Fysiologie Mens Geregeld leven Birgitte van Rens

Presentatie over: "Fysiologie Mens Geregeld leven Birgitte van Rens"— Transcript van de presentatie:

1 Fysiologie Mens Geregeld leven Birgitte van Rens
(niet op vrijdag) Martha van Schaik

2 1) Circulatie Gaswisseling 2) Osmoregulatie Excretie 3) Immuunsysteem 5) zenuwstelsel 4) voeding endocrinologie 6) zintuigen

3 Informatie cursus Details cursus: Sharepoint Te behandelen stof
Selectie uit hoofdstukken 41-45 en 48-50 NB: onderwerpen uit cursus Dieren: worden niet meer uitgebreid behandeld ! Beoordeling Theorie Toets, 50% Practicum Voldoende, Verplichte aanw. Complexe opdracht Verslag, 50%

4 Informatie cursus Complexe opdracht Inhoudelijke verdieping in vak
Zie sharepoint ! Inhoudelijke verdieping in vak Keuze uit verschillende onderwerpen Bronnenstudie Omvang 15 – 20 kantjes Niveau: Campbell In groepje: 2 – 3 personen Presentatie tijdens laatste bijeenkomst

5 Informatie cursus Inleveren Complexe opdracht: lesweek 6
Logboek practica: lesweek 7 Tijdens college

6 O2 opname uit en CO2 afgifte aan de omgeving
Circulatie Zenuwstelsel / Hersenen Reeds een deel behandeld bij Dieren en Marathon. Axolottl, volwassen dier dat in het ‘larvale stadium’ is lijken te blijven hangen. Uitwendige kieuwen tbv gaswisseling. Kieuwen rood: bloedvaatjes zeer dicht aan het oppervlak tbv uitwisseling gassen. Gaswisseling (O2 en CO2 uitwisseling) en transportstelsel vaak zeer nauw met elkaar verweven. O2 en CO2 uitwisseling O2 opname uit en CO2 afgifte aan de omgeving Gaswisseling

7 Circulatie-systeem Diffusie Eencelligen opname O2 en voedingsstoffen
afstand oppervlak afgifte CO2 en afvalstoffen Meercelligen diffusie niet meer toereikend Oplossing Circulatie-systeem Verbinden organen die gas uitwisselen organen die nutrienten absorberen organen die afvalst uitscheiden met andere lichaamscellen

8 Circulatie Circulatiesysteem
vloeistof, onderling verbonden buizen, pomp Gesloten bloed in vaten interstitiële vloeistof cellen kost relatief veel energie relatief hoge bloeddruk; effectieve aflevering O2 en nutriënten bloed over verschillende organen te verdelen ‘specialisatie’ (onderscheid bloed, interstitiële vloeistof) open: hemolymfe = interstitiële vloeistof

9 Circulatie Mens: Gesloten bloedvaatsysteem mens: dubbele bloedsomloop
Hart Arteriën Arteriolen Capillairen Venulen Venen (Poortaders: bloed tussen twee capillairstystemen, bv leverpoortader) Atrium = boezem, ontvangt bloed Ventrikel = kamer, pompt bloed weg mens: dubbele bloedsomloop (gaswisselingsorgaan, systemisch)

10 Dubbele bloedsomloop Circulatie systeem mens Dubbele bloedsomloop
omloop voor gaswisselingsorgaan systemische bloedsomloop (lichaam) Dubbele bloedsomloop

11 Arteriolen (Kleine slagaders)
Bloedvaten Arteriën (Slagaders) Vergelijk kenmerken ! bouw weefsels, hoeveelheid kleppen ja/nee bloedstroom richting zuurstof arm/rijk uitwisseling ja/nee specifieke functie Arteriolen (Kleine slagaders) Capillairen (Haarvaten) Venulen (Kleine aders) Venen (Aders)

12 Bouw bloedvaten Arterie Vene SEM 100 µm Endotheel Glad spierw.
bouw weefsels, hoeveelheid kleppen ja/nee bloedstroom richting zuurstof arm/rijk uitwisseling ja/nee specifieke functie Bouw bloedvaten Arterie Vene SEM 100 µm Endotheel Glad spierw. Bindweefsel Capillair Basaalmembraan spierw Klep Arteriole Venule Rode bloedcel 15 µm LM

13 AV klep; atrioventriculaire klep
Fig Systole = contractie Diastole = ontspannen Hart mens Halvemaanvormige kleppen gesloten AV kleppen open 0.4 sec 1 Atrial and ventricular diastole AV klep; atrioventriculaire klep Wat maakt het geluid van de hartslag?

14 AV klep; atrioventriculaire klep
Fig Systole = contractie Diastole = ontspannen Hart mens 2 Atrium: systole; ventriculum: diastole Halvemaanvormige kleppen gesloten 0.1 sec AV kleppen open 0.4 sec 1 Atrial and ventricular diastole AV klep; atrioventriculaire klep

15 AV klep; atrioventriculaire klep
Fig Systole = contractie Diastole = ontspannen Hart mens 2 Atrium: systole; ventriculum: diastole Halvemaanvormige kleppen gesloten 0.1 sec Semilunar kleppen open AV kleppen open 0.4 sec 0.3 sec Geluid hartslag: 1e is sluiten van de AV kleppen na de atrium systole. 2e is sluiten van de halvemaanvormige kleppen na ventriculum systole. 1 Atrial and ventricular diastole AV kleppen gesloten 3 Ventricum: systole atrium: diastole AV klep; atrioventriculaire klep

16 1) Ontspannen atrium en ventrikel
Hart mens Systole = contractie Diastole = ontspannen Hartslagritme 1) Ontspannen atrium en ventrikel bloed v venen in atrium en via AV klep naar ventrikel 2) Korte contractie atrium (0.1 sec) overblijvend bloed v atrium naar ventrikel 3) Contractie ventrikel bloed v ventrikel door semi-maanvormige kleppen naar slagaders Atrium = boezem Ventrikel = kamer AV klep; atrioventriculaire klep Hartruis: klep sluit niet volledig

17 Atrium = boezem Ventrikel = kamer
Hart mens Systole = contractie Diastole = ontspannen Atrium = boezem Ventrikel = kamer AV klep; atrioventriculaire klep Hartruis: klep sluit niet volledig

18 Regulatie hartslagritme: pacemaker
Fig Hart mens 1 Pacemaker generates wave of signals to contract. 2 Signals are delayed at AV node. 3 Signals pass to heart apex. 4 Signals spread throughout ventricles. AV node SA node (pacemaker) Bundle branches Purkinje fibers Heart apex ECG Regulatie hartslagritme: pacemaker

19 Regulatie hartslagritme: pacemaker
Hart mens Regulatie hartslagritme: pacemaker Pacemaker (sinoatriale knoop: SA knoop: wand R-atrium) cluster autoritmische cellen; genereert electrische impulsen (contractie en ontspannen zonder sturing zenuwstelsel) genereert electrische impulsen via gap junctions naar atria: contractie atria naar atrioventriculaire knoop: vertraging 0.1 sec Hormonen. Bijvoorbeeld adrenaline (epinephrine) en noradrenaline (norepinephrine). NB de hartspiercellen zelf worden ook beinvloed door sympatische (krachtige contracties) en parasympatische impulsen (minder krachtige contracties). verspreiding langs ventrikels: contractie ventrikels De stroompjes geleiden via lichaamsvloeistoffen naar de huid: ECG te maken Tempo Pacemaker oiv: parasympatische, sympatische zenuwen; temperatuur; hormonen

20 Fysische eigenschappen hart
Cardiac output ml bloed/min gepompt door ventrikel hartslagfrequentie x hartslagvolume hartslagfrequentie = hartslagvolume = # slagen / minuut ml bloed / contractie (bv 72 slagen/min, 70 ml/contractie: ca 5 liter per minuut) Bloeddruk druk die bloed uitoefent op vaatwand bloed stroomt van hoge naar lage druk Contractie: het bloed komt sneller de arterien in dan dat het er uitkan; uitrekken vaatwanden. systolische druk tijdens systole ventrikel (contractie) elastische wanden arteriën rekken uit onder druk diastole druk tijdens ontspannen ventrikels elastische wanden arteriën klappen terug bloed blijft stromen omdat arteriën continu onder druk blijven

21 Fysische eigenschappen
bloedvaten 5,000 4,000 3,000 2,000 1,000 50 40 30 20 10 120 80 100 60 Area (cm2) Velocity (cm/sec) Pressure (mm Hg) Aorta Arteries Arterioles Capillaries Venules Veins Venae cavae Diastolic pressure Systolic (Uitwisselings)oppervlak Stroomsnelheid normaal: Ø↓, stroomsnelheid ↑ totale Ø >arteriolen, snelheid ↓ ↓ Bloeddruk capillairen kleine Ø hoge weerstand, druk in venen laag

22 transport bloed in venen
richting bloedstroom in vene (richting hart) Klep (open) Skelet spier Klep (gesloten) lichaamsbewegingen (glad spierw. langs wand) kleppen verandering druk borstholte, tijdens ademhaling

23 Contractie hart: het bloed komt sneller de arteriën in,
dan dat het er uitkan Perifere weerstand weerstand die de arteriolen bieden Vasodilatie Ø arteriole ↑, snelheid ↓, bloeddruk in arterie ↓ Vasoconstrictie contractie gladde spiercellen arteriolen, Ø ↓, snelheid ↑, bloeddruk ↑ Samenspel perifere weerstand en cardiac output endotheline; inductie vasoconstrictie NO; inductie vasodilatatie bv sporten: in spieren vasodilatie & hogere hartslag; cardiac output hoger, dus geen bloeddrukverandering Bloeddruk moet perifere weerstand ‘overwinnen’ moet bloed hoger dan het hart krijgen

24 lang niet altijd tot maximale capaciteit gevuld
Capillairen Capillairen lang niet altijd tot maximale capaciteit gevuld brein, hart, nieren, lever meestal wel verdeling bloed afhankelijk van waar meest nodig bv na maaltijd naar spijsverteringsstelsel geen gladde spieren regulatie ‘flow’, stroming: contractie gladde spieren arteriole, Ø↓ , minder naar capillair pre-capillaire sphincters ringetjes gladde spiercellen aan begin netwerk zenuwpulsen hormonen locale chemische signalen (bv histamine)

25 pre-capillaire sphincters
Fig Precapillary sphincters Thoroughfare channel Arteriole Capillaries Venule (a) Sphincters relaxed (b) Sphincters contracted verbindings’kanalen’ ! pre-capillaire sphincters

26 Capillairen Capillairen / haarvaten Uitwisseling stoffen tussen bloed en interstitiële vloeistof Diffusie passief: concentraties Exocytose en endocytose actief Via spleetjes tussen endotheelcellen passief: bloeddruk eiwitten, bloedcellen kunnen daar niet doorheen! (vocht, O2, CO2) Bloeddruk varieert in capillairen Osmotische druk is constant in capillairen (b.v. door albumine)

27 Bloeddruk neigt bloed uit vaten te drukken Proteinen in bloed
Body tissue Capillary INTERSTITIAL FLUID Net fluid movement out Direction of blood flow movement in Blood pressure Inward flow Outward flow Osmotic pressure Arterial end of capillary Venous end Pressure Bloeddruk neigt bloed uit vaten te drukken Proteinen in bloed neigen vloeistof terug te trekken in capillair osmotische druk ca 85% van al het bloed dat capillairen verlaat komt weer terug tgv osmotische druk

28 Circulatie lymfesysteem Per dag ca 4 ltr ‘verlies’ van vocht
Verlies aan proteinen via lymfesysteem weer terug naar bloedcirculatie (aan basis nek) netwerk van fijne vaatjes tussen het capillaire netwerk: via diffusie samenstelling lymfe~interstitiële vloeistof Transport lymfevaten kleppen contractie gladde spieren wand contractie skeletspieren vgl transport in venen (onderdruk bij inademen ‘trekt’ bloed de venen in) Lymfeknopen afweer, filteren lymfevloeistof

29 1 2 3 4 Interstitial fluid bathing the tissues, along with the white blood cells in it, continually enters lymphatic capillaries. Fluid inside the lymphatic capillaries, called lymph, flows through lymphatic vessels throughout the body. Within lymph nodes, microbes and foreign particles present in the circulating lymph encounter macro- phages, dendritic cells, and lymphocytes, which carry out various defensive actions. Lymphatic vessels return lymph to the blood via two large ducts that drain into veins near the shoulders. Adenoid Tonsil Lymph nodes Spleen Peyer’s patches (small intestine) Appendix Lymphatic vessels node Masses of lymphocytes and macrophages Tissue cells vessel Blood capillary Interstitial fluid

30 Circulatie Samenstelling bloed Plasma Fig 42.15! Samenstelling bloed
vloeibare matrix van bloed water (90%) bloedelectrolyten (ionen) osm waarde, pH bufferen, regulatie membr permeabiliteit eiwitten afweer, stolling, viscositeit te transporteren stoffen voedingsst, afvalst, O2, CO2, hormonen Fig 42.15! Samenstelling bloed Rode bloedcellen, Erythrocyten Witte bloedcellen, Leucocyten Plasma Bloedplaatjes

31 Samenstelling bloed Bloedcellen Erythrocyten Leukocyten Bloedplaatjes
geen kern (zoogdieren) geen mitochondriën (anaerobe metabolismen) O2 transport (hemoglobine, Hb: 250x106 per ery) Leukocyten lymfocyten (T en B cellen) fagocyten (monocyten, eosinofielen, neutrofielen, basofielen) Bloedplaatjes cytoplasmatische fragmenten van beenmergcellen geen kern 2-3 µm doorsnede structurele en moleculaire functies bij stolling

32 Circulatie Bloedstolling Beschadiging endotheel:
eiwitten die bloedplaatjes aantrekken Collageen vezels Platelet plug Plaatjes geven chemicaliën af die naburige plaatjes plakkerig maken

33 Circulatie Bloedstolling Beschadiging endotheel:
eiwitten die bloedplaatjes aantrekken Collageen vezels Platelet plug Plaatjes geven chemicaliën af die naburige plaatjes plakkerig maken Ernstige beschadiging: Stollingsfactoren van Plaatjes Beschadigde cellen Plasma (oa calcium, vitamine K) Bij ernstige beschadiging, naast “platelet-plug” ook nog fibrine-klontering

34 Circulatie Bloedstolling Beschadiging endotheel:
eiwitten die bloedplaatjes aantrekken Collageen vezels Platelet plug Plaatjes geven chemicaliën af die naburige plaatjes plakkerig maken Ernstige beschadiging: Stollingsfactoren van Plaatjes Beschadigde cellen Plasma (oa calcium, vitamine K) Protrombine Thrombine

35 Circulatie Bloedstolling Beschadiging endotheel:
eiwitten die bloedplaatjes aantrekken Rode bloedcel Collageen vezels Platelet plug Fibrine clot Plaatjes geven chemicaliën af die naburige plaatjes plakkerig maken Ernstige beschadiging: Stollingsfactoren van Plaatjes Beschadigde cellen Plasma (oa calcium, vitamine K) Protrombine Thrombine Fibrinogeen Fibrine 5 µm

36 Stamcellen (in beenmerg) Lymphoide stamcellen Myeloide stamcellen
Fig Stamcellen (in beenmerg) Lymphoide stamcellen Myeloide stamcellen Lymphocyten B cellen T cellen Erythrocyten Neutrofielen Bloed plaatjes Eosinofielen Monocyten Basofielen

37 afbraak (fagocytose) in lever en milt
Erythrocyten Erythrocyten Rode bloedcellen levensduur: ca 3-4 mnd afbraak (fagocytose) in lever en milt aanmaak rode beenmerg o.i.v. negatief feedback systeem lage conc O2, nier produceert EPO; productie ery’s ↑ hoge conc O2, EPO ↓ ; productie ery’s ↓ EPO erythropoietine

38 Hart- en vaatziekten Atherosclerose Hartaanval oorzaak vaak
accumulatie van vet, verharding arteriewand, schade of infectie: ruwe binnenkant arterie; ontsteking; ophopen leukocyten en vetten, cholesterol; groei ophoping; plaque; incorporatie bindweefsel en cholesterol; dikke stijve arterie-wanden; toename obstructie & weerstand, bloedstroom↓ Hartaanval blokkeren kransslagaders: schade hartspierweefsel oorzaak vaak stolsel, thrombus Beroerte O2 tekort hersenen: beschadiging zenuwweefsel Hoge bloeddruk systolisch >140 mmHg, diastolisch > 90 mmHg endotheelbeschadiging, plaque risico op hartaanval, beroerten

39 Cholesterol LDL (low density lipoprotein) ‘bad cholesterol’ HDL (high density lipoprotein) ‘good cholesterol’ vermindert depositie cholesterol beweging LDL/HDL ratio ↓ statine LDL↓ aspirine remt ontsteking; vermindert risico hartaanval

40 Fig Circulatie

41 O2 opname uit en CO2 afgifte aan de omgeving
Gaswisseling O2 en CO2 uitwisseling O2 opname uit en CO2 afgifte aan de omgeving

42 Cellulaire respiratie
Rol van gaswisseling Organisme Cel Transportsysteem Cellulaire respiratie ATP Energie-rijke moleculen uit voedsel Respiratie- oppervlak Respiratie-medium O2 CO2 diffusie vochtig groot opp “dun” (lucht of water) interstitiële vloeistof

43 Gaswisseling Een gasmengsel oefent een bepaalde druk uit (bv luchtdruk) Partiële druk druk dat één bepaald gas van dat gasmengsel uitoefent Zeeniveau atmosferische druk 760 mmHg relatieve conc zuurstof 21% O2 Partiële druk, PO = 0.21 x = 160 mmHg Een gasmengsel oefent een bepaalde druk uit Diffusie gas: van hoge naar lagere partiële druk!

44 Gaswisseling Gaswisseling mens
Diffusie gas: van hoge naar lagere partiële druk! Longen, bloed, weefsels PO2 en PCO2 variëren op de verschillende plaatsen PO2 bloed longen < PO2 longblaasjes O2 naar bloed PCO2 bloed longen > PCO2 longblaasjes Een gasmengsel oefent een bepaalde druk uit. Als PO2 longblaasjes > PO2 bloed longen, dan ook [O2] longblaasjes > bloed. Als PO2>PCO2, wil dit niet automatisch zeggen dat [O2] ook > [CO2] !! CO2 naar longblaasjes diffusie opgeloste stoffen via concentratie-gradiënt diffusie gassen via druk-gradiënt

45 Long Weefsel Alveolus PO2 = 100 mm Hg PO2 = 40 PO2 = 100 Circulatory
system Body tissue PO2 ≤ 40 mm Hg PCO2 ≥ 46 mm Hg PCO2 = 46 PCO2 = 40 PCO2 = 40 mm Hg (b) Carbon dioxide (a) Zuurstof Long Weefsel cellulaire respiratie verbruikt O2

46 Alveolus PO2 = 100 mm Hg PO2 = 40 PO2 = 100 Circulatory system Body tissue PO2 ≤ 40 mm Hg PCO2 ≥ 46 mm Hg PCO2 = 46 PCO2 = 40 PCO2 = 40 mm Hg (b) CO2 (a) Oxygen cellulaire respiratie verbruikt O2 cellulaire produceert CO2

47 Gaswisseling O2 transport O2 transport Rode bloedcellen (erythrocyten)
Hemoblobine (Hb) respiratiepigment 250x106 per ery 4 subunits, elk met een ijzeratoom ijzer bindt O2: 4 O2 per hemoglobine 1e binding verandert vorm hemoglobine, verhoogt affiniteit voor de 2e, 3e en 4e O2 1e O2 er af, verandert vorm hemoglobine, verlaagt affiniteit voor 2e, 3e en 4e O2 Myoglobine; opslag O2 in spieren

48 O2 transport Hb + 4O2 ↔ Hb(O2)4 Bloedarmoede? Heme groep ijzeratoom
O2 binden in longen O2 loslaten In weefsel Polypeptide keten O2 Hb + 4O2 ↔ Hb(O2)4 Bloedarmoede?

49 Relatie Hb dissociatie met PO2 bij pH 7.4
Fig a O2 transport 100 O2 afgifte aan weefsels rust 80 O2 afgifte aan weefsels tijdens activiteit O2 verzadiging v Hb (%) 60 40 20 20 40 60 80 100 Weefsels activiteit Weefsels rust Longen Zuurstofspanning PO2 (mm Hg) Relatie Hb dissociatie met PO2 bij pH 7.4

50 Effect pH op hemoglobin dissociatie
O2 transport Fig b [CO2] ↑ dan pH ↓ 100 pH 7.4 80 pH 7.2 Hemoglobin houdt minder O2 vast bij lagere pH (hogere CO2 – concentratie, d.w.z. lagere pH) 60 O2 saturation of hemoglobin (%) Bohr effect 40 20 Bij hoge activiteit, pH bloed iets lager, waardoor Hb makkelijker O2 afstaat. 20 40 60 80 100 Weefsels rust PO2 (mm Hg) Effect pH op hemoglobin dissociatie

51 Gaswisseling CO2 transport CO2 transport 7% CO2 in oplossing in plasma
[CO2] ↑ dan pH ↓ CO2 transport 7% CO2 in oplossing in plasma 23% bindt aan Hb polypeptideketens 70% in bloed als bicarbonaationen (HCO3-) CO2 diffundeert via bloedplasma naar erythrocyt in erythrocyt reactie met water: CO2 + H2O H2CO3 HCO3-+ H+ Een gasmengsel oefent een bepaalde druk uit plasma carbonic anhydrase bindt aan Hb en andere proteinen Longen: diffusie, waardoor [CO2] ↓ [CO2] ↓ , omzetting HCO3- naar CO2; verdere diffusie

52 7% CO2 in plasma ca 23% van CO2: Hb ca 70% van CO2: lost
Fig a Lichaamsweefsel CO2 transport CO2 transport uit weefsel CO2 productie Interstitiele vloeistof CO2 7% CO2 in plasma Plasma in capillair CO2 Wand capillair CO2 H2O ca 23% van CO2: Hb ca 70% van CO2: lost op in water van ery: Rode bloed cel Hemoglobin neemt CO2 and H+ op H2CO3 Hb Carbonic acid CO2 + H2O↔ H2CO3 ↔ HCO3- HCO3– Bicarbonaat + H+ HCO3– plasma Naar longen

53 plasma CO2 + H2O↔ H2CO3 ↔ HCO3- In long CO2 weg (uitademen),
Fig b CO2 transport CO2 transport naar longen HCO3– HCO3– + H+ Hemoglobin geeft CO2 and H+ af H2CO3 Hb H2O CO2 Plasma within lung capillary plasma CO2 CO2 CO2 + H2O↔ H2CO3 ↔ HCO3- CO2 In long CO2 weg (uitademen), reactie verloopt naar links Alveolar ruimte in long

54 Some CO2 is picked up and transported by hemoglobin.
CO2 transport Tissue cell CO2 Interstitial fluid CO2 produced CO2 transport from tissues Blood plasma within capillary Capillary wall H2O Red blood cell Hb Carbonic acid H2CO3 HCO3– H+ + Bicarbonate Hemoglobin picks up CO2 and H+ Hemoglobin releases CO2 and H+ CO2 transport to lungs Alveolar space in lung 2 1 3 4 5 6 7 8 9 10 11 To lungs Carbon dioxide produced by body tissues diffuses into the interstitial fluid and the plasma. Over 90% of the CO2 diffuses into red blood cells, leaving only 7% in the plasma as dissolved CO2. Some CO2 is picked up and transported by hemoglobin. However, most CO2 reacts with water in red blood cells, forming carbonic acid (H2CO3), a reaction catalyzed by carbonic anhydrase contained within red blood cells. Carbonic acid dissociates into a biocarbonate ion (HCO3–) and a hydrogen ion (H+). Hemoglobin binds most of the H+ from H2CO3 preventing the H+ from acidifying the blood and thus preventing the Bohr shift. CO2 diffuses into the alveolar space, from which it is expelled during exhalation. The reduction of CO2 concentration in the plasma drives the breakdown of H2CO3 Into CO2 and water in the red blood cells (see step 9), a reversal of the reaction that occurs in the tissues (see step 4). Most of the HCO3– diffuses into the plasma where it is carried in the bloodstream to the lungs. In the lungs, HCO3– diffuses from the plasma in red blood cells, combining with H+ released from hemoglobin and forming H2CO3. Carbonic acid is converted back into CO2 and water. CO2 formed from H2CO3 is unloaded from hemoglobin and diffuses into the interstitial fluid.

55 Respiratie ventilatie zoogdieren
Lung Diaphragm Air inhaled Rib cage expands as rib muscles contract Rib cage gets smaller as relax exhaled UITADEMEN Diafragma ontspant (naar boven) INADEMEN Diafragma contractie (naar beneden) Lucht in en uit; twee verschillende richtingen in longen menging verse en verbruikte lucht

56 Respiratie Longen Ventilatie longen zoogdieren
‘negative pressure breathing’ borstholte actief vergroten (ribben, middenrif) onderdruk trekt lucht in de longen uitademing: passief, ontspannen spieren, volume holte kleiner Surfactanten: fosfolipiden en eiwitten

57 medulla: indicator CO2 bloed
ademhalings controle centra Cerebrospinale vloeistof Pons Medulla oblongata Carotid arteries Aorta Middenrif Rib spieren Regulatie ademhaling gecoördineerd met bloedcirculatie metabole vraag ademhalingscontrolecentra: Medulla ritme Pons tempo pH omringend weefsel medulla: indicator CO2 bloed Regulatie ademhaling afhankelijk van concentratie CO2. Alleen als de concentratie zuurstof ineens heel laag is (bijvoorbeeld op grote hoogten), geven O2 sensoren in de aorta en halsslagaders signalen door aan de ademhalingscontrolecentra, die ervoor zorgen dat ademhalingsfrequentie omhoog gaat. activiteit ↑ , CO2↑ , H+↑ , pH↓ ademhalingsdiepte ↑ ademhalingsfrequentie ↑ cardiac output ↑ O2 sensors aorta en halsslagader

58 Informatie cursus Complexe opdracht Inhoudelijke verdieping in vak
Keuze uit verschillende onderwerpen Bronnenstudie Omvang 15 – 20 kantjes Niveau: Campbell In groepje: 2 – 3 personen Presentatie tijdens laatste bijeenkomst

59

60 Respiratie Longen Longen
Ingevouwen lichaamsoppervlak (ter voorkoming van uitdroging) Locaal respiratie-orgaan niet in direct contact met elke cel: circulatiesysteem nodig! Landdieren (muv insecten) Grootte en complexiteit gecorreleerd aan metabolisme Zoogdieren Glottis Larynx Trachea Bronchus Bronchiole Alveolus Surfactanten: fosfolipiden en eiwitten Totaal oppervlak alveoli: 100 m2 O2 lost op in het laagje vloeistof dat een alveolus bekleedt Surfactanten secreties op het oppervlak van alveoli ter voorkomen inklappen; behoud oppervlaktespanning

61 Circulatie systeem mens Capillairen hoofd en armen O2 afgifte
CO2 opname vena cava superior 7 Longslag- ader Capillairen rechter long linker long Aorta 9 O2 opname CO2 afgifte 3 O2 opname CO2 afgifte 2 3 4 11 L atrium R atrium Longader Longader 5 1 L ventrikel R ventrikel 10 vena cava Inferior Aorta Capillairen abdominal (buik) organen en benen Circulatie systeem mens O2 afgifte CO2 opname 8

62 Hart mens Aorta Longslagader Rechter atrium: Linker atrium: Halve maan
rel. dunne wand Linker atrium: rel. dunne wand Halve maan vormige klep: open bij contractie Halve maan vormige klep: open bij contractie Atrioventriculaire klep: dicht bij contractie Atrioventriculaire klep: dicht bij contractie Hart mens Linker ventrikel dikste wand Rechter ventrikel rel dikke wand

63 Hart mens Aorta Longslagader Rechter atrium: Linker atrium: Halve maan
rel. dunne wand Linker atrium: rel. dunne wand Halve maan vormige klep: open bij contractie Halve maan vormige klep: open bij contractie Atrioventriculaire klep: dicht bij contractie Atrioventriculaire klep: dicht bij contractie Hart mens Linker ventrikel dikste wand Rechter ventrikel rel dikke wand

64 Bloeddrukmeting (1) Artery

65 Bloeddrukmeting (2) Pressure in cuff above120
Artery Rubber cuff inflated with air Artery closed 120 Pressure in cuff above120

66 Bloeddrukmeting (3) Pressure in cuff above120
Artery Rubber cuff inflated with air Artery closed 120 Pressure in cuff above120 Pressure in cuff below 120 Sounds audible in stethoscope

67 Bloeddrukmeting (4) Blood pressure Reading: 120/170
Artery Rubber cuff inflated with air Artery closed 120 70 Pressure in cuff above120 Pressure in cuff below 120 Pressure in cuff below 70 Sounds audible in stethoscope Sounds stop Blood pressure Reading: 120/170

68 Uitwisselingsoppervlak ademhalingsgassen (O2 en CO2)
Omgeving (zuurstofbron) Lucht 21% O2 Water veel lager O2 % (afh van temp, conc zout) Longen Uitwisselingsoppervlak ademhalingsgassen (O2 en CO2) groot oppervlak korte afstand vochtig (plasmamembr moet in contact staan met vocht) Wet van Fick: diffusiesnelheid = K x (C1-C2) x opp L K = diffusieconstante C1-C2 = concentratieverschil opp = uitwisselingsoppervlak L = te overbruggen afstand