Atelier 10 Naar een efficiëntere taalverwerving in het B.S.O. door een betere lesorganisatie en door aangepaste didactische middelen.

Presentatie over: "Atelier 10 Naar een efficiëntere taalverwerving in het B.S.O. door een betere lesorganisatie en door aangepaste didactische middelen."— Transcript van de presentatie:

1 Atelier 10 Naar een efficiëntere taalverwerving in het B.S.O. door een betere lesorganisatie en door aangepaste didactische middelen.

2 Profiel van de leerlingen in 1B
Erg uiteenlopende vooropleiding Meer kans op problematische thuissituatie Weinig betrokken bij het schoolgebeuren Taalgebruik  weinig divers  Agressief  A.N. is vaak een vreemde taal Meer kans op leerstoornissen (ADHD + dyslexie)

3 Profiel van de leerlingen in BVL
instroom uit het 1ste gemeenschappelijk jaar nog grotere verscheidenheid in niveau

4 Profiel van de leerlingen in de 2de en de 3de graad B.S.O.
De meesten hebben een quasi full-time bijberoep Voor school is er nog weinig tijd over

5 Leerplannen en eindtermen in de 1ste graad.
Spreekdurf en liefde voor het vak door …  Succeservaringen  Transparante woordenschat  Reproductie-oefeningen  Steeds dezelfde didactische aanpak

6 Belangrijkste leerinhoud voor de 1ste graad.
Voorzetsels van plaats De getallen van 1 tot 40 Het aflezen van de juiste tijd

7 Leerplannen en eindtermen in de 2de en de 3de graad.
Heel specifieke doelstellingen naar de richting toe. Leerstof = direct bruikbaar

8 De lesinhoud in de 2de en de 3de graad.
Gericht op het verwerven van passe-partoutzinnetjes. Van reproductie naar transfer Korte en functionele rollenspelen

9 Attitudes voor de leraar: de consequente houding
Afhankelijk van de schoolcultuur Leerkrachten bepalen die als groep Tips  De leerlingen laten rechtstaan bij het begin van de les  Slechts één leerling aan het woord laten  Aanspreektitel is ‘mijnheer’ of ‘mevrouw’  Stiptheid eisen  Dezelfde handelingen op hetzelfde moment in de les

10 Attitudes voor de leraar: de consequente houding
Tips  Afstand behouden  Hoed je voor roddels  Opletten met humor  In plenum geen allusie maken op hun beperkte capaciteiten of hun thuissituatie  Wees hun ogen

11 Attitudes voor de leraar: sympathie en affectie opwekken
Luisterbereidheid tonen Vriendelijke houding Kalm blijven Consequent zijn Respect tonen De clown niet uithangen

12 De organisatie van de les: het inleidend moment
Doel: de aandacht wekken Niet langer dan vijf minuten Een gesprek over een onderwerp dat hen interesseert of moviteren naar het lesonderwerp toe

13 De organisatie van de les : verandering van spijs doet eten
Het aantal oefenvormen beperkt houden.  Hier best zo weinig mogelijk variatie Hoe wel variatie inbrengen?  Wisselen van locatie.  Les Frans in het atelier  Muziek, video, ICT

14 De organisatie van de les : het pauzemoment
Waarom?  Leerlingen kunnen zich slechts 20 minuten concentreren. Hoe?  Praatje slaan over een bepaald onderwerp  Consequent zijn wat de duur betreft en afspraken i.v.m. discipline respecteren

15 De organisatie van de les : de schikking van het lokaal
Alle lessen algemene vakken in één enkel lokaal  alle lesmateriaal is steeds bereikbaar U-vorm in de derde graad Groepswerk per twee  er wordt minder vlug afgeweken van de opdracht

16 Het persoonlijk lesmateriaal: de agenda van de leraar
Overzichtelijk Doel  Je ziet in één oogopslag wat je te doen hebt Wat staat erin?  Lesonderwerpen, toetsen, taken,opdrachten  Alle afspraken met de leerlingen gemaakt i.v.m. taken en toetsen Bijlage 1

17 Het persoonlijk lesmateriaal: de agenda van de leerling
Wat staat erin?  Lesonderwerpen, toetsen, taken,opdrachten  Alle afspraken gemaakt i.v.m. taken en toetsen Taak van de leerkracht:  Controleren of ze het agenda effectief invullen en op de juiste plaats

18 Het persoonlijk lesmateriaal: de leerlingenmap
Overleg met andere collega’s Werk uniform over de vakken heen. Zoveel mogelijk het lesmateriaal concentreren in één map Werken met gekleurde bladzijden voor een beter overzicht

19 Het persoonlijk lesmateriaal: de keuze van een handboek
Een alles-in-één-handboek Invulmogelijkheid in het boek Met korte lesonderdelen (maximum 2 bladzijden) Respecteer de zapcultuur!

20 Het persoonlijk lesmateriaal: taken en toetsen bijhouden
 taken moeten helpen leren  veel doe-activiteiten (kleven, plakken, kopiëren, collages maken)  alle taken zitten in één schutblad Bijlage 2

21 Het persoonlijk lesmateriaal: taken en toetsen bijhouden
 overzichtsblad met datum en te leren leerstof of doelstelling  datum van de toets wordt 2x ingevuld  verbeter de toetsen snel  geef ze best de les erna al terug Bijlage 3

22 Didactische werkvormen: spreekvaardigheid
REPRODUCTIEDIALOGEN Doelstellingen  Het fixeren van nuttige uitdrukkingen  Spreekdurf aankweken  Een echt gesprek voorbereiden Bijlage 4

23 Didactische werkvormen: spreekvaardigheid
REPRODUCTIEDIALOGEN Kenmerken van een basisdialoog beantwoordt aan de realiteit (uit het leven gegrepen) = REALITEITSPRINCIPE slaat op de professionele of persoonlijke levenssfeer = MOTIVATIEPRINCIPE De replieken zijn transfereerbaar naar andere situaties.

24 Didactische werkvormen: spreekvaardigheid
REPRODUCTIEDIALOGEN De doelpersonen « Ik vind mezelf terug in de rol. » (realiteitsprincipe) De doelsituatie « Het gespreksonderwerp spreekt me aan. » « Ik kan het gebruiken voor later. » (motivatieprincipe) Het taalgebruik De zinnen zijn eenvoudig. (minimumtaal) Ze zijn bruikbaar in andere situaties. (transferprincipe)

25 Didactische werkvormen: spreekvaardigheid
REPRODUCTIEDIALOGEN Stappen  Beluisteren van de dialoog  Algemene inhoudsvragen  De dialoog luidop lezen per twee  Fixeren van bepaalde uitdrukkingen « Comment dit-on? »  Cloze-oefening  Fiche A / Fiche B = reproductie met aanzet tot transfer via stimuli

26 Didactische werkvormen: spreekvaardigheid
MINIDIALOGEN Doelstellingen  aanleren van functionele woordenschat  aanzet tot transfer. De geleerde uitdrukkingen zijn ook in andere situaties bruikbaar Bijlage 5

27 Didactische werkvormen: spreekvaardigheid
MINIDIALOGEN Stappen  de ontbrekende woorden aanvullen  per twee de dialoog lezen  de onderstreepte zinsdelen vervangen door de nieuwe woordenschat  aan de hand van Nederlandstalige fiches de minidialoog laten spelen = TOETS

28 Didactische werkvormen: spreekvaardigheid
TRANSFERDIALOGEN Doelstellingen  een aangeleerde dialoog onmiddellijk omzetten naar een nieuwe situatie  volledige transfer Bijlage 6

29 Didactische werkvormen: spreekvaardigheid
TRANSFERDIALOGEN Stappen  Beluisteren van de dialoog  Algemene inhoudsvragen  De dialoog luidop lezen per twee  De dialoog aanpassen aan een nieuwe situatie  Eventueel eindigen met een rollenspel

30 Didactische werkvormen: spreekvaardigheid
ROLLENSPELEN Doelstellingen  zelf onvoorbereid een gesprek voeren  nabootsen van de realiteit Bijlage 6

31 Didactische werkvormen: spreekvaardigheid
ROLLENSPELEN Stappen  1ste fase: het gesprek per twee schriftelijk voorbereiden  later op het jaar: het gesprek onmiddellijk laten voeren  eventueel: het gesprek als taak laten neerschrijven (= het gesprek fixeren)

32 Didactische werkvormen: spreekvaardigheid
SPINNEN Doelstellingen  zich op een gesprek voorbereiden  het ontdekken van nieuwe woordenschat aan de hand van folders reclameboodschappen tweetalige authentieke documenten Bijlage 7

33 Didactische werkvormen: spreekvaardigheid
SPINNEN Didactische aanpak: 1ste mogelijkheid  een volledige ingevulde spin geven  woordenschat laten vertalen  voor ieder element een typevraag laten aanbrengen  het interview (per twee)

34 Didactische werkvormen: spreekvaardigheid
SPINNEN Didactische aanpak: 2de mogelijkheid  een ten dele ingevulde spin geven  woordenschat laten aanvullen  voor ieder element een typevraag laten aanbrengen  leerkracht brengt een gesprek op gang, leerlingen antwoorden met behulp van de ingevulde spin

35 Didactische werkvormen: spreekvaardigheid
SPINNEN Didactische aanpak: 3de mogelijkheid  leerlingen brengen authentiek materiaal mee  bepalen zelf de elementen van de spin  de leerlingen geven « spreekbeurt »  leerkracht vult aan via vraagstelling

36 Didactische werkvormen: spreekvaardigheid
HET MENU Doelstelling  kunnen bestellen of bestellingen opnemen in een restaurant of in een café Didactische aanpak  eerste stap: luisteroefening  tweede stap: van luisteren naar spreken Bijlage 8

37 Didactische werkvormen: luistervaardigheid
Moet transfereerbaar zijn naar de spreekvaardigheid Werkvormen  Van globaal naar gedetailleerd begrijpen  Meerkeuzevragen  Roosters, waar bepaalde elementen moeten aangekruist worden  Getallen of bedragen laten invullen

38 Didactische werkvormen: leesvaardigheid
Moet transfereerbaar zijn naar de spreekvaardigheid Werkvormen  Van globaal naar gedetailleerd tekstbegrip  Meerkeuzevragen  Leesfiches Bijlage 9

39 Didactische werkvormen: schrijfvaardigheid
1ste graad  Schrijven is geen einddoelstelling in BSO!  Vooral kopieeropdrachten 2de en 3de graad  Passe-partoutmodellen met een waaier aan invulmogelijkheden = inzichtelijk kopiëren Bijlage 10

40 Didactische werkvormen: woordenschat en spraakkunst
Werkwoorden  Vormen die dagelijks gebruikt worden  Dril blijft belangrijk  Schema pas op het einde aanbrengen! Woordenschat  Situationeel aanbrengen  Geen woordenlijsten! Bijlage 11 Getallen  Kunnen niet genoeg ingeoefend worden! Bijlage 12

41 Didactische werkvormen: woordenschat en spraakkunst
Pleidooi voor … INTEGRATIE VAN DE VIER VAARDIGHEDEN Bijlage 13

42 De evaluatie: spreekvaardigheid
Gespreide evaluatie! Basismodel  4 punten inhoud  2 punten spraakkunst  2 punten uitspraak  2 punten vlotheid en voorkomen

43 De evaluatie: schrijfvaardigheid
Geen einddoelstelling in BSO Uitzondering: kantoor en verkoop Basismodel  4 punten inhoud  2 punten spelling / spraakkunst  2 punten vorm  2 punten stijl en formules

44 Dyslectische leerlingen: definitie en kenmerken
 lees- en spellingsstoornis Kenmerken  fouten bij het lezen en het schrijven

45 Dyslectische leerlingen: hoe reageer je?
CLB contacteren Geen druk op de leerling uitoefenen Hulpmiddelen toestaan Cd meegeven Zorg voor foutloze (gedrukte) notities

46 Dyslectische leerlingen: hoe reageer je?
Regel overlaten bij het schrijven Met markeerstift verbeteren Volledige woord laten schrijven bij correctie Gebruik van een lat of bladwijzer Verwittig hen de dag voordien wanneer ze zullen moeten luidop lezen

47 ADHD-ers: drie factoren
Een moeilijk te controleren drang tot bewegen Een grote distractibiliteit Gebrekkige sociale vaardigheden

48 ADHD-ers: hoe reageer je?
Stel zelf geen diagnose (arts!) Ergernis bij: leerkracht, medeleerlingen en ADHD-er zelf Zorg voor structuur Bespreek probleemgedrag buiten de les, onder vier ogen Wend de gedienstigheid in positieve zin aan