Hoe ook kansarmen talenten hebben … Het verhaal van BS De Suikerspin

Presentatie over: "Hoe ook kansarmen talenten hebben … Het verhaal van BS De Suikerspin"— Transcript van de presentatie:

1 Hoe ook kansarmen talenten hebben … Het verhaal van BS De Suikerspin
Talentendag Malle Woensdag, 16 oktober 2013 Dieter Rodeyns

2 1. Het leven zoals het is … De Suikerspin
Huiselijk geweld Het verhaal van Yunus Gebrek aan liefde Ontwrichte thuissituatie Huiswerkproblemen Dakloos Financiële problemen

3 ‘Grimde’: kansarme buurt
1. Het leven zoals het is … ‘Grimde’: kansarme buurt

4 ‘Grimde’: kansarme buurt
2. Het leven zoals het is … ‘Grimde’: kansarme buurt

5 Doorstroom-woningen OCMW
2. Het leven zoals het is … Beschutte werkplaats Doorstroom-woningen OCMW

6 2. Dagdagelijkse kansarmoede
Ruzie aan de schoolpoort Dialect Werkloosheid en ziekte Gebroken families Lege brooddoos Te laat komen op school

7 2. Dagdagelijkse kansarmoede
Mama heeft geen geld … Gebrekkige hygiëne Onbetaalde facturen Taalbarrière Moeilijk gedrag door opvoedings-problematiek Kinderen zorgen voor kinderen

8 3. Situering van de school in cijfers
Basisschool De Suikerspin heeft heel wat kansarme leerlingen. Laten we dit even verduidelijken met wat cijfermateriaal. Teldag: 1 februari 2013 Kleuteronderwijs: 104 leerlingen, 139 lestijden, 33 SES-lestijden % op basis van vorig schooljaar Aantal leerlingen Lestijden per leerling Aantal lestijden Opleidingsniveau moeder 62 0,26710 16,5602 Thuistaal niet Nederlands 37 0,29116 10,77292 Schooltoelage 45,95 % 47,788 0,11917 5,694896 SES-lestijden kleuteronderwijs 33

9 3. Situering van de school in cijfers
Teldag: 1 februari 2013 Lager onderwijs: 118 leerlingen, 154 lestijden, 31 SES-lestijden % op basis van vorig schooljaar Aantal leerlingen Lestijden per leerling Aantal lestijden Opleidingsniveau moeder 56 0,26710 14,9576 Thuistaal niet Nederlands 33 0,29116 9,60828 Schooltoelage 45,95 % 54,221 0,11917 6, SES-lestijden lager onderwijs 31

10 3. Wat hebben kansarme kinderen nodig?
1. Zorg voor een warme school De school moet voor kansarme kinderen een ‘warm nest’ zijn. Vaak missen ze thuis liefde en geborgenheid. Pas wanneer een kind dat warme nest ervaart, is het in staat zijn talenten te ontwikkelen. 2. Stel een vast en bekwaam zorgteam samen Ken alle zorguren toe aan een beperkt aantal mensen. Zo krijgen de ‘zorgverantwoordelijken’ een gezicht en creëer je vertrouwen bij de leerlingen. 3. Veroordeel niet, maar toon begrip Als een kind dagelijks te laat komt of doodmoe in de klas zit, is er meestal een onderliggende oorzaak.

11 3. Wat hebben kansarme kinderen nodig?
4. Huiswerk maken? Lessen leren? Hoe doe je dat? Huiswerk maken en lessen leren is niet voor elk kind vanzelfsprekend. Zorg voor een goed huiswerkbeleid. 5. Leren met een lege boekentas Alle materialen die een kind nodig heeft, koopt de school. Behalve een boekentas, een turnpak en een zwempak. 6. Wees een flexibele, creatieve leerkracht Kansarmoede vraagt een flexibele, creatieve aanpak van de teamleden bij allerlei situaties die zich voordoen.

12 4. Werken met kansarme ouders
Werken rond talenten is kinderen ‘kansen geven’. Het werken met kansarmen heeft ervoor gezorgd dat wij als school het geweer van schouder moesten veranderen, onze aanpak moest worden afgestemd op ons doelpubliek. De samenwerking met kansarme ouders moest helemaal anders verlopen. Wat is belangrijk om weten bij het werken met kansarme ouders? 1. Kansarmen en onderwijs kunnen alleen toenadering vinden tot elkaar als beide partijen échte luisterbereidheid, openheid en respect ervaren.

13 4. Werken met kansarme ouders
Wat is belangrijk om weten bij het werken met kansarme ouders? 2. Kansarme ouders krijgen vaak te horen dat ze allerlei dingen MOETEN doen: ze moeten hun kind al heel vroeg naar de kinderopvang sturen, ze moeten hun kind op 2,5 naar het kleuteronderwijs sturen, ze moeten zich laten ondersteunen om te leren hoe ze de ontwikkeling van hun kind kunnen ondersteunen, ze moeten zich beter informeren over het schoolsysteem, ze moeten zus en zo…

14 4. Werken met kansarme ouders
Wat is belangrijk om weten bij het werken met kansarme ouders? 3. Al lijkt het niet altijd zo, toch is voor kansarme ouders de ontwikkeling van hun kinderen van cruciaal belang is. Zorgen dat hun kinderen een betere toekomst hebben, is voor kansarme ouders het allerbelangrijkste. Ze zouden alles voor hun kind doen, maar net dat houdt hen soms tegen. Als ze in de school of elders om ondersteuning vragen, hebben ze het gevoel dat zijzelf tekortschieten, en hun kind niet kunnen bieden wat het nodig heeft. Dan zijn ze bang dat hun kind afgenomen zal worden, dat ze tegen talige drempels aan zullen lopen en dat ze de leerkracht of ondersteuner onvoldoende zullen begrijpen. Dan weten ze niet meer wat er precies met hun kind gebeurt en worden ze terug geconfronteerd met hun eigen problematische verleden.

15 4. Werken met kansarme ouders
Wat is belangrijk om weten bij het werken met kansarme ouders? We mogen de zorgen van kansarme ouders vooral niet negeren of weglachen. Alleen wie de zorgen van kansarme ouders erkent en er positief mee aan de slag gaat, kan écht het verschil maken. Alleen dan wordt de armoede geen generatie-armoede en bouwt een kind positief levensproject uit. De stap voor kansarme ouders naar school is makkelijker als ze er mensen kennen die ze vertrouwen, die tevens makkelijk aanspreekbaar zijn.

16 5. Ouders willen betrokken zijn!
Als je kinderen kansen wil geven om hun talenten te ontwikkelen, moet je inzetten op ouderbetrokkenheid, Alleen door ouders mee in het verhaal te nemen, zullen kinderen ook thuis gemotiveerd worden om in te zetten op hun talenten. Daarom hebben wij een aantal belangrijke pijlers binnen ons kansarmoedebeleid: 1. Een respectvol, warm onthaal doet ouders terugkomen. Een positieve basishouding van teamleden laat kansarme ouders voelen dat ze welkom zijn. 2. De ouders vinden het belangrijk dat men op school de tijd neemt om naar hun verhaal en ervaringen te luisteren. Ze willen erkenning krijgen als ouders en au serieux genomen worden. Het is belangrijk dat teamleden actief luisteren, niet te vroeg oordelen en zich inleven in de zorgen van de ouders. Te vaak ervaren ouders dat ze als ‘slecht’ of ‘overbezorgd’ worden bestempeld.

17 5. Ouders willen betrokken zijn!
Daarom hebben wij een aantal belangrijke pijlers binnen ons kansarmoedebeleid: 3. Ouders verwachten inhoudelijke deskundigheid van leerkrachten, Ze willen advies en kennis op een begrijpelijke manier krijgen. Het lezen van brochures, brieven of websites lukt hen vaak niet, waardoor ze meer nood hebben aan mondelinge en concrete informatie over hun kind. 4. Ouders willen heel graag op de hoogte blijven van het ontwikkelingsproces van hun kinderen. Liefst in de vorm van persoonlijke gesprekken met de juf, meester, zorgcoördinator en directeur. Als ze tips krijgen rond opvoedingsondersteuning moet hen goed uitgelegd worden wat ze moeten doen, en waarom. Ze zijn bang om zelf vragen te stellen omdat ze vaak als ‘dom’ worden aanzien.

18 5. Ouders willen betrokken zijn!
Daarom hebben wij een aantal belangrijke pijlers binnen ons kansarmoedebeleid: 5. Als er continuïteit zit in de begeleiding (en geen voortdurende afwisseling van verschillende begeleiders), kan er een vertrouwensrelatie ontstaan. Ouders zijn ook zeer gevoelig voor de goede relatie tussen de begeleider en hun kind. De ouders vinden het erg belangrijk dat ze bij alle beslissingen rond het kind echte inspraak krijgen, en dat zij volwaardige partners blijven in de opvoeding van hun kind. 6. Ouders in armoede willen samenwerken met begeleiders en participeren in het begeleidingsproces. Ze willen mee-weten wat er met hun kind aan de hand is, wat er voor en met het kind gedaan wordt. Ze willen mee-denken en mee-beslissen over de hulp die hun kind geboden wordt. Een ondersteunende relatie is een relatie waarin kan worden samengewerkt in vertrouwen, waarbij ouders nauw betrokken worden en blijven omdat zij de ouders zijn, hun kind kennen en aanvoelen, betrokken zijn bij de ontwikkeling en toekomstperspectieven van hun kind.

19 6. Hoe krijgen wij onze ouders mee?
Als we als school willen inzetten op talenten bij kinderen, is het noodzakelijk om ouders mee te krijgen in het verhaal. Dé randvoorwaarde is dus ouderbetrokkenheid. Als school mogen we kinderen hopen kansen bieden om hun talenten te ontdekken en te ontwikkelen, maar zonder de steun en begeleiding van hun ouders wordt het veel moeilijker Drempelverlagend werken, verhoogt de ouderbetrokkenheid Wij proberen als school ‘bereikbaar’ te zijn voor ouders. De teamleden zijn zeer ‘aanspreekbaar’. We houden eraan om oog te hebben voor iedere ouder, kansrijk of kansarm.

20 6. Hoe krijgen wij onze ouders mee?
6.1. Drempelverlagend werken, verhoogt de ouderbetrokkenheid We proberen kansarme ouders steeds het gevoel te geven dat ze met hun problemen op school terecht kunnen. We proberen als school vaak een brugfunctie te vervullen tussen ouders en andere instanties: OCMW Thuisbegeleiding opstarten Aanvraag studietoelagen … Ouders stellen op die manier vertrouwen in de school, wat de ontwikkeling van hun kind alleen maar ten goede komt.

21 6. Hoe krijgen wij onze ouders mee?
6.2. Huisbezoeken We horen vaak: “De ouders die we moeten zien, zien we nooit …” Dat was en is in onze school eveneens het geval. Kansarme ouders willen wel komen, maar zijn vaak niet in de mogelijkheid om te komen, of zijn bang voor confrontatie. Daar kunnen thuisbezoeken oplossing bieden: Niet op oudercontact telefoontje voor nieuwe afspraak thuisbezoek. Grote vakantie  leerkracht bezoekt ‘nieuwe leerlingen’ op vraag van ouders. Door op huisbezoek te gaan, zien teamleden vaak de thuiscontext waarin de kinderen opgroeien. Teamleden weten dan waarvoor ze vechten!

22 6. Hoe krijgen wij onze ouders mee?
6.3. Aangepaste communicatie met ouders Vaak is onze communicatie té moeilijk voor kansarme ouders. Het verbaast ons dan dat ouders niet reageren op brieven. Daarom kiezen wij op school voor een duidelijke en eenvoudige communicatie naar ouders, eventueel visueel versterkt met picto’s. Ouders weten dat ze terecht kunnen op school wanneer ze bepaalde communicatie niet goed begrijpen. We maken ook vaak gebruik van tolken (PASTA).

23 6. Hoe krijgen wij onze ouders mee?
6.4. Samenwerking met Centrum voor Basiseducatie (CBE) Wij hebben een samenwerking met CBE Open School. Als basisschool vervullen wij een brugfunctie om kansarme, ongeschoolde ouders in contact te brengen met het CBE. Als je leert, sta je sterker! In onze maatschappij is het belangrijk om informatie te kunnen vinden en gebruiken. Dat heb je nodig om: ◾ je te kunnen ontplooien en zelfstandig te functioneren. ◾ mee te kunnen met nieuwe evoluties in de samenleving. ◾ verdere vormingen en (beroeps-)opleidingen te kunnen volgen. ◾ je kinderen te kunnen ondersteunen bij hun schoolontwikkeling.

24 6. Hoe krijgen wij onze ouders mee?
6.4. Samenwerking met Centrum voor Basiseducatie (CBE) Hoger opgeleide mensen hebben sowieso een stapje voor. Zij hebben meer en betere toegang tot informatie. Als ouders moeite hebben met basisvaardigheden (zoals lezen, schrijven, rekenen, met een computer werken), hebben ze die toegang niet. Ze hebben het dan veel moeilijker, raken geïsoleerd en vallen uit de boot. De Centra voor Basiseducatie kunnen deze kansarme helpen! Zij proberen de laaggeletterdheid en laaggecijferdheid in Vlaanderen weg te werken.

25 6. Hoe krijgen wij onze ouders mee?
6.5. Verteltassen in de kleuterschool Wat is een verteltas Een verteltas is een tas met daarin een mooi prentenboek. Een thema uit het boek is uitgewerkt met behulp van een informatief boek, een educatief spelletje, een cd, attributen, een feedbackschriftje,... Doelstelling van de verteltas Ouderparticipatie en ouderbetrokkenheid Het belangrijkste doel van de verteltasmethode is het betrekken van ouders bij het onderwijs en bij de ontwikkeling van hun kind. Daarnaast dragen de verteltassen bij aan integratie en maatschappelijke participatie.

26 6. Hoe krijgen wij onze ouders mee?
6.5. Verteltassen in de kleuterschool Doelstelling van de verteltas Taalontwikkeling van ouder en kind De verteltassen bieden veel materialen aan om op een speelse wijze de woordenschat, het taalbegrip en het taalgebruik van kind en ouder bevorderen. Lees- en voorleesplezier vergroten Door de verteltassen wordt de leesbeleving van kind en ouder gestimuleerd en geprikkeld. Kinderen ervaren boeken op een plezierige, spannende manier. Dat stimuleert kinderen om meer te lezen en ouders meer voor te lezen.

27 6. Hoe krijgen wij onze ouders mee?
6.5. Verteltassen in de kleuterschool Welke verteltassen? De plastas, de verjaardagstas, de taaltas, de rekentas, de kleurentas, de ontdektas, …

28 6. Hoe krijgen wij onze ouders mee?
6.6. Koffie- en theeochtenden We organiseren op frequente basis een koffie- en theeochtend op school. Doel: Gezellige samenkomsten met ouders Werking van de school wordt besproken Verschillende thema’s komen aan bod: aanwezigheden, aanvraag studietoelagen, werking met verteltassen, werking rond talenten, overgang K3 naar L1 … Ouders krijgen de kans om zelf thema’s te bespreken, om vragen te stellen.

29 7. Waarom werken aan talenten?
Als school werken wij sinds twee schooljaren veel intensiever rond talenten, omwille van drie kenmerken: OP LEERLINGNIVEAU Het werken rond talenten begint vanuit de kinderen zelf. We gaan de nadruk leggen op de groeikracht of de betrokkenheid van de kinderen zelf.

30 7. Waarom werken aan talenten?
Als school werken wij sinds twee schooljaren veel intensiever rond talenten, omwille van drie kenmerken: 2. OP LEERKRACHTENNIVEAU Het werken rond talenten, stimuleert teamleden om met een andere bril naar kinderen te kijken. Waar teamleden in het verleden té veel waren gefocust op het observeren van tekorten bij kinderen, worden ze nu meesters in het opmerken van talenten.

31 7. Waarom werken aan talenten?
Als school werken wij sinds twee schooljaren veel intensiever rond talenten, omwille van drie kenmerken: 3. OP SCHOOLNIVEAU Werken rond talenten is niet eventjes een ‘leuk’ randfenomeen of een tijdelijk project, maar het is fundamenteel kiezen voor onderwijsvernieuwing: een vernieuwing waarin kinderen positief oriënteren en kansen geven steeds centraal staan.

32 8. Werkvormen in BS De Suikerspin
8.1. Talentenster en talentenweide Reeds in de kleuterschool werken we heel veel rond talenten. De talentenster gebruiken we in de kleuterschool om positief gedrag te benoemen als ‘talent’, K1 Focustalent: Vriendjes zijn

33 8. Werkvormen in BS De Suikerspin
8.1. Talentenster en talentenweide K1 Andere focustalenten: Flink naar toilet, jas aandoen, goed eten, fruit eten, …

34 8. Werkvormen in BS De Suikerspin
8.2. Talentenweide in kleuterschool en lagere school Van kleuterschool tot en met 4e leerjaar wordt er ook gewerkt met de talentenweide. Ieder kind heeft in de klas een bloemenhartje waarrond bloemblaadjes met hun talenten worden opgehangen. Kleuterschool: Vaste talenten: Vrienden zijn, luisteren, praten met elkaar, puzzelen, knippen, kleuren, knutselen, turnen, computeren, … L1-L2: Vaste talenten: Taal, rekenen, W.O., muziek, toneel, dans, turnen, … L3-L4: Kinderen schrijven de talenten zelf op de bloemblaadjes. Elkaar talenten geven!

35 8. Werkvormen in BS De Suikerspin
8.2. Talentenweide

36 8. Werkvormen in BS De Suikerspin
8.2. Talentenweide

37 8. Werkvormen in BS De Suikerspin
8.2. Talentenweide

38 8. Werkvormen in BS De Suikerspin
8.3. MY DIGITAL ME Junior in L5 en L6 MY DIGITAL ME wil op een speelse manier uitzoeken wat toptalenten en droomtalenten van de kinderen zijn en waarin ze nog verder zou willen groeien. Via groepsactiviteiten en activiteiten die ze alleen uitvoeren, leren ze zichzelf, maar ook de andere klasgenoten beter kennen. Ze ontwerpen digitaal eigen T-shirts waarmee ze trots kunnen tonen wie ze zijn, wat hen interesseert en wat ze allemaal nog willen bereiken.

39 8. Werkvormen in BS De Suikerspin
8.4. Talentenkring Om de 14 dagen is er in elke klas een talentenkring, De talentenkring is gekoppeld aan de talentenster, de talentenweide en MY DIGITAL ME. Het is de uitlezen kans om kinderen over talenten te laten spreken: Welke zijn je eigen talenten? Waarom vind je dat? Welke talenten hebben anderen? Waarom vind je dat? Het is ook een plaats waar kinderen talenten kunnen tonen.

40 8. Werkvormen in BS De Suikerspin
8.5. Muzische en sportieve talenten Kansarme kinderen hebben het vaak moeilijker met taal en rekenen. Succeservaringen zijn cruciaal in de ontwikkeling van die kinderen. Daarom benoemen we vaak hun succeservaringen als ‘een talent’: “Dat heb je schitterend gedaan Jan, jij hebt een talent voor rekenen!” Omdat taal en rekenen vaak wat stroever gaan, proberen we zeker ook in te zetten op muzische en sportieve talenten. Je merkt vaak dat kansarme kinderen zeer getalenteerd zijn op muzisch en/of sportief vlak.

41 8. Werkvormen in BS De Suikerspin
8.5. Muzische en sportieve talenten Kinderen ‘muzisch’ prikkelen De school geeft alle leerlingen de kans om 3 toneelvoorstellingen per schooljaar bij te wonen vanaf K2. Dit gebeurt uit eigen middelen! De school werkt samen met Jeugd en Muziek. Vanaf K3 maakt elke klas kennis met een muziekinstrument. Gedegen aanbod van alle muzische domeinen. De viering van de jarigen wordt muzisch aangepakt. Elke maand bereidt een klas de viering van de jarigen voor. Deze viering wordt volledig opgebouwd rond de talenten van de kinderen in de voorbereidende klas “De Suikerspin’s got talent”.

42 8. Werkvormen in BS De Suikerspin
8.5. Muzische en sportieve talenten Kinderen ‘muzisch’ prikkelen

43 8. Werkvormen in BS De Suikerspin
8.5. Muzische en sportieve talenten Kinderen ‘muzisch’ prikkelen

44 8. Werkvormen in BS De Suikerspin
8.5. Muzische en sportieve talenten Kinderen ‘sportief’ prikkelen Naast een gedegen aanbod binnen de lessen L.O., laten we de kinderen in de lagere school kennismaken met een waaier aan sporten door volgende activiteiten: De organisatie van sportinitiaties door verscheidene verenigingen. De organisatie van middagsport op frequente basis. De organisatie van 12 SVS-activiteiten op woensdagnamiddag.

45 8. Werkvormen in BS De Suikerspin
8.5. Muzische en sportieve talenten Kinderen ‘sportief’ prikkelen

46 8. Werkvormen in BS De Suikerspin
8.5. Muzische en sportieve talenten Als we als school muzische of sportieve talenten herkennen bij kinderen, spelen we kort op de bal: Een gesprek met ouders over de talenten. Ouders de weg wijzen naar clubs, academies, … Ouders vergezellen bij een eerste bezoek aan een club of academie. Helpen om tussenkomsten aan te vragen bij het ziekenfonds, e.d.

47 9. Kansen voor talenten Gelijke onderwijskansen is kinderen gelijke kansen geven. Om kinderen gelijke kansen te geven, moeten we ze ongelijk behandelen. Als school moeten we kinderen en hun gezinnen ‘op maat’ zorg verlenen om hen optimale kansen te geven om hun talenten te ontdekken en te ontwikkelen.

48 10. Het verhaal van Alper Alper kwam in 2006 met zijn gezin terecht in België. Fedasil besliste dat zij zich in Tienen moesten vestigen in een doorstroomwoning van het OCMW. Deze woning ligt in dezelfde straat als de school, dus al snel kwamen zijn ouders hem inschrijven. Alper kwam bij mij terecht in het 3e leerjaar. Het gezin was zeer kansarm. De ouders konden niet gaan werken zonder papieren, zijn vader had zware Parkinson, zijn broertje zwaar autisme. Alper had het zeer moeilijk met taal en rekenen, maar had een enorme aanleg voor sport. Hij werd op school enorm aangespoord om zijn talent te ontwikkelen en al gauw schreven zijn ouders hem in bij een Tiense voetbalclub.

49 10. Het verhaal van Alper Alper werd steeds beter in voetbal en kreeg de kans op bij de jeugd in Genk te gaan spelen. Jammer genoeg moest het gezin uit praktische overwegingen verhuizen naar Genk. In maart was ik supertrots toen ik de krant las …

50 10. Het verhaal van Alper

51 10. Het verhaal van Alper De school en de leerkracht maken dus wel degelijk het verschil. Spoor kinderen aan om hun talenten te ontdekken, te ontwikkelen en hun dromen te volgen!

52 Hoe ook kansarmen talenten hebben … Het verhaal van BS De Suikerspin
Talentendag Malle Woensdag, 16 oktober 2013 Dieter Rodeyns