Nieuwsgierigheid: daar moeten we wat mee!

Presentatie over: "Nieuwsgierigheid: daar moeten we wat mee!"— Transcript van de presentatie:

1 Nieuwsgierigheid: daar moeten we wat mee!
P. Robert-Jan Simons Nederlandse School voor Onderwijsmanagement & Universiteit Utrecht

2 Maaike Meijer: "Ik heb een oceanische interesse. Ik ben heel ‘eager’, heel gretig. Vind ik iets leuk, dan ben ik meteen in alle staten. Ik zie overal verbanden. Eigenlijk ben ik een ideeënmachine die je zo min mogelijk moet lastig vallen met verplichte nummers. Mij zul je de laatste nuance in het postmodernisme dan ook niet horen uitleggen. Ik ben iemand van de grote lijnen en het creatief verbanden leggen. Ik houd niet van theoretische exercities die maar voor dertig mensen boeiend zijn. Ik werk liever voor een zaal van vijfhonderd."

3 YouTube - Grenzeloze Nieuwsgierigheid

4 Hebben moderne kinderen andere hersenen?
Nicholas Carr (2009) (The Shallows): Neurologische effecten van frequent internetgebruik Neuroplasticiteit zorgt voor verandering van de bedrading in het brein op basis van gedragsveranderingen Minder abstractie, reflectie, contemplatie, verbeelding Minder oriëntatievermogen

5 Opdracht Neem een tv-reclame in gedachten
Vertel deze aan uw buurman / buurvrouw Ga samen na welke de principes zijn die dit een interessante reclame maken 5

6 Hoe word je hier nieuwsgierig gemaakt?
Filmpje Hoe word je hier nieuwsgierig gemaakt? 6

7 Hoe word je hier nieuwsgierig gemaakt?
GTST Hoe word je hier nieuwsgierig gemaakt? 7

8 Type / Aard Inhouden Relaties Actief Passief

9 Mijn mening: Wat vooral veranderde is aard en hoeveelheid nieuwsgierigheid Kinderen worden dag in dag uit nieuwsgierig gemaakt in cumulatie van reclame tv games sociale netwerken enz. Zij zijn verslaafd geraakt aan passieve relatienieuwsgierigheid en / of gamenieuwsgierigheid

10 Dus aan andere vormen van nieuwsgierigheid
Zij zijn hierin meer verschillend geworden Interest driven en friendship driven curiosity

11 Klas Mellander: the Power of learning
Kern van filmwetenschap, rhetorica en reclamewetenschappen omvat dezelfde kenmerken Waarom doen we daar niets mee in het onderwijs, in opleidingen en bij leren op de werkplek? 11

12 Wat zijn de basisprincipes van een goede redevoering?
Hoe word je nieuwsgierig gemaakt? 12

13 Rhetorica Exordium: Narratio: Propositio: Argumantatio: Peroratio:
Nieuwsgierigheid wekken, totaalplaatje presenteren Narratio: Achtergronden, verhalen, wijgevoel Propositio: hoofdboodschap Argumantatio: 3 redenen / argumenten Peroratio: Conclusies: enthousiasme creëren 13

14 6 principes van communicatiewetenschap:
Houd het simpel Gebruik het onverwachte Visualiseer Suggereer geloofwaardigheid Gebruik emoties Vertel verhalen 14

15 Mellander: Begin aan het einde Laat het totale plaatje zien
Bouw spanning op Schrap al het overbodige (twee-derde) Zet lerenden aan het denken Leg relaties met toepassingen Gebruik het in- en uitzoomen 15

16 THE STUDENT'S PLEA: MELLANDER (1993)
Don't stifle my natural curiosity, awaken it Just give me the information I need, not more Let me think things through myself and draw my own conclusions Help me find words for things I've understood Help me use my knowledge; give me a chance to test, expand and reinforce my knowledge 16

17 Hij is nieuwsgierig naar de richting
van de wind, het afval bij de vuilnisbakken, de blues, hij heeft plectrums, stukken kwarts, een kompas, vuursteen en adressen van ballonvaarders in zijn zakken. Hij kent de Wadden, drijft op vlotten, leidt kampen en maakt zonnewijzers, vindt de begraven potten en hij kan eenzaam lezen. Hij heeft voor alles tijd, kan niet slapen van nieuwsgierigheid en komt tussen de vakanties langs om te vertellen van vreemde breuken, het nodige delen, het begrip verzameling; op zijn gitaar laat hij horen hoe een driekwartsmaat verschilt van andere maten. En hun verbazing over dit bestaan - zij gaan naar school als gaan ze emigreren - wil wegens hem niet overgaan: van wat hij leeft willen ze als voor het eerst geestdriftig leren leven. E. Leeflang 17

18 ToddToddT Roland van der Vorst Todd Kashdan 18

19

20 Vragen Waarom is nieuwsgierigheid belangrijk?
Wat betekent nieuwsgierig zijn? Hoe word je een nieuwsgierig persoon? Hoe maak je iemand nieuwsgierig? Hoe blijvend? Wat betekent dit voor docenten, opleiders en managers?

21 Waarom belangrijk? Kashdan: Nieuwsgierige mensen: Zijn gelukkiger
Zijn gezonder Hebben betere relaties Leven langer Zijn intelligenter

22 Intelligentie Neemt toe bij nieuwsgierige mensen
Nieuwsgierigheid compenseert gebrek aan intelligentie

23 Belangrijkste nieuwe inzicht (Kashdan)
Nieuwsgierigheid is veranderbaar en Niet een gegeven eigenschap waarover sommigen wel beschikken en anderen niet Dit maakt het bevorderen van nieuwsgierigheid een belangrijk thema voor opleidingen, leerbegeleiding en opvoeding!

24 Relaties met Informatiesamenleving Nieuwe student
Levenslang leren (zie Heinsel (2010): Nieuwsgierigheid hangt samen met niveau van professionele ontwikkeling vrijwillig deelnemen aan professionele ontwikkelingsactiviteiten ontwikkelcapaciteit

25 Vragen Waarom is nieuwsgierigheid belangrijk?
Wat betekent nieuwsgierig zijn? Hoe word je een nieuwsgierig persoon? Hoe maak je iemand nieuwsgierig? Hoe blijvend? Wat betekent dit voor docenten, opleiders en managers?

26 Wat is dat nieuwsgierig zijn?
Willen weten hoe het zit: verklaren Willen weten hoe iets afloopt Willen weten hoe iets verder kan gaan Vragen stellen op zoek naar antwoorden Ongerijmdheid / incongruentie kwijt willen

27 Wat is nieuwsgierigheid?
Bewuste toestand van niet weten of kunnen op een bepaald moment Persoonlijkheidskenmerk (1 van de big five) Intensiteit Frequentie Duurzaamheid Breedte Diepte

28 Zeer nieuwsgierige mensen ervaren vaker, intensere gevoelens van nieuwsgierigheid, gedurende langere perioden, voor meer soorten gebeurtenissen en integreren deze beter in hun identiteit

29 Verwante begrippen Interesse Nieuwsgierigheid op bepaald terrein
Passie Intense langdurige nieuwsgierigheid voor bepaald terrein Mindfulness Bewust bezig zijn, zonder oordeel, doelbewust, Flow Volledig opgaan in een activiteit omwille van de activiteit zelf Openheid voor ervaring Persoonlijkheidstrek die aan basis van nieuwsgierigheid ligt Betekenisgericht zijn Gericht op diepgaand begrijpen

30 Welke vormen van nieuwsgierigheid zijn er?
Schatten zoeken Bijv. Op zoek gaan naar iets dat je niet meer weet Sensaties zoeken Bijv. Op zoek gaan naar tegenstrijdigheden Sporen zoeken Bijv. Op zoek gaan naar dingen die onverwacht of moeilijk te begrijpen zijn Antwoorden zoeken Bijv. Op zoek gaan naar antwoord op (bijv.) de waarom vraag

31 Onderdelen uit persoonlijkheidsleeronderzoek
Open staan voor ervaringen Rekbaarheid: jezelf uitdagen nieuwe dingen te leren Onzekerheidstolerantie: open staan voor onzekere aspecten Openheid voor veranderingen Fantasie Openheid voor ideeën Openheid voor waarden Leergierigheid, weetgierigheid, benieuwdheid

32 Diepstraten e.a. leervitaliteitsindex
Algemene leergierigheid Technische leergierigheid Leerangstig Uitgeleerd Zekerheid zoeken

33 Vijanden Angst Onzekerheid Afronding Vervreemding

34 Sociale nieuwsgierigheid
Kashdane (2009): nieuwsgierig zijn naar de ander geeft betekenis aan de relatie Akkerman (2006): Academische teams functioneren minder goed wanneer de leden niet nieuwsgierig (meer) zijn naar elkaar Grenspraktijken als nieuwsgierig makende ontmoetingen

35 Excessen Sensatiezucht Nieuwsgeiligheid (Telegraaf en Ruben)
Extreme verzamelwoede Gluren Morbide nieuwsgierigheid Roddel Seksuele obsessies Globetrotters (Gordon Pask) Gebrek aan focus

36 Historische ontwikkeling van nieuwsgierigheid (Van der Vorst)
Tuurmedia naar buiten kijken Gluurmedia naar binnen kijken Demonstratiemedia naar buiten brengen Zoekmedia naar binnen brengen Participatiemedia naar binnen gaan Vervoersmedia naar buiten gaan

37 Neurologisch gezien Dopamine in Striatum: voorbereiden op beloning
Beloning die soms wel volgt via opiaten, maar lang niet altijd En activiteit vraagt van de hippocampus: geheugen Er is m.a.w. Een subtiele combinatie nodig van beloning zoeken, betekenis geven en vastleggen in geheugen / identiteit

38 Te onderscheiden vormen van nieuwsgierigheid
Nieuwsgierigheid algemeen Sociale nieuwsgierigheid Technische nieuwsgierigheid (o.a gadgetnieuwsgierigheid) Leergierigheid Domeinspecifieke nieuwsgierigheid Spelnieuwsgierigheid Ervaringsnieuwsgierigheid

39 Vragen Waarom is nieuwsgierigheid belangrijk?
Wat betekent nieuwsgierig zijn? Hoe word je een nieuwsgierig persoon? Hoe maak je iemand nieuwsgierig? Hoe blijvend? Wat betekent dit voor docenten, opleiders en managers?

40 Kan de nieuwsgierigheid als trek groter worden / groot blijven?
Is het grootst bij jonge kinderen Neemt meestal af na het 30e jaar Kan toenemen tussen 12 en 18 Thijssen: ervaringsconcentratie Kashdan: Kan groot / in stand blijven ook later Neuroplasticity

41 Marianne Riksen-Walraven
Exploratiegedrag van baby's (9-12 maanden) Bleek sterk afhankelijk van opvoedingsgedrag van opvoeders (fysiek vs cognitief spelen) Milieugebonden Beïnvloedbaar door andere opvoedingsstijl aan te leren Effecten 5 jaar later nog aanwezig

42 Hoe help je iemand om nieuwsgierig te worden / blijven
Zorg voor de momenten en minuten, dan komen de uren en dagen vanzelf (vrij naar de Dalai Lama) Van der Vorst: door een goed evenwicht te zoeken tussen: houvast bieden (het pad, het wapen, het kompas en de kaart) nieuwe impulsen geven (verg. soap series) Door iemand vaak nieuwsgierig te maken Door iemand te helpen zichzelf nieuwsgierig te houden Dopamineverslaving?

43 T. Galway: Spelenderwijs
Let niet op je eigen bewegingen Let op de bal en niet op je bewegingen Let op je tegenstander en niet op je eigen bewegingen Voorbeeld telefoonoperators leren om aan de stem van de beller zo snel mogelijk emotionaliteit te herkennen Kashdan: schoonmakers leren een spel te maken van het schoonmaken

44 Vragen Waarom is nieuwsgierigheid belangrijk?
Wat betekent nieuwsgierig zijn? Hoe word je een nieuwsgierig persoon? Hoe maak je iemand nieuwsgierig? Hoe blijvend? Wat betekent dit voor docenten, opleiders en managers?

45 Hoe maak je iemand nieuwsgierig?
Verstoren Achterhouden Open houden Vragen stellen

46 Verstoren Over iets shokkerends Over afzetgedrag
Je verwachtingen of wereldbeeld worden verstoord Twijfel zaaien (geruchten en mythes) Verbazing wekken Over iets shokkerends Over afzetgedrag Over tegenstrijdigheden Over sterrengedrag

47 Leraar die Leerlingen zei dat ze volgende keer een spiekbriefje mochten meenemen van ¼ A-4tje

48

49

50

51

52 Achterhouden Zoeken naar: Iets wat verborgen ligt Iets wat verboden is
Iets wat komen gaat Iets wat er gebeurd is Naar wie iets heeft gemaakt Naar wat de ander weet (jaloezie) Naar iemand die dat niet weet (voyeurisme)

53 Leraar Latijn die zei: sla de volgende 2 pagina’s over (niet geschikt voor jullie)
NIET OP KLIKKEN

54

55

56 Open houden Nieuwsgierig gemaakt worden doordat het open karakter van de informatie / activiteit uitnodigt to verder zoeken Onvoorspelbaarheid Complexiteit Oneindigheid Zelf ontdekken

57

58

59

60 Vragen stellen Gesloten vragen Ja / Nee Herkenningsvragen
Alternatiefvragen (kies je voor deze of voor die oplossing) Meerkeuzevragen Open vragen Wat spreekt je aan? Wat zijn de gevolgen? Hoe pas je dit toe? Hoe zou je …. kunnen verbeteren Hoe kun je verklaren….?

61 Goede vragen beginnen met:
Wie? Hoe? Wat? Wanneer? Waar? 61

62 vraagvaardigheden 1. Het stellen van voorkennisvragen
2. Vermijd het zelf beantwoorden van de vraag 3. Vermijd retorische vragen 4. Verduidelijken of toespitsen van de vraag 5. Doorvragen 6. Doorspelen van vragen  62

63 En (Simon Ettekoven) Eerst stil zijn Vraag stellen
Gelegenheid geven om na te denken Geen vingers opsteken Maar random beurt geven 63

64 Einstein Toen hem gevraagd hoe het komt dat hij zo geleerd was, antwoordde hij dat hij helemaal niet geleerd was maar nieuwsgierig. Op de vraag hoe dit dat kwam antwoordde hij: dit komt door mijn moeder. Zij vroeg mij elke dag of ik nog een goede vraag had gesteld. 64

65 Dus: het gaat meer om het leren hoe je jezelf nieuwsgierig maakt en houdt door:
Vragen te stellen, Complexiteit op te zoeken, Onderzoekende houding Van verrassingen te houden

66 Vragen Waarom is nieuwsgierigheid belangrijk?
Wat betekent nieuwsgierig zijn? Hoe word je een nieuwsgierig persoon? Hoe maak je iemand nieuwsgierig? Hoe blijvend? Wat betekent dit voor docenten, opleiders, managers?

67 Wat betekent dit voor de docent, opleider en manager?
Zelf nieuwsgierig worden en blijven om zo te kunnen voorleven, vooral op eigen vakgebied, m.b.t. eigen primaire proces Zelf nieuwsgierig zijn naar medewerkers, leerlingen / studenten (ook buiten school / universiteit) Medewerkers, leerlingen / studenten nieuwsgierig maken Van dag tot dag Helpen zelf hun nieuwsgierigheid te behouden / ontwikkelen Nieuwsgierig zijn naar verschillen in nieuwsgierigheid tussen leerlingen in het algemeen op vakgebied intensiteit, frequentie, duurzaamheid, breedte en diepte

68 Bishop Mandell Creighton (1843-1901):
The one real object of education is to have a man in the condition of continually asking questions 68

69 Nieuwsgierigheid wekken in leersituaties
Zodanig opdrachten maken, vragen stellen, feedback en adviezen geven dat nieuwsgierigheid in stand blijft, toeneemt, ontstaat. 69

70 Nieuwsgierigheid niet vernietigen door
te snel antwoorden te geven, te veel informatie te geven, geen vragen te stellen lerenden niet leren zelf vragen te stellen 70

71 De leider Nieuwsgierig naar zijn haar mensen
Nieuwsgierig naar ontwikkelingen in het vak / primaire proces Nieuwsgierig naar ontwikkelingen in de samenleving, politiek, omgeving, concurrenten Nieuwsgierig naar ontwikkelingen in technologie en wetenschap Nieuwsgierig naar belevingen van klanten

72 Conclusie: Tracht mensen nieuwsgierig te houden en maken
Sluit aan bij de door hen ontwikkelde vormen van nieuwsgierigheid Leer mensen om hun nieuwsgierigheid uit te breiden naar nieuwe (vak-)gebieden Leer mensen hoe ze zichzelf nieuwsgierig kunnen maken 72

73 Oftewel: Help mensen om nieuwsgierige persoonlijkheden te worden
Door hen steeds vaker en intensiever nieuwsgierig te maken naar steeds meer verschijnselen Onderzoekende houding 73

74 Samenvatting Nieuwsgierigheid als persoonskenmerk
in stand te houden en tot ontwikkeling te brengen is de belangrijkste ontwikkelingstaak voor docenten, opleiders en managers Dit is mogelijk en gewenst, maar mensen denken ten onrechte dat dit niet kan Het gebeurt door voortdurend de gewenste vormen van nieuwsgierigheid te blijven prikkelen mensen te leren hoe zij zichzelf nieuwsgierig kunnen houden en maken