zelfs in ‘hypo-allergene’ topica!

49 What’s new in contact dermatitis?
Testreeksen jaarlijks aanpassen!!! Gespecialiseerde reeksen (beroepen) Eigen materiaal! Medicatie: - testen kan zinvol zijn doch dan op delen van de huid waar de eruptie zat - benzodiazepines zijn altijd de moeite waard om te testen - corticoid aerosols!  airborn reacties budesonide “connubial” reacties

50 Differentiëel diagnose van “eczeem”
atypische lokalisatie randactiviteit parakeratotische schilfering therapeutische respons psoriasis mycose cutaan lymfoom scabies …

51 Eczeem? Psoriasis? Mycologisch onderzoek Mycose? Biopt Schoenallergie?
Patchtesten

52 Cutaan T-cel lymfoom

53 Psoriasis

54 Pityriasis rubra pilaris
Pityriasis rosea

55 Ichtyosis vulgaris Netherton syndroom Ichtyosis linearis circumflexa

56 Ziekte van Darier Dyskeratosis follicularis

57 “Eczeemplekken” op onderbenen

58 Tinea incognito/a Vrouw, 43 jaar oud
Meldt zich via de huisarts voor allergietest Werkt in witloofteelt RMO: hyphae K: Tr. rubrum APO: mycose AT: negatief Tinea incognito/a

59

60

61 Tinea incognito

62 Eczeem?

63 Dank u voor uw aandacht