De Wob in de steigers Actualiteitencollege over de Wet openbaarheid van bestuur Aanvallen op de Wob Misbruik van de Wob: vooral door overheden Het wetsvoorstel.

Presentatie over: "De Wob in de steigers Actualiteitencollege over de Wet openbaarheid van bestuur Aanvallen op de Wob Misbruik van de Wob: vooral door overheden Het wetsvoorstel."— Transcript van de presentatie:

1 De Wob in de steigers Actualiteitencollege over de Wet openbaarheid van bestuur Aanvallen op de Wob Misbruik van de Wob: vooral door overheden Het wetsvoorstel voor een nieuwe Wob Roger Vleugels - Februari 2014

2 34 jaar Wobben, 34 jaar tobben
Wobbers klagen al 34 jaar Is het klagen terecht? Of is het voor het leeuwendeel ruis zoals het klagen bij veel wetten ruis is, neem de Wegenverkeerswet of de Algemene wet rijksbelastingen

3 34 jaar Wobben, 34 jaar tobben
De vijand van het Wobben zijn de Wobbers zelf Er zijn meer vijandjes In dit college probeer ik enkele misstanden en spin rond misstanden van context en feiten te voorzien Na de pauze het wetsvoorstel voor een nieuwe Wob

4 Een tsunami aan Wob-verzoeken
Gemeenten worden overspoeld door Wob-verzoeken Kamervragen midden jaren 90: Komt het operationele werk van de AIVD niet in het gedrang door het volume aan Wob-verzoeken? Allemaal Spin in een landje waar amper geWobd wordt

5 Er gaat veel mis en er is veel misbruik
Ja Er gaat veel mis en er is veel misbruik

6 Er gaat veel mis en er is veel misbruik Vooral bij de overheid
Ja Er gaat veel mis en er is veel misbruik Vooral bij de overheid

7 Een tsunami aan Wob-verzoeken
Aantal per jaar Groot Brittannië

8 Een tsunami aan Wob-verzoeken
Aantal per jaar Groot Brittannië Nederland

9 Een tsunami aan Wob-verzoeken
Aantal per jaar per Groot Brittannië Nederland

10 Een tsunami aan Wob-verzoeken
Aantal per jaar per Groot Brittannië Nederland Verenigde Staten

11 Een tsunami aan Wob-verzoeken
Aantal per jaar per Groot Brittannië Nederland Verenigde Staten Noorwegen

12 Een tsunami aan Wob-verzoeken
Aantal per jaar per Groot Brittannië Nederland Verenigde Staten Noorwegen Bulgarije

13 Een tsunami aan Wob-verzoeken
Aantal per jaar per Groot Brittannië Nederland Verenigde Staten Noorwegen Bulgarije Frankrijk / Duitsland

14 Een tsunami aan Wob-verzoeken
Aantal per jaar per Groot Brittannië Nederland Verenigde Staten Noorwegen Bulgarije Frankrijk / Duitsland België / Italië / Spanje

15 Een tsunami aan Wob-verzoeken

16 Een tsunami aan Wob-verzoeken
Jaren 80 paar honderd Wob-verzoeken in 10 jaar Jaren 90 groei van 100 per jaar naar 1000 per jaar Jaren 00 groei van 1000 per jaar naar 2500 per jaar Dit zijn de landelijke cijfers, met daarin groeispurtje 1: Midden jaren 90

17 Een tsunami aan Wob-verzoeken
Jaren 80 verwaarloosbaar Jaren 90 verwaarloosbaar Jaren 00 groei naar p jr voor 400 gemeenten Dit zijn de gemeente cijfers, met daarin groeispurtje 2: Midden jaren 00

18 Een tsunami aan Wob-verzoeken
Beide groeispurtjes gaven vergelijkbare reacties: Tsunami / We worden platgeWobd Er is veel misbruik En niet: Aantrekken serieuze aantallen Wob-ambtenaren Opleiding Wob-ambtenaren Scholing voor alle ambtenaren over het recht op informatie

19 Een tsunami aan Wob-verzoeken
Ofwel Het misbruik spook is van ver voor de Wet dwangsom

20 Misbruik van de Wob Het is verleidelijk om nu in te gaan op het misbruik van de Wob [door verzoekers]

21 Misbruik van de Wob Het is verleidelijk om nu in te gaan op het misbruik van de Wob [door verzoekers] Het zou zeer buiten-proportioneel zijn om daar mee te beginnen

22 Misbruik van de Wob door de overheid
Termijnoverschrijdingen Er moet gewaakt worden voor ambtelijk en politiek opportunistisch gebruik van de Wob Misbruik van weigergronden Inzet van weigergronden die niet van toepassing zijn, of niet bestaan [Openbaar maken is niet opportuun] De Wob is amper ingevoerd Amper formatie voor en geen opleiding van Wob- ambtenaren / Het recht op toegang is onbekend

23 Misbruik van de Wob door de overheid
Termijnoverschrijdingen ‘Er moet gewaakt worden voor ambtelijk en politiek opportunistisch gebruik van de Wob’ Misbruik van weigergronden Inzet van weigergronden die niet van toepassing zijn, of niet bestaan [‘Openbaar maken is nu niet opportuun’] De Wob is amper ingevoerd Amper formatie voor en geen opleiding van Wob- ambtenaren / Het recht op toegang is onbekend

24 Misbruik van de Wob door de overheid
Termijnoverschrijdingen in meer dan50% van alle zaken ‘Er moet gewaakt worden voor ambtelijk en politiek opportunistisch gebruik van de Wob’ Misbruik van weigergronden Inzet van weigergronden die niet van toepassing zijn, of niet bestaan [‘Openbaar maken is nu niet opportuun’] De Wob is amper ingevoerd Amper formatie voor en geen opleiding van Wob- ambtenaren / Het recht op toegang is onbekend

25 Misbruik van de Wob door de overheid
Termijnoverschrijdingen: Bij 2x 14 dagen 60% termijnoverschrijding Bij 2x 28 dagen 50% termijnoverschrijding Zienswijze vragen als truc De eerste 14 dagen van de Wet dwangsom als marge annexeren

26 Misbruik van de Wob door de overheid

27 Misbruik van de Wob door de overheid
De gemiddelde werklast van een Wob-verzoek is maximaal 10 dagen

28 Misbruik van de Wob door de overheid
De gemiddelde werklast van een Wob-verzoek is maximaal 10 dagen Er is dus geen enkele reden voor termijnoverschrijding Niet bij 2x28 dagen Niet bij 1x14 dagen Zelfs amper bij 2x7 dagen……….

29 Misbruik van de Wob door de overheid
Misbruik van weigergronden: Inzetten van weigergronden die niet toepasselijk zijn Weigeren namens niet geconsulteerden Containerweigeringen Weigeren zonder aandacht voor beperkt verstrekken Fake zienswijzen / derden bezwaren

30 Misbruik van de Wob

31 Misbruik van de Wob door verzoekers
Proportionele aandacht voor misbruik van de Wob door ver- zoekers komt er op neer dat er één schermpje voor ingericht moet worden, maar hoe krijg ik dat vol. Tja, het misbruik is er in een volume zoals bij iedere wet, of zelfs nog wat min- der. Het gaat om 2-3 zaken per jaar per orgaan. Dankzij de werving voor misbruik door de VNG zijn er nu 2 soorten organen met misbruik: gemeenten en de politie. Help ik krijg mijn schermpje niet vol. Als er ergens winst zit in de nieuwe Wob dan is het dat prietpraat ontmaskerd is. Nu moet die nieuwe wet nog door parlement geloodst worden.

32 Misbruik van de Wob door verzoekers
Er was en is misbruik bij twee soorten organen: Politie Gemeenten Waarom daar Hoe steekt het in elkaar Remedie

33 De verslonsfactor De Wob is een verslonsd, verwaarloosd dossier
Naast de al genoemde aspecten als Amper ingevoerd en amper personeel Gaat het vooral om Verslonsde archieven En idiote aannames over de kosten v.e Wob-procedure

34 De kosten van een Wob-procedure

35 De nieuwe Wob Waar zit de winst?

36 De nieuwe Wob Waar zit de winst? NL gaat achterstand iets inlopen

37 De nieuwe Wob Waar zit de winst? NL gaat achterstand iets inlopen
NL komt bij lange na niet bij de standaard [Tromsø]

38 De nieuwe Wob Waar zit de winst? NL gaat achterstand iets inlopen
NL komt bij lange na niet bij de standaard [Tromsø] Verzoekers gaan er, afgezien van 2x28 -> 2x14, amper op vooruit

39 De nieuwe Wob Waar zit de winst? NL gaat achterstand iets inlopen
NL komt bij lange na niet bij de standaard [Tromsø] Verzoekers gaan er, afgezien van 2x28 -> 2x14, amper op vooruit Het voordeel zit buiten de wettekst:

40 De nieuwe Wob Waar zit de winst? NL gaat achterstand iets inlopen
NL komt bij lange na niet bij de standaard [Tromsø] Verzoekers gaan er, afgezien van 2x28 -> 2x14, amper op vooruit Het voordeel zit buiten de wettekst: Het besef begint door te dringen dat we een klein achterlopend Wob landje zijn

41 De nieuwe Wob De pluspunten 2x28 -> 2x14 dagen

42 De nieuwe Wob De pluspunten 2x28 -> 2x14 dagen
Reikwijdte op papier vergroot

43 De nieuwe Wob De pluspunten 2x28 -> 2x14 dagen
Reikwijdte op papier vergroot Meer actieve openbaarheid

44 De nieuwe Wob De pluspunten 2x28 -> 2x14 dagen
Reikwijdte op papier vergroot Meer actieve openbaarheid Relatieve weigergronden verliezen werking na 5 jaar

45 De nieuwe Wob De pluspunten 2x28 -> 2x14 dagen
Reikwijdte op papier vergroot Meer actieve openbaarheid Relatieve weigergronden verliezen werking na 5 jaar Vertrouwelijke toegang

46 De nieuwe Wob De pluspunten 2x28 -> 2x14 dagen
Reikwijdte op papier vergroot Meer actieve openbaarheid Relatieve weigergronden verliezen werking na 5 jaar Vertrouwelijke toegang Instelling van informatie-commissaris

47 De nieuwe Wob De minpunten Reikwijdte amper vergroot hersteld

48 De nieuwe Wob De minpunten Reikwijdte amper vergroot hersteld
Voorstel voldoet niet aan het Verdrag van Tromsø

49 De nieuwe Wob De minpunten Reikwijdte amper vergroot hersteld
Voorstel voldoet niet aan het Verdrag van Tromsø Bezwaar-procedure niet verbeterd

50 De nieuwe Wob De minpunten Reikwijdte amper vergroot hersteld
Voorstel voldoet niet aan het Verdrag van Tromsø Bezwaar-procedure niet verbeterd Weigergronden zijn niet alleen niet Tromsø-proof, ze omvatten ook niet jurisprudentie en wel de idiote weigergrond ‘onevenredig nadeel’

51 De nieuwe Wob De weigergrond onevenredig nadeel
Heeft met de komst van zienswijzen en derden-bezwaren zijn functie verloren Was lange tijd uit het wetsontwerp maar kwam terug op last van de Ministerraad: We hebben behoefte aan een restgrond Is in wetsvoorstel iets ingeperkt, maar het blijft idioot

52 De nieuwe Wob De reikwijdte groeit iets, zie pagina 22 syllabus. Erbij: Enkele van de Hoge Colleges van Staat Koepelorganisaties Semi-publieke organen [lege huls cq. op termijn] Docs langer dan 5 jaar geleden geweigerd Kabinetsformatie docs na afronding kabinetsformatie Vertrouwelijke toegang

53 De nieuwe Wob Een plus en een min
Er blijven, uiteraard, lex specialis situaties, zie pag. 23 De actieve openbaarheid groeit, zie pag 25

54 De nieuwe Wob De weigergronden veranderen amper, zie pag 26/27
Er blijven absolute weigergronden De weigergronden zijn totaal niet Tromsø-proof Jurisprudentie is er niet in verwerkt

55 De nieuwe Wob De procesvoering verandert amper
De bezwaarfase blijft krakkemikkig De koppeling tussen Wob en de Wet dwangsom verdwijnt waardoor de oude voor 2009 geldende overtijdbehandeling weer in beeld komt

56 De weg naar de nieuwe Wob
En opeenstapeling van onkunde en tactische missers 2005 NRC Wake up artikel + Open de Oester 2006 Awo 2011 Donner 2012 Wetsvoorstel GL 2013 Wetsvoorstel GL/D66 2014 ?

57 De nieuwe Wob Een gemiste kans!