Van veldwaarneming tot mossenatlas

Presentatie over: "Van veldwaarneming tot mossenatlas"— Transcript van de presentatie:

1 Van veldwaarneming tot mossenatlas
Laurens Sparrius

2 BLWG Databank Mossen 1990 1992 1997 2002 2007 Levermossen- revisie
NHN-Fiches archivaris: Henk Siebel introductie streeplijsten inventarisatie- handleiding Veenmossen- revisie Rudi Zielman EcoGrid, databank online eerste atlas met óók waarnemingen Rob van der Valk Laurens Sparrius digitale streeplijst actief gebruik van data door derden

3 Mossenatlas: opzet Ambitieniveau: voorlopige atlas
Alleen gegevens die nu al beschikbaar zijn Witte gebieden zichtbaar maken Zoveel mogelijk controles van zeldzame soorten

4 Activiteiten Mossenatlas
Feb 2005 Jun 2005 Sep 2005 Nov 2005 Projectplan (Laurens + Bart, BLWG-bestuur) Financien rond Start met nieuwsbrief 16 tekstschrijvers aan het werk gezet (Bart) Soortsponsors werven - Digitaliseren van NHN-collectie door Cris Hesse en René van Moorsel - Actief verwerven data van derden

5 19 Soorttekstschrijvers
Ad Bouman Arno van der Pluijm Bart van Tooren Cris Hesse Dick Kerkhof Eddy Weeda Hans Colpa Heinjo During Henk Greven Henk Siebel Jacob Koopman Joop Kortselius Jurgen Nieuwkoop Klaas van Dort Marleen Smulders Niko Buiten Peter Hovenkamp Rienk-Jan Bijlsma Rudi Zielman

6 Data van derden Landelijke Vegetatie Databank Alterra
Provincie Zuid-Holland Provincie Overijssel Provincie Noord-Brabant Provincie Utrecht PWN Waterleidingbedrijf Noord-Holland Vereniging Natuurmonumenten Landschap Overijssel Zuid-Hollands Landschap ... en anderen ...

7 Ontwikkeling Database Mossen
Omvang van de databank

8 Ontwikkeling Database Mossen
Waarnemingen in databank per verzameljaar

9 Witte gebieden (deels) opgevuld
stand maart 2006 stand januari 2007

10 Dankzij inzet van jullie allemaal !
250 waarnemers van mossen over de hele periode 1980 tot heden nu nog zo’n 50 actieve waarnemers tijdens het werk aan de atlas nog veel witte gebieden (20 atlasblokken) “opgeruimd” met nieuw veldwerk

11 Planning Mossenatlas vervolg
Mar 2006 Apr 2006 Dec 2006 Jan 2007 Soortteksten bijna af Soortteksten en kaarten op website* Laatste correcties, laatste extra waarnemingen, opmaak, bepalen oplage, offertes, afspraken KNNV Uitgeverij Boek naar drukker

12 Mossenatlas online

13 Planning Mossenatlas vervolg
Mar 2006 Apr 2006 Dec 2006 Jan 2007 Soortteksten bijna af Soortteksten en kaarten op website Laatste correcties*, laatste extra waarnemingen, opmaak, bepalen oplage, offertes, afspraken KNNV Uitgeverij Boek naar drukker

14

15 Planning Mossenatlas vervolg
Mar 2006 Apr 2006 Dec 2006 Jan 2007 Soortteksten bijna af Soortteksten en kaarten op website Laatste correcties, laatste extra waarnemingen, opmaak*, bepalen oplage, offertes, afspraken KNNV Uitgeverij Boek naar drukker

16

17 Planning Mossenatlas vervolg
Mar 2006 Apr 2006 Dec 2006 Jan 2007 Soortteksten bijna af Soortteksten en kaarten op website Laatste correcties, laatste extra waarnemingen, opmaak, bepalen oplage, offertes, afspraken KNNV Uitgeverij Boek naar drukker

18 Opvallende resultaten van twee eeuwen mossendata verzamelen
Bart van Tooren

19 Een verhaal in twee delen:
Wat de database ons kan leren. Waarom een voorlopige atlas niet voldoende is.

20 Meer data: meer analysemogelijkheden
Veranderingen in de tijd Nieuwe soorten Klimaatverandering Fructificatie Milieufactoren

21 Veel nieuwe soorten in Nederland!
Orthotrichum: 9 soorten Grimmia: 7 soorten

22 Nieuwe soorten overal te vinden
Waar zijn de sinds 1980 aangetroffen nieuwe soorten te vinden?

23 Nog meer burgerlijke stand….

24 1. Klimaatverandering? Aan alle soorten in atlas arealen toegevoegd
Arealen verdeeld in koud, warm en gematigd Koud: boreaal, montaan Gematigd: gematigd Warm: submediterraan, atlantisch

25 2. Klimaatverandering?   

26 3. Klimaatverandering?   

27 Recente toename fructificatie?

28 Naar een definitieve atlas
Het inventariseren van witte gebieden Speciale aandacht voor onderbelichte soorten Controle van onzekere/onjuiste opgaven Digitaliseren van nog ontbrekende gegevens Het schrijven van uitgebreide soortteksten Uitgebreide analyse van de data

29 Het inventariseren van witte gebieden
Opvallende gaten: Noord-Holland Zeeland Drenthe delen rivierengebied Ook elders veel te halen!  

30 Speciale aandacht voor onderbelichte soorten
Diverse Bryum-soorten Philonotis fontana Fissidens gracilifolius Hypnum andoi Orthotrichum Plagiothecium Racomitrium canescens Racomitrium heterostichum Polytrichum (variëteiten)

31 Controle van onzekere/onjuiste opgaven
Veel fouten verwijderd bijv. in Tortella, Scorpidium En nog veel fouten aanwezig…

32 Digitaliseren van nog ontbrekende gegevens
Is jouw herbarium al verwerkt in de atlas?

33 Het schrijven van uitgebreide soortteksten
Areaal Ecologie Voorkomen Fertiliteit Levensstrategie Herkenning Bijzonderheden

34 Uitgebreide analyse van de data
Veranderingen in voorkomen Gevolgen klimaatverandering Fructificatie Relatie met milieukwaliteit (luchtverontreiniging!) Veranderingen door natuurontwikkeling? Verslaglegging meetnetten? Levenstrategieën en voorkomen etc.

35 Tijdschema presentatie atlas Nederlandse mossen
Najaar 2007: aanvang werk aan definitieve atlas 3 maart 2012: presentatie atlas Nederlandse mossen (P.S.: wanneer komt er een atlas van de lichenen?)

36 BLWG, 2007. Voorlopige verspreidingsatlas van de Nederlandse mossen
BLWG, Voorlopige verspreidingsatlas van de Nederlandse mossen. Uitgave BLWG.

37 19 Soorttekstschrijvers
Ad Bouman Arno van der Pluijm Bart van Tooren Cris Hesse Dick Kerkhof Eddy Weeda Hans Colpa Heinjo During Henk Greven Henk Siebel Jacob Koopman Joop Kortselius Jurgen Nieuwkoop Klaas van Dort Marleen Smulders Niko Buiten Peter Hovenkamp Rienk-Jan Bijlsma Rudi Zielman

38 Meer dan 3000 waarnemingen Dirk Blok, Riek van den Bosch, Hans de Bruijn, Chris Buter, Gerard Dirkse, Martien de Graaf, Kok van Herk, André Hertog, Jan Kersten, Hubert Kivit, Henry Kreeftenberg, Ben Kruijsen, Huub van Melick, Kasper Reinink, Peter van Ruth, Paul Spreuwenberg, Melchior van Tweel, Klaas van der Veen, Harry Waltje en Ben van Zanten