DCD ‘Lekker onhandig’ Marleen Rijnsent, orthopedagoog/GZ-psycholoog

Presentatie over: "DCD ‘Lekker onhandig’ Marleen Rijnsent, orthopedagoog/GZ-psycholoog"— Transcript van de presentatie:

1 DCD ‘Lekker onhandig’ Marleen Rijnsent, orthopedagoog/GZ-psycholoog
Netwerkbijeenkomst voor IB’ers Haarlem November 2011 Waarom titel aangepast Bv CP, dwarslaesie, NAH

2 Acht uur, de wekker gaat. Jan struikelt zijn bed uit en kleedt zich aan. Dat gaat niet makkelijk. Zijn trui zit achterstevoren en hij worstelt met zijn veters. Tijdens het ontbijt stoot hij per ongeluk zijn glas melk om en vliegt de hagelslag in de rondte. Hij loopt naar school, want fietsen lukt nog niet, terwijl zijn twee jaar jongere zusje het allang kan. Hij heeft gym vandaag, daar baalt hij van. Hij wordt meestal als laatste gekozen en met tikkertje is hij vaak als eerste af……. Jan heeft DCD.

3 Opzet van de workshop Wat is DCD? 2. DVD ‘Motorisch onhandig’
3. Overlap met andere stoornissen 4. Oefening Gevolgen Pauze 6. Revalidatiecentrum 7. Ambulante Begeleiding 8. Informatie

4 Motorische Coördinatieproblemen
Minimal Brain Dysfunction Minimal Neurological Dysfunction Clumsy children Sensorische Informatieverwerkingsproblemen Dyspraxie DCD

5 DCD: Developmental Coordination Disorder coördinatie ontwikkelingsstoornis

6 Criteria voor DCD De motorische uitvoering van de dagelijkse activiteiten is slechter dan die van leeftijdsgenootjes B. Er is een zichtbaar negatief effect op de schoolse vaardigheden of activiteiten van het dagelijks leven. Het wordt niet veroorzaakt door een medische aandoening. De oorzaak kan niet verklaard worden vanuit een lagere intelligentie. hoe stellen wij DCD vast?

7 Kenmerken DCD (1) Coördinatieproblemen
kracht, tuning, hypotonie (lage spierspanning), slecht statisch en dynamisch evenwicht, slecht houdings- en bewegingsgevoel, tremor. Meer moeite en tijd nodig om motorische vaardigheden (passend bij leeftijd) te leren Halen niet een vergelijkbaar kwaliteitsniveau Volharden in zelfde, niet-adequate uitvoering (zien niet dat/hoe het fout gaat en/of kunnen geen alternatief genereren) Motor. leerprocessen meer dan senso, senso-moto of SI-probleem?

8 Kenmerken DCD (2) Moeite met generaliseren (het geleerde toepassen in verschillende situaties) Meer moeite met automatiseren Plannen en organiseren kost veel moeite Laag gevoel van (motorische) competentie Motor. leerprocessen meer dan senso, senso-moto of SI-probleem?

9 Dyspraxie ≠ DCD Dyspraxie = grootste probleem zit in het bedenken van een idee en de planning. Hierdoor verloopt de Uitvoering problematisch. DCD = grootste probleem zit in de motorische uitvoering en het leren/bijstellen van motorische activiteiten. Een idee bedenken en plannen is in de regel niet het grootste probleem. lange keten van deelvaardigheden (sensoriek-cognitie-motoriek) vb koffiebekertje

10 DVD ‘Motorisch onhandig’

11 Statistieken DCD lijkt voor te komen bij 5 tot 10 % van schoolgaande kinderen Komt vaker voor bij jongens dan bij meisjes. De verhouding is ongeveer 4 meisjes tegenover 10 jongens. Bijkomende problemen: zindelijkheid, eet- en drinkproblemen, laag zelfbeeld Naast motorische problemen bestaat er overlap met: Gedragsproblemen Leerproblemen

12 Overlap gedragsproblemen (comorbiditeit)
Affectieve problemen PDD-NOS Agressief gedrag DCD ADHD disorders have overlapping causes, Processing speed for DCD and ADHD? the direct causes of one disorder affect the mechanisms that cause some other disorder. Prof. Dr. Buitelaar

13 Overlap met leerproblemen
Dyslexie Rekenproblemen NLD Aandachtsproblemen Prikkelverwerkingsproblemen (SI) Spraak/taalproblemen

14 Oorzaak / verklaring Geen duidelijke oorzaak, maar wel vermoedens:
Aanleg Risicofactoren peri- / postnataal Neurologische rijping Bewegingservaring *genetisch *zuurstoftekeort, kleine beschadigingen *1 biljoen cellen en 1000 bj verbindingen; topografie brein-netwerk + bedrading *onderstimulatie/vermijdingsgedrag

15 Oefening om te ervaren hoe het is om een motorisch probleem te hebben.
Dictee met je niet-schrijfhand op een zachte ondergrond a=b, b=c enz.

16 Gevolgen gevoel van competentie BEWEGEN DCD COGNITIE PSYCHO-SOCIAAL
OPVOEDINGS-SCHOOLSITUATIE verbanden vragen ps.sociaal: vt besteding-buiten spelen-sportclub cogn. bewegen-exploreren en bv ontwikkeling frontale en pre-frontale functies gevoel van competentie

17 Gaat het (vanzelf) over?
Marja Cantell (1996) 51517jaar Amanda Kirby(2008) 1725 jaar -Motorische problemen persisteren -Significant lagere scores zelfwaardering -Significante achterstand schoolniveau, sociale acceptatie

18 Samengevat -DCD gaat niet vanzelf over;
-DCD is een coördinatiestoornis in de motoriek, die tijdens de ontwikkeling zichtbaar wordt -DCD gaat niet vanzelf over; -DCD werkt door in andere ontwikkelingsfacetten; -DCD werkt door op lange termijn. o.a. door opstapeling van negatieve ervaringen, ’deukjes’ missen grip op / gevoel van controle missen effect van ’goed zijn in’ en ’meedoen’ beperking in schoolkeuze eveneens sterk afhankelijk van o.a. comorbiditeit gezins- en schoolfactoren

19 PAUZE

20 Waar welke hulp? Bij coördinatieproblemen kind:
1e lijns therapeut, kinderrevalidatie, MRT, speciaal gym, FitKids, speciaal zwemmen Bij comorbide problemen: 1e lijn, Jeugd GGZ, (kinderrevalidatie) Voor ouders: 1e lijn, Jeugd GGZ, kinderrevalidatie Voor school: zorgstructuur onderwijs-ambulante begeleiding

21 Werkwijze Revalidatiecentrum
Aanmelding door de huisarts, schoolarts, ouders Opsturen vragenlijsten voor ouders en school Afspraak revalidatie-arts (poli) DCD screenteam Vaststellen DCD of aanvullend onderzoek Behandeling - Afronden behandeling en (eind)poli

22 Behandeling in de kinderrevalidatie
Fysiotherapie Ergotherapie Logopedie Orthopedagoog Neuropsycholoog Maatschappelijk werk groepen: socio, schrijf, hydro, gym/sport Ouderinformatieavonden Informatiemiddagen voor scholen

23 Ambulante Begeleiding
Voor DCD vanuit REC Cluster 3 Leerlinggebonden financiering (LGF) bestaat uit rugzak of plaatsing SO/VSO Preventieve Ambulante Begeleiding (PAB)

24 Aanbod Ambulante Begeleiding
Informatie ziekte/beperking Gevolgen voor het onderwijs Wat is nodig? Begeleidingsplan en handelingsplan Observaties Overlegmomenten met team Advies en aanvraag aangepaste leermiddelen

25 Wat is er nodig bij de aanvraag van een LGF?
Een diagnose Een onderwijskundig rapport Motorisch functioneren Handelingsplan Psychologisch rapport

26 DCD informatie Hoofdstuk 20

27

28

29

30

31 Overige informatie Websites: DVD ‘Motorisch onhandig’
externe_dienstverlening/dcd/ DVD ‘Motorisch onhandig’ DVD ‘Kinderen en jongeren met Coördinatie Ontwikkelingsstoornis’

32

33 Bedankt voor uw aandacht!