Woonfiscaliteit in België, Feiten en hervormingen

Presentatie over: "Woonfiscaliteit in België, Feiten en hervormingen"— Transcript van de presentatie:

1 Woonfiscaliteit in België, Feiten en hervormingen
Geert VAN REYBROUCK Studie- en Documentatiedienst FOD Financiën De spreker spreekt in eigen naam, geenszins in naam van de Minister, noch van zijn Administratie

2 Woonfiscaliteit in België
De feiten, internationale context Periodieke belasting op vastgoed Belasting eigen woning ETR Hervorming 2005 Woonbonus Fiscale uitgaven Per deciel Opmerkingen Advies VWR & KI

3 Belasting op eigendom NTL - EU Taxation Trends
EU-opdeling geïnspireerd op RS OECD Voor BE “Recurrent immovable property”: nog ruimte Iets hoger dan EU rekenkundig gemid (EU27a) Gelijkaardig als gewogen EU27 Ver onder FR en UK Andere, voornamelijk “transaction taxes”: hoogste in EU Nauwelijks correlatie (recurrent immov) property tov totale belastingdruk

4

5

6 BE Tax burden – Tax shift
Hoge belastingdruk Tax-to-gdp +/- 45% (3e EU) In het bijzonder op arbeid 100% AW : 1e OESO; ITR : 2e EU Belasting & econ groei OESO-ranking hinderlijkheid: Venb > PB > Consumptie > Periodieke belasting op vastgoed EU aanbeveling: “need to shift the burden of taxation away from labour, towards consumption and property” bij voorkeur “recurrent taxes immov. property

7 BE Tax Mix – Belastingen op eigendom

8 Periodieke vastgoedbelasting: OV+OOV
Aandeel in bbp Registratierechten : van 0,6% -> 0,9% OV + OOV stabiel op 1,2 à 1,3% Belang 3 componenten varieert Gewestelijke OV; Provinciale OOV; Gemeentelijke OOV Gestaag oplopende (gemeentelijke) tarieven Electorale cyclus In VL sprong na 2000 Belastingbasis groeit niet mee Noch met evolutie vastgoedmarkt Noch met bbp

9 OV-Tarief tov KI Prov gewogen gemid tarief OV+OOVprov+OOVgem

10 Periodieke vastgoedbelasting: tarieven OOVgem

11 De belasting eigen woning
Vet : (Nog) Federaal “Transaction taxes” (Registratierechten of btw) Onroerende voorheffing (Gewest+Prov.+gemeente) PB: geen belasting op “imputed income” Tot 2005 gedeeltelijke verrekening OV in PB PB Belastingvoordelen tot 2005 Intrestaftrek voor nieuwe eigen woning Kapitaalaflossingen beperkt PB Belastingvoordelen sinds 2005 Aftrek hypotheeklast (intrest & kapitaal) tot (per echtgenoot) 2120 € € gedurende eerste 10 jaar Geen onderscheid bestaand vs nieuw vastgoed Keuze voor bestaande contracten tussen “oude” en “nieuwe” regeling

12 Tax Policy - Criteria Financieren uitgaven Allocatieve efficiëntie
stabiele bron Allocatieve efficiëntie Impact op ruimtelijke ordening & mobiliteit Impact op arbeid & arbeidsmobiliteit Billijkheid Horizontaal vs Verticaal Draagkracht- vs profijtbeginsel Administratieve efficiëntie Kant belastingplichtige Kant overheid Politieke haalbaarheid

13 Effectieve belastingvoet eigen woning
ETR = (Rg-Rn)/(Rg-π) Rg = bruto nominaal rendement (8% vastgoedwaarde) Rn = netto nominaal rendement Π = inflatiegraad (Rg-Rn) bevat (a) Belasting bij aankoop (b) Netto onroerende voorheffing (c) NPV van belastingkredieten en aftrekken Tijdsdimensie: (a) en (c) worden in belasting / subsidie op jaarbasis omgezet; => onderschatting bij (snelle) wederverkoop

14 Effectieve belastingvoet eigen woning

15 Effectieve belastingvoet eigen woning
Tax preference for housing

16 Effectieve belastingvoet eigen woning
Lessen Methodologische opmerking: ETR zeer gevoelig voor inflatie en rente Hoedanook een duidelijk belastingvoordeel tov de benchmark Een bijkomend belastingvoordeel voor hypotheken Het specifieke voordeel voor nieuwbouw verdween

17 Impact federale hervorming 2005
LT:Stijging ETR Op lange termijn weegt niet-verrekening OV in PB zwaarder door dan stijging NPV van belastingaftrek KT: myopie Toename NPV belastingaftrek Positief voor eigenaars Negatief voor de begroting Prijsopdrijvende impact Niet-elastisch aanbod Echter ook EBA in 2005 Dankzij kapitalisatie vooral door bestaande eigenaars gecapteerd

18 Reforms The 2005 Federal reform

19 NPV woonhypotheek als determinant registratierechten

20 Woonbonus Situering tov “property taxes”
Periodieke en andere De belangrijkste belastinguitgave in de categorie “vastgoed PB” De inventaris vermeldt ook “verwante” belastinguitgaven

21

22 Fiscale Uitgaven Inventaris Vastgoed PB
mln euro IJ2003 IJ2005 IJ2007 IJ2009 IJ2010 Aftrek op KI woning, aanvullende aftrek 1,3 0,6 0,2 0,3 0,4 Woonbonus 88,4 374,8 813,0 1.029,8 Aftrek van 50% uitgaven restauratie geklasseerde onroerende goederen 0,8 0,5 0,7 Bijkomende interestaftrek hypothecaire leningen 83,5 73,8 45,5 34,5 22,1 Uitgaven voor renovatie in zones voor positief grootstedelijk beleid 1,1 Uitgaven voor de vernieuwing van tegen een redelijke huurprijs in huur gegeven woningen (via een sociaal verhuurkantoor) 0,0 0,1 Uitgaven ter beveiliging tegen inbraak of brand 4,5 32,4 32,8 Totaal 86,2 164,5 426,2 881,7 1.086,1

23 Fiscale Uitgaven Inventaris Verwant PB
mln euro IJ2003 IJ2005 IJ2007 IJ2009 IJ2010 Aftrek op KI woning, gewone aftrek (TE?) 482,3 367,8 340,0 363,1 326,9 Verhoogde belastingvermindering voor het bouwsparen (sparen) 898,1 894,3 787,5 829,9 744,8 Energiebesparende uitgaven (energie / milieu) 35,7 72,8 274,5 591,9 759,3 Passiefhuizen (idem) 0,0 0,1 lage energie (idem) 0,2 Groene leningen (gesloten ) - (*) zie energiebesparende 0,82 (*) 5,12 (*) Belastingkrediet voor isolatiewerken - (*) zie energiebesparende (*)

24 Woonbonus Aantal deelnemers groeit nog gestaag…
… de budgettaire kost navenant

25 Woonbonus Budgettaire kost loopt op Regressief
Take-up Gemiddeld bedrag per deciel Budgettaire kosten per deciel Patronen gelijkaardig in VL, Wal, Br

26 Taxation of housing in Belgium

27 Taxation of housing in Belgium

28 Taxation of housing in Belgium

29 Woonbonus-advies VWR overheveling 1,5 miljard euro vanaf 1/1/2014? (p5,11) inkomensafhankelijk maken (p14) “20% laagste inkomens” (p 14) vertaling in “absolute” maatstaf nodig welke maatstaf? PB, fiscaal inkomen is zeer onvolmaakte maatstaf voor bijdragecapaciteit omvat niet alle inkomensvormen (uit vermogen,…) vermomde private consumptie, forfaitaire stelsels, onderrapportering, fraude, … KI, vergt actualisering

30 Woonbonus-advies VWR - KI
KI meer data dan in jaren ‘70 Transactieprijzen ;verbod op contante betaling zou bewimpeling moeten fnuiken verplicht geregistreerde huurcontracten Certificaten energieprestatie verzekerde waarden GPS-coördinaten Deels “third party”data, deels self-assesment Met steekproefcontrole; Google earth; Streetview Bv 5 x 1/5 op afstand + 1/50 ter plaatse Wortel en stok, Geen volledig dossier -> verval woonbonus na x jaar -> geen huiskorting -> geen indexering huurprijs

31 Woonbonus-advies VWR bijkomende voorwaarden voor woonbonus?
enige woning als vorm pensioensparen fiscaliteit bij vermogenopbouw (p10) fiscaliteit bij afbouw (opeethypotheek)? grandfathering : kleine stappen (p13), … maar duidelijke marsrichting! bijkomende voorwaarden voor woonbonus? energiezuinigheid, water(her)gebruik enkel reconversiezones? <> botte afbakening (p20) renovatiecriteria aanscherpen “renovatie” als eufemisme voor “uitbreiding” doorstroming bevordert arbeidsmobiliteit, uitbreiding niet bijkomende premies (deel 2) ongeloof in marktwerking, maar shift van “tax expenditures” naar “expenditures” gevaar administratieve dead weight

32 Woonbonus-advies VWR - political economy - haalbaarheid
Afbouw TE: te veel verlies / te veel verliezers? verlies is exact becijferbaar, is relatief groot en makkelijk te identificeren => sterke lobby winst voor het “algemeen belang” is vaag, dispers, moeilijk te identificeren onderdeel package deal? coördinatieproblemen fed / g&g / prov / gemeenten besteding vrijkomende beleidsruimte naar woonbeleid? eigen woning of (sociale) huurwoning naar verlaging tarieven / opcentiemen PB cf aanbevelingen EU, OESO, IMF: van woonbonus naar werkbonus? low rate, broad base beter dan verlaging andere tarieven OV - successie naar “begrotingsconsolidatie”

33 Besluit Internationaal shift naar periodieke vastgoedtaksen bepleit
Advies ook geldig voor België Hinderpaal: tax base “tyranny of status quo” doorbreken Political economy probleem Registratierechten afbouwen? Fnuikt arbeidsmobiliteit en doorstroming Deels uitgehold door btw op nieuwbouw Woonbonus afbouwen / hervormen? Budgettaire last Regressief Moeilijk zonder “tax package”

34 bronnen Nationale rekeningen en NTL (National Tax List)
Taxation Trends in the European Union, 2012 edition Revenue Statistiscs, OECD, 2012 edition Hoge Raad van Financiën, Advies omtrent de doorstorting van de federaal geïnde belastingen aan de lokale overheden, januari 2011 Federale Inventaris Fiscale Uitgaven Website Kamer en Docufin (historiek en xls) Geert Van Reybrouck and Christian Valenduc, Taxation of housing in Belgium: facts and reforms; in Property taxation and enhanced tax administration in challenging times; European Economy. Economic Papers October pp37-45 , en Possible reforms of real estate taxation : critera for succesful policies; European Economy, occasional papers 119, October 2012