De blinde vlekken van leraren en leraren-opleiders

Presentatie over: "De blinde vlekken van leraren en leraren-opleiders"— Transcript van de presentatie:

1 De blinde vlekken van leraren en leraren-opleiders

2 Inhoud Het belang van lerarenkwaliteit Kwaliteitswaarborgen?
De verborgen boodschappen van kwaliteitswaarborgen Wat voor leraren hebben we nodig? Herdefiniëring van lerarenkwaliteit

3 Lerarenkwaliteit als kernthema
Factoren die de prestaties van leerlingen beïnvloedenen (John Hattie, 2007) 750+ Meta analyses Leraar is Nummer 1

4 McKinsey: De best presterende onderwijssystemen in de wereld onderscheiden zich door focus op lerarenkwaliteit en toelatingseisen tot de lerarenopleiding EU: “teacher quality is significantly and positively correlated with pupil attainment …it is the most important within-school aspect explaining student performance (much larger than the effects of school organisation, leadership or financial conditions)”

5 Kritiek op de kwaliteit van leraren

6 Kritiek op de kwaliteit van lerarenopleidingen

7 Overbelasting van leraren(opleidingen)?
Bijdragen aan het leerproces van leerlingen t.a.v. basisvaardigheden Aandacht voor maatschappelijke zorgen (gezondheid, burgerschap, radicalisering, …) Aandacht voor relatie met de omgeving

8 Hogere eisen – hogere kwalificaties?
Leraar op master niveau? Finland als lichtend voorbeeld European Trade Union Committee for Education Portugal, Noorwegen, Oostenrijk, Duitsland, Slovenië, … Nederland, België???

9 Kwaliteitswaarborgen
De kwaliteit van de leraar moet boven iedere verdenking verheven staan Beroepsprofiel 49 kwaliteiten 8 beroepshoudingen Basiscompetenties

10 Meer dan competenties Kennisbasis Kennisbanken Kennistoetsen

11 Evidence based education

12 Docentresistent lesmateriaal

13

14 Is dat zo??? Aannames Borgen kwaliteit is taak van de overheid
Kwaliteit is voor iedereen identiek Onderzoek  wetmatigheden  recepten  uitvoeren Is dat zo???

15 Wat voor leraren hebben we nodig?

16 Het lerarendebat in Nederland
Wurggreep van wantrouwen in het onderwijs (Doekle Terpstra) Van kritiek op de inhoud naar kritiek op de persoon Leraren, bestuurders/managers, overheid, lerarenopleidingen Vier jaar geleden nieuwe leren, nu leraren-managers Gebrek aan vertouwen in elkaars competenties, intenties en integriteit

17 Schoolleiders versus leraren
Leraar Groeiende autonomie Afnemende autonomie? Conflicting spheres (Hanson, 1976): De sferen van de schoolleider en van de professional kunnen niet meer gescheiden worden Gedistribueerd leiderschap en ondernemerschap

18 Veranderingen in de samenleving en het onderwijs
Van een ambachtelijke samenleving (gildes, meester-gezel) Naar een industriële samenleving (stabiele markt massaproductie en standaardisatie) Naar een dynamische markt en behoefte aan flexibele productie: (Waslander, 2004)  Van low trust hierarchische organisaties naar high trust netwerk organisaties (Cresse, Boud & Docherty, 2006).

19 De terugkeer van de onderwijsprofessional
Weggemans: terug naar de Rijnlandse cultuur! Korver: Onderwijs als intensieve technologie: interactie en participatie als wezenskenmerk. Oordeel over kwaliteit van handelen is aan professionals! Angelsaksische cultuur: (salaris)waardering voor leidinggevende functies, ipv. voor expertise (schaal 10!). Kolonisatie en investeringen (VOC). Aandeelhouders: wie geld heeft is de baas en wie de baas is heeft geld. Rijnlands: sociale structuur van achterblijvers. Consensus, overleg, structuur van de gilden: vakmanschap = meesterschap

20 Tijdelijke Commissie Leraren
Een sterke positie voor de leraar door een beroepsgroep: die haar eigen kwaliteitsstandaarden vast stelt; en daarop controleert (d.m.v. een professioneel register). Het vergroten van de betrokkenheid van leraren in besluitvormingsprocessen binnen de school; Het verhogen van het opleidingsniveau van leraren door het ontwikkelen en aanbieden van masteropleidingen. Het belonen van verdere scholing Verhoging van salarissen

21 De Onderwijsraad Leraarschap is Eigenaarschap
Het ongenoegen is minder wijd verbreid dan het lijkt Ontevredenheid in het onderwijs onderscheid zich niet van andere sectoren Leraren en schoolleiders hebben elkaar nodig!!! Voorbeelden van nauwe betrokken-heid van leraren Leraren in het publieke debat Roulerend schoolleiderschap (School)leiderschap in de opleiding Verschillen tussen sectoren: WO academische vrijheid, PO kleinschaligheid, meeste spanning in VO, BVE en HBO Parallele belangen

22 Wat is daar voor nodig? Commissie Leraren en Onderwijsraad: Structuurmaatregelen en randvoorwaarden En de leraar? Bereidheid om kwaliteit van handelen extern te verantwoorden? Bereidheid om elkaar aan te spreken op kwaliteit van handelen? Bereidheid om kennis vast te leggen en te delen? Ogen gericht op Plasterk en kabinet Daar komt het heil niet van!!! Pedagogische tuchtcommissie

23 Leraren: verantwoordelijkheid voor beroepskwaliteit?
Vrijblijvendheid is kenmerk van de schoolcultuur. Het ontbreekt aan kwaliteitsbesef Als wij het niet doen, doen anderen het! Tijd voor een pedagogische tuchtcommissie!?

24 Kenmerken van een sterke beroepsgroep
Een sterke positie voor de leraar door een beroepsgroep: die haar eigen kwaliteitsstandaarden (bekwaamheidseisen, kennisbasis en ethische code) vast stelt; en daarop controleert (d.m.v. een professioneel register); en de kwaliteit van de toegang tot de beroepsgroep controleert.

25 Niet vanzelfsprekend “Zou dat gebrek aan vertrouwen in professionals niet ook ontstaan omdat leraren nauwelijks professional te noemen zijn?” “Niet alleen een stevige kennisbasis wordt als kenmerk van echte professionals gezien. Professionals hebben ook een sociale organisatie waardoor ze er voor zorgen dat de beroepsbeoefenaren de juiste kennis toepassen en verouderde kennis opgeven.” Erik Verbiest, 2007 “Indien de organisatie van deze expertise buiten de beroepsgroep om wordt georganiseerd, dan is dat niet slechts een nadeel voor de kwaliteit van het onderwijs. Het is tevens het einde van de pretentie van het docentschap als professie.” Korver, 2007

26 Kwaliteitstandaarden voor en van leraren
Scholen & schoolleiders Overheid Kwaliteit van leraren Europa: teacher standards are evil constructs imposed by the government to control teacher education Leraren hebben de minste invloed Lerarenopleiding Leraren

27 Van wie is beroepskwaliteit?
Bekwaamheidseisen voor of van leraren “Standards are evil constructs imposed by the government to control the teacher (education)” Welke kernkwaliteiten? Eigenaarschap! In hoeverre zijn studenten eigenaar van de kwaliteitsbeschrijvingen? Kwaliteit van buitenaf of van binnenuit? “Wat is voor jou leraarskwaliteit?”

28 Professionele kwaliteiten van leraren
Leiderschap Ondernemerschap Zelfbewustzijn Kwaliteitsbewustzijn Accountability - Verantwoording (willen) afleggen aan je omgeving Elkaar durven/willen aanspreken Externe oriëntatie (“macro-context, sociologie, economie, bestuurskunde”)

29 ‘worden gevormd’ versus ‘vormen zichzelf’
Zitten deze kwaliteiten in het beroepsprofiel? Leiden we leraren op tot innovatoren en ‘change agents’? Leiderschap Ondernemerschap Zelfbewustzijn Kwaliteitsbewustzijn Accountability - Verantwoording (willen) afleggen aan je omgeving Elkaar durven/willen aanspreken Externe oriëntatie …

30 Zijn we de juiste rolmodellen?
Biedt de lerarenopleiding daartoe de leeromgeving? Leven we als opleiders aankomende leraren voor? Leiderschap Ondernemerschap Zelfbewustzijn Kwaliteitsbewustzijn Accountability - Verantwoording (willen) afleggen aan je omgeving Elkaar durven/willen aanspreken Externe oriëntatie …