Hartritmestoornissen en topsport De invloed van nurture op nature

Presentatie over: "Hartritmestoornissen en topsport De invloed van nurture op nature"— Transcript van de presentatie:

1 Hartritmestoornissen en topsport De invloed van nurture op nature
Sanne de Jong UMC Utrecht – Medische Fysiologie

2 Inhoud workshop Hartfunctie Elektrische activiteit van het hart Actiepotentiaal Voorwaarden voor een ritmestoornis Wat gebeurt er als je sport? Afwijkingen bij sporters

3 Wat gebeurt hier precies?

4 Het hart als pomp effectieve pomp hoge druk slagaders
elektrische activatie circulatie

5 Start hartslag?

6 Elektrische activatie

7 ~6•109 hartspiercellen

8 Actiepotentiaal in het hart
verandering van de membraanpotentiaal door tijdelijke veranderingen in membraanpermeabiliteit. Fase 0: depolarisatie Fase 1: snelle repolarisatie Fase 2: plateaufase Fase 3: repolarisatie Fase 4: rust Natrium Calcium Kalium

9 Ion-stromen en -kanalen
Depolarisatie Repolarisatie

10 Refractaire periode

11 Excitatie-contractiekoppeling

12 Calcium huishouding SR Ca-kanaal SERCA2 RyR2 Na-Ca transporter
Ca-poort Ca-kanaal SERCA2 ACTIN MYOSIN ACTIN SR RyR2

13 Calcium huishouding Ca-kanaal SERCA2 RyR2 CONTRACTION RELAXATION Na-Ca
transporter Ca-poort Ca-kanaal CONTRACTION RELAXATION SERCA2 ACTIN MYOSIN ACTIN RyR2

14 Actiepotentiaal wordt door gegeven van cel op cel
Cel-op-cel geleiding Actiepotentiaal wordt door gegeven van cel op cel Ij cel A cel B

15 Elektrocardiogram p-golf QRS-complex T-golf Boezem- activatie Kamer-
repolarisatie

16 Ritmestoornissen Cardiac arrhythmia (also dysrhythmia) is a term for any of a large and heterogeneous group of conditions in which there is abnormal electrical activity in the heart. The heart beat may be too fast or too slow, and may be regular or irregular.

17 Ritmestoornissen

18 Probleem bij een ritmestoornis
effectieve pomp hoge druk slagaders elektrische activatie circulatie

19 Aantal overledenen in NL
Hoeveel mensen overlijden per jaar in NL? 50.000

20 Aantal hartritmestoornissen per jaar in NL
Hoeveel fatale hartritmestoornissen per jaar in NL? 1.000 (± 15/dag) (± 40/dag) (±140/dag)

21 Aritmogeniteit Substraat Trigger Modulerende factoren

22 Veranderingen in substraat
Toename bindweefsel in het hart cel A cel B

23 Veranderingen in substraat
Afname gap junctions in het hart cel A cel B

24 Trage geleiding Bindweefsel Gezond weefsel
Aangepast van De Jong et al., J Cardiovasc Pharmacol 2011 Bindweefsel Gezond weefsel

25 Reentry ritmestoornis
activeerbaar weefsel geactiveerd weefsel weefsel in RP Aangepast van Mines, J Physiol 1913 Trage geleiding + korte refractaire periode  reentry

26 Aritmogeniteit Substraat Trigger Modulerende factoren

27 Instabiliteit actiepotentiaal

28 Triggers

29 Trigger in T-golf

30

31 Aritmogeniteit Substraat Trigger Modulerende factoren

32 Modulerende factor

33 Hartritmestoornissen
Hoe lang duurt het voordat de bloeddruk naar 0 gedaald is bij een ritmestoornis? 1-10 seconden 10-30 seconden 30-60 seconden

34 Bloeddruk bij ritmestoornis

35 Wat gebeurt er als je sport?

36 Cardiac output tijdens sport

37 Cardiac output Normaal Topsport Hartslag (bpm) Slagvolume (ml)
Cardiac output (L/min) In rust 60 3.6 Sport 180 10.8 100 18 Topsport Hartslag (bpm) Slagvolume (ml) Cardiac output (L/min) In rust 40 90 3.6 Sport 180 150 27

38 Topsporthart

39 Plotselinge dood bij topsporters
Hoeveel plotse doden zijn er per jaar onder atleten? 0.003% 0.3% 3%

40 Onderscheid > 35 jaar Atleet < 35 jaar Verworven afwijking Hart
Genetische afwijking Hart

41 Oorzaak ritmestoornissen bij topsporters
Substraat Trigger Modulerende factoren

42 Topsporthart

43 Aritmogene hartaandoening (AC)
AC (of ARVC) = arrhythmogenic cardiomyopathy Erfelijke aandoening waarbij genen betrokken zijn die de communicatie tussen hartspiercellen bepalen. cel A cel B Meer bindweefsel en vet Minder gap junctions

44 Oorzaak ritmestoornissen bij topsporters
Substraat Trigger Modulerende factoren

45 EADs en DADs EAD als gevolg van een langere actiepotentiaal
en verandering in de calciumhuishouding DAD als gevolg van problemen calciumhuishouding

46 Verlenging actiepotentiaal
LQTS = Lang QT syndroom Erfelijke aandoening aan de K+ kanalen. Functie K+ kanalen  Duur repolarisatie  Actiepotentiaal lengte 

47 Ca2+-kanaal kan zich herstellen om opnieuw te openen
Probleem bij verlengde actiepotentiaal? Ca2+-kanaal kan zich herstellen om opnieuw te openen RyR2 SERCA2 ACTIN MYOSIN SR Ca-poort Na-Ca transporter Ca-kanaal

48 Probleem in calciumhuishouding
Ca2+-Na+ pomp wordt getriggerd depolarisatie RyR2 SERCA2 ACTIN MYOSIN SR Ca-poort Na-Ca transporter Ca-kanaal Mutatie RyR2  Ca2+ lekt uit het SR

49 Instabiele actiepotentiaal  verhoogde kans op EADs

50 Oorzaak ritmestoornissen bij topsporters
Substraat Trigger Modulerende factoren

51 Medicijngebruik

52 Wat kunnen we doen? Familiegeschiedenis Screenen voor bekende hartaandoeningen Preventieve behandeling

53 Wat kunnen we doen?