Download de presentatie
De presentatie wordt gedownload. Even geduld aub
1
Hooghartige heren en Drammende dames
Arjan Videler Willy Garenfeld
2
Hans Vlek Als ik sterf dan liefst zoals Sarah Bernhardt
Hans Vlek Als ik sterf dan liefst zoals Sarah Bernhardt. Theatraal groots, ontroerend. En dan weer opstaan voor de bloemen.
3
Persoonlijkheidsstoornissen
Herkenning en omgang in de palliatieve zorg
4
Programma Persoonlijkheidsstoornis
Verschijningsvormen in de palliatieve zorg Tragiek van persoonlijkheidsstoornissen Casuïstiek Conclusies
5
“Persona”
6
Persoonlijkheid
7
Persoonlijkheidsstoornis
8
As-I Psychische stoornissen
As-II Persoonlijkheidsstoornissen As-III Lichamelijke ziekten As-IV Psychosociale stressoren As-V GAF- score, een cijfer voor psychosociaal functioneren
9
Persoonlijkheidsstoornis
Adaptief Disadaptief Starre patronen te weinig adaptatie Vicieuze cirkels van gedrag Gedrag waardoor tegendeel van oorspronkelijk doel bereikt wordt Verminderde draagkracht waardoor spanning en labiliteit Autonoom en competent functioneren Effectief en efficiënt reageren op de omgeving Een subjectief gevoel van tevredenheid De mogelijkheid tot (zelf) verwerkelijking
11
Drie clusters B C A Dramatisch, Emotioneel, Impulsief Vreemd,
Excentriek, Denkstoornissen Angstig, Gespannen 11
12
PERSOONLIJKHEIDSSTOORNISSEN
VERSCHILLENDE PERSOONLIJKHEIDSSTOORNISSEN Willem van der Does “BUITENBEENTJES” “LASTPAKKEN” “ANGSTHAZEN” 12
13
Cluster A paranoïde PS schizoïde PS schizotypische PS
14
De “buitenbeentjes” 14
18
Deze mensen kenmerken zich door
De “buitenbeentjes” Deze mensen kenmerken zich door Zonderling gedrag de “einzelgängers’’ Apart / excentrieke gedrag Achterdocht en wantrouwen Koele en afstandelijke houding in het contact Vreemde denkpatronen Weinig interesse in de omgeving Beperkte sociale vaardigheden 18
19
Cluster B narcistische PS antisociale PS borderline PS theatrale PS
20
“Lastpakken” 20
23
“Lastpakken” Dit zijn mensen die zich kenmerken door
Het uiten van veel verschillende emoties Onvoorspelbaar gedrag Impulsiviteit Kunnen veel aandacht vragen Doen een groot beroep op hun omgeving Negatieve houding t.o.v. van de buitenwereld Grensoverschrijdend gedrag 23
24
Cluster C afhankelijke PS ontwijkende PS dwangmatige PS
25
“Angsthazen” 25
27
“Angsthazen” Dit zijn mensen die zich kenmerken door
Angst voor contacten met anderen Angst voor confrontaties/ conflicten/ ruzies Angst voor sociale situaties Angst om te falen 27
29
(Van Alphen, Videler, Van Royen en Verhey, 2009)
Volwassenen Borderline en cluster C: goed psychotherapeutisch te behandelen Toepasbaarheid bij ouderen onduidelijk (Van Alphen, Videler, Van Royen en Verhey, 2009)
31
Beloop persoonlijkheidspathologie
32
Beloop persoonlijkheidspathologie
33
Beloop persoonlijkheidspathologie
35
Laat ontstane persoonlijkheidsstoornis
Levensfasegebonden factoren leggen de onderliggende kwetsbaarheid bloot Verborgen afhankelijkheid
37
Laat ontstane persoonlijkheidsstoornis
Levensfasegebonden factoren leggen de onderliggende kwetsbaarheid bloot Van gezond naar storend narcisme
38
“Ik ben niets en toch ben ik het enige waar ik aan denk”
40
Laat ontstane persoonlijkheidsstoornis
Levensfasegebonden factoren leggen de onderliggende kwetsbaarheid bloot Isolement
42
Persoonlijkheidsverandering
Door somatische oorzaak - Cerebraal (cva, maligniteit, dementie) - Stemmingsontregeling - Medicatie - Psychologische reactie op somatische aandoening Persoonlijkheidsaanscherping Persoonlijkheidsuitdoving
43
Persoonlijkheidspathologie
Openbaring is afhankelijk van context Beperkte coping bij veranderende omstandigheden Dus juist ook in terminale fase
44
Persoonlijkheid en terminale fase
Verlies autonomie Afhankelijkheid Controleverlies Afscheid nemen Onzekerheid / Angst (Toekomst ?, Pijn ?, Benauwdheid ?, Dood) Ondraaglijkheid Moeite met uitstel Wilsbeschikking Familie
45
Wensenboekje - Personalia - Contactpersonen
- Levenbeschouwing of geloofsovertuiging - Afscheid van overledene - Uitvaart / Crematie - Zakelijke gegevens / contactpersonen
46
Herkennen en omgang? 46 46
47
Cluster?
50
Tragiek van persoonlijkheidsstoornissen
51
Patiënt Verzorgende
52
Fenomenologie in de palliatieve zorg
Persoonlijkheidspathologie in de zorgrelatie Wat is je eigen allergie
53
Omgangsadviezen cluster A?
…wat kun je beter niet doen? …wat kun je beter wel doen? A B C 53
54
Cluster A “buitenbeentjes”
Niet doen 1.Gesprekken over emoties voeren 2.Meegaan in irreële gedachten 3.Doorbreken van bepaalde rituelen 4.Onverschillig gedrag proberen tegen te gaan 5.Motiveren voor sociale activiteiten Wel doen 1.Zakelijke houding over praktische zaken 2.Voorzichtig bijstellen van te irreële gedachten 3.Gewoonten, rituelen zoveel mogelijk laten 4.Pseudo-depressief gedrag accepteren 5.Motiveren voor individuele activiteiten 54
55
Omgangsadviezen cluster B?
…wat kun je beter niet doen? …wat kun je beter wel doen? A B C 55
56
Cluster B “lastpakken”
Niet doen 1.Uitingen van trots de kop indrukken 2.Claimend gedrag negeren 3.Meegaan in uitspeel gedrag 4.Problemen allemaal zelf willen oplossen 5.Te amicale houding aannemen Wel doen 1.Oprechte bewondering uiten 2.Aandacht structureren qua tijdstip /personen 3.Goede afspraken maken binnen het team (samen consequent zijn) 4.Eigen beperkingen onder- kennen, advies vragen 5. Neutrale zelfverzekerde houding 56
57
Omgangsadviezen cluster C?
…wat kun je beter niet doen? …wat kun je beter wel doen? A B C 57
58
Cluster C “angsthazen”
Niet doen 1.Verantwoordelijkheid te veel overnemen 2.Gewoontes en regels willen veranderen 3.Negatieve gedachten bevestigen 4.Willekeurig afspraken maken 5.Creatieve vermogens benadrukken Wel doen 1.Zelfstandigheid bevorde- ren met kleine stapjes 2.Controle zoveel mogelijk bij betrokkene laten 3.Accent op het vergroten van het zelfvertrouwen 4.Afspraken maken op vaste tijdstippen 5.Iemands nauwkeurigheid positief benoemen.
59
Conclusies Persoonlijkheidsstoornis is ook op latere leeftijd relevante diagnose Persoonlijkheid(sstoornis) betrekken in zorgplan
Verwante presentaties
